Ομιλία Δρα Βάσου Λυσσαρίδη σε εκδήλωση του Πολιτικού και Κοινωνικού Συνδέσμου «Ο Νικόλαος Ζορμπάς» με θέμα: «Από το 1909 στον Εθνάρχη Ελ. Βενιζέλο την πολιτική εξυγίανση και την εθνική ανόρθωση», στο Πολεμικό Μουσείο, στην Αθήνα.25.2.2009
Με αποθαρρύνουν στην προσπάθεια έστω και απλής λακωνικής αναφοράς στη πληθωρική φυσιογνωμία, του Ελευθέριου Βενιζέλου, τα γνωστά αποφθέγματα κορυφαίων εκπροσώπων του πνεύματος και της πολιτικής με τον Ανατόλ Φρανς γοητευμένο από την προσωπικότητά του να ανταπαντά στη δήλωση του Βενιζέλου ν΄αφεθούν οι Έλληνες να διοικήσουν το μικρό τους κράτος. Σεις θα κυβερνήσετε τον κόσμο. Τον Τσιώρτσιλ να τον αναγνωρίζει ως τον μεγαλύτερο πολιτικό και τον Λόϋδ Τζιώρτζ ως τον μεγαλύτερο Έλληνα από την εποχή του Περικλέους.Και αισθάνομαι μεγαλύτερη ανεπάρκεια όταν γνωρίζω ότι άλλοι ειδήμονες προηγούνται ή έπονται της δικής μου αναιμικής αναφοράς.Ανακουφίζομαι γιατί το δικό μου εγχείρημα περιορίζεται στις παράλληλες πορείες αλλά και αντίθετες καταλήξεις και στις σημερινές προκλήσεις Κρήτης και Κύπρου.Κρήτη ενσωματωμένη στον μητροπολιτικό κορμό. Κύπρος διχοτομημένη.(Ενώ είναι γεγονός ότι η ιστορία γράφεται από τους λαούς, είναι επίσης γεγονός ότι ισχυρές προσωπικότητες συμβάλλουν καταλυτικά στη διαμόρφωση της ιστορίας.Προσωπικότητες που συνδυάζουν την ικανότητα ανάλυσης, την ανδρεία της σύγκρουσης και της επανάστασης και την σοφία της προσαρμοστικότητας μέσα σ΄ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Και αυτό χωρίς εγκατάλειψη των βασικών στόχων).Από τον Θέρισσο με την πλάκα ενταφιασμού της Οθωμανικής αυτοκρατορίας στο Φιρκο. Τουρκοκρατία εν Κρήτη 1669-1913 ήτοι 267 έτη, 7 μήνες, 7 ημέρες αγωνίας στον βρακοφόρο Κρητικό να φωνάζει σ΄αυτόν που κατέβαζε την Ελληνική σημαία: Γιάντα μωρέ σεις δε θέλετε τη σημαία .Τι σας ήκαμε μωρέ η Ελλάδα. Με τη λεβέντικη Κρητική παράδοση με τους Αγιοστεφανίτες, τους Σκορδίληδες, τους Μελισσινούς, τους Δρακοντόπουλους, τους Καλλέργηδες, τους Βλαστούς, τους Λυσσογιώργηδες, τους Βασιλογιώργηδες να προσωποποιούνται στην ηγετική μορφή του Βενιζέλου, με αμετακίνητο τον στόχο της ένωσης αλλά σε σύγκρουση με βιαστικούς και τον πρίγκιπα Γεώργιο γιατί σε κανένα δεν ανέθετε εν λευκώ την τύχη της πατρίδας του. Αλλά και με τον Αυξεντίου και τον Μάτση να αναμένουν δικαίωση.