Δυο γυναίκες και τα θεμελιώδη δικαιώματα της ανθρωπότητας
Η oμιλία του Αντώνη Παυλίδη σε εκδήλωση τιμής στη Thea και τη Sano Halo την Πέμπτη 17-9-09 στο «Κάραβελ».
Εκλεκτοί προσκεκλημένοι, κυρίες και κύριοι
Η σημερινή εκδήλωση έχει μεγάλη σημασία όχι μόνο για τους Πόντιους, αλλά για όλους τους Έλληνες και σε κάθε περίπτωση για κάθε άνθρωπο που αγωνίζεται για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Στις 12-5-2000, περιπλανώμενος στο διαδίκτυο, έπεσα στην είδηση της παρουσίασης του βιβλίου της Thea Halo “Not Even My Name” στη Νέα Υόρκη, από την Ένωση Ανταποκριτών του Ο.Η.Ε. Η παρουσίαση τελείωνε με τη δήλωση της μητέρας Sano και της θυγατέρας Thea ότι «Θα πρέπει η Τουρκία ν’ ακολουθήσει το παράδειγμα της Γερμανίας, της Νότιας Αφρικής, ακόμη και των Ηνωμένων Πολιτειών, αναγνωρίζοντας τα εγκλήματα της ιστορίας της και αναζητώντας την αλήθεια και τη συμφιλίωση για την επούλωση των πληγών του παρελθόντος και του παρόντος». Μια δήλωση εμβληματική, καθαρή, μια δήλωση βαθύτατης πεποίθησης ότι η αναγνώριση του εγκλήματος μόνο θετικές επιδράσεις θα έχει στις σχέσεις των δύο χωρών.
Το 2001 συναντήθηκα με τη Thea και τη Sano Halo στην Αθήνα, όταν ήλθαν για την παρουσίαση του βιβλίου στο Πολεμικό Μουσείο. Ο κόσμος θύμιζε ποτάμι και ένας ηλεκτρισμός συγκίνησης διαπερνούσε το χώρο. Αυτό που κυρίως αποτυπώθηκε στη μνήμη των παρευρεθέντων ήταν η συγκλονιστική στιγμή που η μητέρα Sano, επιθυμώντας να πει κάτι στη χαμένη της γλώσσα, απήγγειλε το «Πάτερ Ημών» το μοναδικό κείμενο στα ελληνικά που μπορούσε ν’ ανασύρει απ’ τα σπαράγματα της μνήμης της.
Η Sano Halo και η θυγατέρα της Thea Halo είναι δύο κορυφαία σύμβολα του ποντιακού ελληνισμού –και όχι μόνο – στον ύψιστης ηθικής σημασίας αγώνα για τη διεθνή αναγνώριση της Γενοκτονίας. Η θυγατέρα Thea με την ανθρωπιά και ευαισθησία της, κατέγραψε την απίστευτη ιστορία της μητέρας της, που επιβίωσε της Γενοκτονίας περιπλανώμενη στα νοτιοανατολικά υψίπεδα της Ανατολίας. Με το έργο της αυτό δεν διέδωσε απλώς την ιστορία της Γενοκτονίας μέσω μιας μικροϊστορίας. Όπως πολύ εύστοχα τόνισε ο τέως Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων Απόστολος Κακλαμάνης στη Διεθνή Ημερίδα «Τρεις Γενοκτονίες, μια Στρατηγική» που με τεράστια επιτυχία πραγματοποιήσαμε πέρσι στην Κομοτηνή, «Η Thea Halo με το έργο της αυτό διέσωσε στο πρόσωπο της μητέρας της μια εμβληματική φυσιογνωμία της σύγχρονης ιστορίας, όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά ολόκληρης της ανθρωπότητας. Η Σάνο Χάλο στέκεται δίπλα στην Άννα Φρανκ ως ισοδύναμο σύμβολο αντίστασης απέναντι στη βαρβαρότητα, ως διαχρονικό σύμβολο του θριάμβου της ζωής και της ελευθερίας απέναντι στο ρατσισμό και τη βία.».
