Θεοφάνης Μαλκίδης Το Μικρασιατικό ζήτημα σήμερα.
Σύλλογος Μικρασιατών Νομού Καβάλας 2009
Ο Μάρκος Αποστολίδης, πρόεδρος του Συλλόγου Μικρασιατών Νομού Καβάλας, του οποίου έκδοση είναι το βιβλίο αναφέρει στον πρόλογο ότι «παρά το γεγονός ότι η Άλωση της Κωνσταντινούπολης θεωρείται ως η τραγικότερη στιγμή του Ελληνισμού, ασφαλώς η Μικρασιατική καταστροφή έχει ακόμη πιο καταστροφικές διαστάσεις». Συνεχίζει τονίζοντας ότι «το μικρασιατικό ζήτημα ασφαλώς και δεν έληξε το 1922 με την καταστροφή. Ήταν και είναι ένα ζήτημα που έχει σημαδέψει ανεξίτηλα την πορεία του Ελληνικού έθνους. Όμως δυστυχώς ουδέποτε αποτέλεσε αντικείμενο σοβαρής προσέγγισης, αντίθετα έχει περιπέσει σε λήθη». Έτσι με δεδομένη αυτήν την κατάσταση μέχρι πριν λίγα χρόνια ο Μικρασιατικός Ελληνισμός περιορίστηκε σε μία στείρα μνήμη και μια μονοδιάστατη μεταφορά του πολιτισμικού του πλούτου, που δεν παρήγε τίποτα και δεν συνέβαλλε σε τίποτα. Έτσι μετά τη βιολογική και πολιτισμική γενοκτονία του Ελληνισμού, οι επιζώντες της καταστροφής υπέστησαν και μία γενοκτονία της μνήμης. Όλα αυτά μέχρι πολύ πρόσφατα όταν το δικαίωμα στη μνήμη προβλήθηκε ως κεντρικό αίτημα, μαζί με το δικαίωμα στη γνώση, στην ιστορία, στην αναφορά στην ιδιαίτερη πατρίδα, παράλληλα με το ζητούμενο της αναγνώρισης της γενοκτονίας. Αυτή που για διάφορους, εν πολλοίς γνωστούς λόγους οι οποίοι σχετίζονται με τις εγχώριες και ξένες πολυποίκιλες δεσμεύσεις και συμφέροντα, δεν προχώρησε, αφού εμφανίζεται μία ομολογουμένως προκλητική αδιαφορία του ελληνικού κράτους, ενώ οι κινήσεις του ελλαδικού και θεσμικού συστήματος αποενοχοποιούν την Τουρκία, τιμώντας τον πρωτεργάτη του εγκλήματος. Παράλληλα, στην Ελλάδα παρατηρήθηκε μία «ανάδειξη» του Μικρασιατικού ζητήματος, η οποία γίνεται πολλές φορές με τρόπους που δε βρίσκουν σύμφωνους πολλούς Έλληνες. Για παράδειγμα ο Ελληνισμός της Ανατολής δεν μπορεί να συνδέεται μόνο με μία ημέρα μνήμης ή με μία προσέγγιση φολκλορικού χαρακτήρα και κυρίως δεν μπορεί να συνδέεται με εφήμερες πρακτικές και πελατειακές λογικές. Έτσι παρά το γεγονός ότι έχουν αρκετά βήματα, εντούτοις δεν έχει γίνει εφικτή στο μέγιστο βαθμό η επιστροφή στη Μικρασιατική ταυτότητα, αφού κάθε τόσο υπάρχουν σημάδια και πράξεις, αλλά και παραλείψεις και ολιγωρίες, που ακυρώνουν τη μεγάλη αυτή προσπάθεια επαναφοράς.Το Μικρασιατικό ζήτημα και η ιστορική του πορεία από την αρχαιότητα μέχρι τη βίαιη εκρίζωσή του, δεν αποτελεί ένα ευκαιριακό θέμα. Δεν αποτελεί δηλαδή ένα θέμα της επικαιρότητας, εφήμερο, προεκλογικό. Είναι ένα ζωντανό ζήτημα, με ιδιαίτερες αναφορές στο πεδίο της δυναμικής μνήμης που καθημερινά εμπλουτίζεται. Το Μικρασιατικό είναι πολιτισμός, θέατρο, μουσική, αρχιτεκτονική, γαστρονομία, είναι ιστορία του αρχαίου ελληνικού, βυζαντινού και νεοελληνικού πνεύματος, είναι παιδεία, είναι πολιτισμός, είναι το μεγάλο ζήτημα της γενοκτονίας. Η ανάδειξη, διεθνώς, της υπόθεσης της γενοκτονίας, είναι ένα δείγμα αυτών των πρωτοβουλιών, αφού δεν αρκεί για πολλούς Έλληνες, να λένε ότι είναι Μικρασιάτες ή ότι χορεύουν καλά, δεν να συγκινούνται χωρίς βάθος όταν βλέπουν να γίνονται λειτουργίες σε ιστορικούς χώρους της Ιωνίας, και δεν θυμούνται την πατρίδα τους όταν γίνεται απόπειρα να παραχαραχθεί η αλήθεια, δηλαδή να επιβληθεί η λήθη. Σήμερα, για αυτούς τους νέους ανθρώπους, έχει σημασία να πράττει κάποιος ως Ίωνας – Μικρασιάτης αναλογιζόμενος την καταγωγή του. Με αξιοπρέπεια και με αυτοσεβασμό. Απέναντι στο πλούσιο παρελθόν του και κυρίως έναντι του εφάμιλλου όπως πρέπει να είναι μέλλον του, αφού δεν θέλει να περιοριστεί σε χειροκροτητή ή ακόμη χειρότερα σε απρόσωπο κομμάτι ενός άφωνου ακροατηρίου. Το βιβλίο αποτελεί μία συμβολή στο Μικρασιατικό ζήτημα έτσι όπως εμφανίζεται σήμερα, δηλαδή ένα ζωντανό θέμα και όχι των μουσείων. Αυτό σημαίνει ότι πολλοί που επιδίωξαν με τη βία και την πολιτική να εξαφανιστεί ο Ελληνισμός και ο πολιτισμός του δεν το κατάφεραν.