Με τον οραματιστή Βενιζέλο να δρασκελάει το Κρητικό πέλαγο και στην Αθήνα να διστάζει αρχικά στην πρόταση του Ζορμπά εκ μέρους του Στρατιωτικού Συνδέσμου για να ηγηθεί τελικά της μεγάλης αλλαγής που ακόμα και σύμφωνα με τους επικριτές του καθιέρωσε ριζοσπαστικές –όχι επαναστατικές μεταρρυθμίσεις- με κατάργηση της φεουδαρχικών δομών, κοινωνικά μέτρα, και αργότερα εκπαιδευτική μεταρρυθμίση με τους Παπανδρέου, Γληνό και Τριανταφυλλίδη. Και αυτά ως προστάδιο της μεγάλης εξόρμησης που έφερε τα σύνορα της Ελλάδας στον Έβρο, αδυνατώντας να τα επεκτείνει στη Β. Ήπειρο και στην Κύπρο για λόγους αντικειμενικούς.Δεν θα αναλύσω τα σφάλματα άλλων που δολοφόνησαν το όνειρο του Ιωνικού Ελληνισμού.Θα σταθώ μόνο στην μεγαλοσύνη του να ερμηνεύσει την εκλογική του ήττα στις δικές του υπέρμετρες απαιτήσεις από τον λαό.(Μετά την εκλογική ήττα του 1920 αναχώρησε από την Ελλάδα.Γράφει η Πηνελόπη Δέλτα.Η Ελλάδα φώναζε «Ζήτω ο Βενιζέλος» και ψήφισε μαύρο.Ο Βενιζέλος με μεγαλωσύνη και πραότητα λέει στους φίλους του.«Όχι, όχι, δεν θέλω ούτε επί μια στιγμή να φανταστείτε πως φεύγω επειδή δειλίασα!»)«Επλανήθηκα», μας είπε. «Ενόμιζα πως αλήθεια είχα το λαό μαζί μου, πως στο μεγάλο αυτό έργο που γίνηκε, με ακολουθούσε ο λαός. Επλανήθηκα. Ο λαός κουράστηκε βαρέθηκε. Δεν κακίζω το λαό, του ζήτησα θυσίες μεγαλύτερες από τις δυνάμεις του. Εγώ δεν υπολόγισα καλά τις δυνάμεις του, τον παρέσυρα σε έργο πολύ βαρύ». Ευτυχώς που τον παράσυρες.(«Είμαι συντριμμένος, δεν έχω πια δυνάμεις ν΄αντιπαλαίψω. Είχα σχηματίσει το όνειρο πως ο Ελληνικός λαός με ακολουθεί, πήγε δια της βίας». Όχι μεγάλε Ελευθέριε Βενιζέλε. Ο λαός και σήμερα σ΄ακολουθεί, σε νοσταλγεί και σε αναστηλώνει σε αιώνιο Πανελλήνιο σύμβολο).Το μόνο που μπορώ τώρα να αποπειραθώ είναι ένα απολογισμό πεπραγμένων για την Κύπρο που περιλαμβανόταν στα σχέδια του Ελ. Βενιζέλου.Ίσως επηρεασμένος από την Κρητική εμπειρία και την τελική επιτυχία με τη δική του στρατηγική στάθμισε την λαϊκή εξέγερση του 1931 ως αρνητική. Αυτό όμως δεν τον απέτρεψε να συνδεθεί με φιλία με ένα από τους πρωταγωνιστές της τον εξόριστο Ν. Κλ. Λανίτη που υπήρξε ένας υπέρθερμος υποστηρικτής της Βενιζελικής πολιτικής.Ο απολογισμός για το Κυπριακό από μακρού ανεπαρκής και αναποτελεσματικός.Ήδη το 1997 σε εκδήλωση στα Χανιά διερωτώμουν «Πως θα αρθρώσω την είδηση ότι στην Κύπρο που περιλάμβανε μέσα στις προοπτικές διεύρυνσης ο Βενιζέλος, την Κύπρο την αέρινη, τη μακαρία τη γη, το όνειρο δολοφονείται, το συρματόπλεγμα, ως ακάνθινος στέφανος πληγώνει τη τιμή και την αξιοπρέπειά μας, πως η Τουρκική σημαία στον Πενταδάκτυλο μολύνει τη γη του Ονήσιλλου, πως το κρησφύγετο του Μάτση στο Δίκωμο έγινε σταύλος, πως μια δρασκελιά πιο πέρα στα μνήματα της Σαλαμίνας σεριανίζει ένας βάρβαρος κατακτητής, πως οι «συνετοί και οι σώφρονες» μετράνε τα καριοφίλια και μας συνιστούν ρεαλιστική αποδοχή τετελεσμένων και εθνικού ξεκαθαρίσματος.Πως φρόνιμοι και καλοντυμένοι συνωστιζόματσε στην αίθουσα αναμονής των ξένων κέντρων αποφάσεων για να αποκρυπτογραφήσουμε το μήνυμα για το πώς θα χειρισθούν, ερήμην ημών, τη τύχη μας;»Τι θα αρθρώσω σήμερα;Ότι ετοιμάζονται νεο-ανανικά σχέδια που αν επιβληθούν δεν θα οδηγήσουν στη διχοτόμηση που επισείουν οι λόρδοι θιασώτες του σχεδίου αλλά στην Αλεξανδρεττοποίηση της Κύπρου με τη συμπλήρωση του εγκλήματος της Τουρκίας για δημογραφική αλλοίωση της Κύπρου.(Κύπρος-Κρήτη παράλληλοι βίοι. Αντίθετες καταλήξεις.Κρήτη – ανεξαρτησία – ένωση.Κύπρος – αγώνας για ένωση – κολοβή ανεξαρτησία με πολιτικοστρατιωτική παρουσία της Μ. Βρετανίας και της Τουρκίας).Πώς θα ερμηνεύσω τα μη ερμηνεύσιμα στον Βενιζέλο που απογειώθηκε από την Τουρκοκρατούμενη Κρήτη για να ριζώσει την Ελληνική σημαία στη Θεσσαλονίκη και θα την εδραίωνε ευρύτερα αν δεν φύτρωνε η προδοσία.(Μικρή η Κρήτη έναντι της Οθωμανικής δύναμης. Όμως η αξιοποίηση συνθηκών διαφοροποιεί τις δυνατότητες.Πανίσχυρες οι εγγυήτριες δυνάμεις. Όμως η αξιοποίηση των εν συγκρούσει εμπλεκομένων συμφερόντων και πάλιν διαφοροποιεί το σκηνικό.Στα γόνατα η μητροπολιτική Ελλάδα. Φαυλοκρατία, ξενοκρατία με ένα λαό χωρίς δικαιώματα. Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος δημιουργεί προϋποθέσεις. Ο Βενιζέλος τις υλοποιεί για να δημιουργήσει το υπόστρωμα για την μεγάλη εξόρμηση).Πολλοί παρερμηνεύουν τις τακτικές κινήσεις με την εμμονή σε στόχους.Ο Βενιζέλος τονίζει πως συμβιβαστικές λύσεις υπογράφεις για να διασφαλίσεις το κρατούμενο και να αποφύγεις το χειρότερο, όχι για να εδραιώσεις συρρίκνωση και να μονιμοποιήσεις τους εθνικούς κινδύνους.Η πολιτική Βενιζέλου στηριζόταν στην ανάλυση των εμπλεκομένων συμφερόντων και την αξιοποίησή τους χωρίς αυταπάτες, αλλά και χωρίς μοιρολατρία συμπεριλαμβάνοντας πάντοτε στο ισοζύγιο τον ρόλο του ενδιαφερομένου λαού. Άλλωστε στην Κρήτη χωρίς αυτό τον τελευταίο παράγοντα ίσως να ήταν διαφορετική η διαμόρφωση του Κρητικού μέλλοντος.Σφάλματα; Σ΄ολόκληρη την ιστορία της ανθρωπότητας δεν υπήρξε πολιτικό πρόσωπο χωρίς σφάλματα. Η ιστορική επιμέτρηση πρέπει να είναι σφαιρική.Διερωτήθηκα το 1997 και πιο έντονα διερωτώμαι σήμερα.Θα παραδειγματισθούμε από τους μεγάλους που τιμούμε ή θ΄απομείνουμε ιστορικά ανάξιοι παθητικοί θεατές συρρικνώσεων, απειλών και βάρδοι της Κρητικής λεβεντιάς και της Ελληνικής περηφάνιας που πρόσδεσαν μόνιμα και τελεσίδικα το όραμα στο Θέρισσο και στη Θεσσαλονίκη;Στην Κύπρο βρισκόμαστε σ ένα απειλητικό σταυροδρόμι.Μας ζητούν να προσυπογράψουμε λύση δυο κρατών, συνεταιρισμό, εκ περιτροπής προεδρία. Να νομιμοποιήσουμε τον εποικισμό και τις ξένες κηδεμονίες. Να εκχωρήσουμε το κατάλοιπο εξουσίας και στις περιφέρειες και να προσυπογράψουμε καταπάτηση των βασικών ελευθεριών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δηλαδή ένα μεταποικιοκρατικό, πολυκηδεμονευόμενο, συνομοσπονδιακό μόρφωμα.Και επισείουν το αρνητικό ισοζύγιο δυνάμεων. Και ότι η παθητική παρέλευση χρόνου οδηγεί στη διχοτόμηση. Αδυνατούν να αντιληφθούν ότι το ισοζύγιο δυνάμεων δεν είναι μόνο η μαθηματική σύγκριση στρατιωτικών δυνατοτήτων. Και ότι οι προσφερόμενες λύσεις ισοδυναμούν με διχοτόμηση και επικυριαρχία της Τουρκίας και στις τώρα ελεύθερες περιοχές. (Δεν θα αυτοκτονήσουμε για να αποφύγουμε απόπειρα δολοφονίας την οποία θα αναγκασθούμε να αποκρούσουμε.)Στο νέο διεθνές, Ευρωπαϊκό και περιφερειακό περιβάλλον υφίστανται άλλες δυνατότητες. Δυνατότητες που επιτρέπουν λύση στη βάση του διεθνούς και Ευρωπαϊκού δικαίου που να διασφαλίζει ενότητα χώρου, κράτους, θεσμών, οικονομίας απαλλαγής από ξένους στρατούς και κηδεμόνες που εναρμονίζεται με τις προεκλογικές δεσμεύσεις όλων των πλευρών.Η Κύπρος μέλος της Ε.Ε. Η Τουρκία υποψήφια χώρα και οφείλει να προσαρμοσθεί στις υποχρεώσεις της.Σημαντική η γεωστρατηγική σημασία της Τουρκίας.Όχι ασήμαντη η γεωστρατηγική αξία Ελλάδας και Κύπρου με την Κύπρο αξιόλογη γέφυρα στις Μεσανατολικές εξελίξεις. Παρόλον ότι δυστυχώς έχουμε υποβαθμίσει τις σχέσεις μας με την περιοχή.Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι η εθελοδουλία και η δειλία. Όμως στην Κύπρο δεν πέθαναν οι αξίες.Με μετριοπάθεια αλλά και αποφασιστικότητα προειδοποιούμε ότι η πατρίδα μας δεν είναι προς πώληση.Θα υπερασπίσουμε τα χώματά μας
Χώματα που φιλοξενούν τις ποτισμένες με αίμα Ελληνικές παραδόσεις Χώματα που αρνούνται να ανεχθούν κατακτητές και πλαστογράφους. Όμως η πρόκληση δεν είναι μόνο για τον Κυπριακό Ελληνισμό.Η πρόκληση είναι για το σύνολο του έθνους.Τι θα αποφασίσει ο Ελληνισμός; Γκρίζες ζώνες και απαιτήσεις για Κυπροποίηση του Αιγαίου και της Θράκης και Ιμβροποίηση της Κύπρου;Θα εκχωρήσουμε το ιστορικό και γεωγραφικό κληροδότημα του Βενιζέλου;Να θυμόμαστε.Στην Κύπρο αλυσοδέθηκαν τα οράματα Όμως δεν πέθανε η λεβεντιά Στον Πενταδάκτυλο ξαναζωντάνεψε ο Θέρισσος κι ας τον κρατούν τώρα οι ξένοι στη σκλαβιά Στον Μαχαιρά μετράνε ένα ακόμα στους τρακόσιους Και ο λαός τρίζει τα δόντια Αυτά τα χώματα είναι δικά τους και δικά μας Κι αυτά τα χώματα φιλεύουν πολυαίωνους μύθους και πολυχιλιόχρονες αρετές Σώπα, όπου νάναι θα σημάνουν οι καμπάνες Στον Άη Μάμα και στον ακρινό Απόστολο Ανδρέα Τα φίμωτρα δεν πνίγουν τη φωνή τους Ο Όλυμπος από αλάργα χαιρετά τον Ψηλορείτη Δεν είναι να πεθάνουν τα όνειρα κι οι λας.Ο Βενιζέλος δεξιοτέχνης.Ευέλικτος. Συμβιβάζεται με το στέμμα για να συγκρουσθεί όταν μετατρέπεται σε πρόσκομμα για την ολοκλήρωση εθνικών στόχων.Αν το κίνημα εθνικής άμυνας αποτύγχανε, θα εχάνετο ίσως η ανατολική Μακεδονία και νησιά του Αιγαίου. Και αν ο Βενιζέλος δεν εξοστρακιζόταν θάχαμε λεύτερο τον Μικρασιατικό Ελληνισμό, τους Πόντιους. Ονειρευόταν ακόμα λευτεριά για τους Αρμένιους και τους Κούρδους.Διαχρονικός.Αναφερόμενος στον ρόλο του τύπου έλεγε. Άλλο ελευθερία για έλεγχο των δημοσίων ανδρών και άλλο ακολασία του τύπου. Οι κίνδυνοι επαυξάνονται όταν ο ρεαλισμός μετατρέπεται σε ηττοπάθεια. Οι αυτοθυσιαζόμενοι σε ανισόρροπους εξωπραγματικούς. Ρόλοι αναβαθμίζονται ή υποβαθμίζονται). Γνωρίζω ότι ο απολογισμός δεν είναι ικανοποιητικός.Όμως δημιουργούνται νέες προϋποθέσεις.Ο λαός επαγρυπνεί.Δεν θα προσυπογράψει Ιμβροποίηση. Και ο Ελληνικός λαός θα αντισταθεί στην Κυπροποίηση του Αιγαίου και της Θράκης. Και οι δυνατότητες είναι μεγάλες.Μέσα στο διεθνές περιβάλλον, με τραυματισμένο το Αμερικανικό, αυτοκρατορικό οικοδόμημα, με νέα κέντρα επιρροής, με την Ευρώπη να επιζητεί κάπως ανεξάρτητο ρόλο, με το Κουρδικό να προσλαμβάνει νέα διάσταση, με επίγνωση της γεωστρατηγικής σημασίας της Κύπρου μπορούσε να αναζητήσουμε λύση στα πλαίσια του διεθνούς δικαίου και του Ευρωπαϊκού κεκτημένου προς όφελος του συνόλου των πολιτών. Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων, Μαρωνιτών, Αρμενίων, Λατίνων.Εμείς πιστοί στο βαρύ κληροδότημα που αξιολογούμε σήμερα.Θα συνεχίσουμε τον αγώνα ωσότου η Τουρκία αντιληφθεί ότι ο επεκτατισμός στο Αιγαίο συγκρούεται με την τυχόν Ευρωπαϊκή πορεία.Ότι κατοχή και Ευρωπαϊκό κεκτημένο είναι έννοιες ασυμβίβαστες.Ας μας μετρήσουν καλύτερα. Το διαχρονικό μας μήνυμα είναι Θ΄αγωνισθούμε ωσότου λεύτεροι, πορευθούμε στον λεύτερο Πενταδάκτυλο.----------------------