Όμως η Thea Halo δεν έμεινε εδώ. Προχώρησε πολύ περισσότερο. Έκανε σκοπό της ζωής της να κάνει γνωστή την άγνωστη στην παγκόσμια κοινότητα γενοκτονία, αγωνιζόμενη για την αναγνώρισή της όχι μόνο απ’ αυτή, αλλά και την ίδια την Τουρκία. Χωρίς μνησικακία απέναντι στον τουρκικό λαό, όπως επανειλημμένα δήλωσε τόσο η ίδια, όσο και η μητέρα της. Η ίδια γνωρίζει καλά, ότι ο αγώνας της για την αναγνώριση της Γενοκτονίας, είναι υπέρτατος αγώνας, είναι αγώνας για την αποτροπή των επόμενων Γενοκτονιών.
Άμεσο αποτέλεσμα των πρωτοβουλιών της, ήταν η αναγνώριση του εγκλήματος από μια σειρά πολιτειακών κυβερνήσεων των ΗΠΑ, ενώ αποκορύφωμα αυτού του τεράστιας ηθικής αξίας αγώνα της υπήρξε η αναγνώριση της Γενοκτονίας του ελληνισμού της Ανατολής στο πλαίσιο της Γενοκτονίας των άλλων χριστιανικών λαών Αρμενίων και Ασσυρίων από τη Διεθνή Ένωση Ακαδημαϊκών για τη μελέτη των Γενοκτονιών, ένα καθ’ ύλην αρμόδιο, παγκόσμιας εμβέλειας όργανο. Ένας αδιάκοπος αγώνας με συνεχείς παρεμβάσεις της στα συνέδρια της Ένωσης, με κατάθεση αμέτρητων τεκμηρίων, έπεισαν τελικά τα μέλη της, που με συντριπτική πλειοψηφία ενέκριναν το σχετικό ψήφισμα στις 2 Δεκεμβρίου του 2007. Αυτή η στρατηγικής σημασίας απόφαση αποτελεί μια ισχυρή βάση, πάνω στην οποία μπορούμε να στηριχτούμε για να έχουμε αποτελέσματα στο άμεσο μέλλον. Αυτή η απόφαση, όπως είναι αυτονόητο, μετά και τη συγγραφή αλλεπάλληλων σχετικών τόμων, καθαρίζει το τοπίο και κονιορτοποιεί τις απόψεις εγχώριων αρνητών της Γενοκτονίας και παράλληλα τους εκθέτει. Και αυτό είναι έργο της Thea Halo.
Στην ομιλία της πέρυσι στη διεθνή ημερίδα που πραγματοποιήσαμε στην Κομοτηνή, η Thea ζήτησε να χορηγηθεί τόσο σ’ αυτή, όσο και στη μητέρα της η ελληνική υπηκοότητα. Η καθολική αποδοχή του αιτήματος από τους 700 περίπου παρευρισκομένους, που το επικρότησαν θερμά και παρατεταμένα, γέννησε ευθύνες για όλους μας. Ο ομιλών ως Προεδρεύων της ημερίδας, δεσμεύτηκε τόσο απέναντι στο ακροατήριο, όσο και κατ’ ιδίαν στη Thea Halo, ότι θα πάρει πρωτοβουλίες για την ικανοποίηση αυτής της ελάχιστης οφειλόμενης τιμής της Ελλάδας σ’ αυτή και τη μητέρα της. Έκτοτε αρκετοί φορείς, αλλά και μεμονωμένοι άνθρωποι, πήραν πρωτοβουλίες για την ικανοποίηση του αιτήματος. Σταχυολογώ απόσπασμα από ανοικτή επιστολή στον Υπουργό Εσωτερικών ενός Πόντιου εκπαιδευτικού στο διαδίκτυο:
«Ποτέ δεν θα μπορούσα να φανταστώ ότι σήμερα, 90 περίπου χρόνια μετά από το «Ολοκαύτωμα εν ροή» των προγόνων μου, θα αναγκαζόμουν εγώ ένας από τους επιβιώσαντες της Γενοκτονίας, να ζητώ από τον υπουργό των Εσωτερικών της Πατρίδας μου, να πράξει το αυτονόητο: Να δώσει την Ελληνική υπηκοότητα στις δυο ιέρειες της Εθνικής μας μνήμης, στην μητέρα Σάνο και στην κόρη Θέα Χάλο . Δυο γυναίκες δηλαδή που στη συνείδηση -τουλάχιστον του ποντιακού ελληνισμού- είναι και μάλιστα μέγιστες Ελληνίδες.
Δεν σας το ζητώ κύριε Υπουργέ, έχετε υποχρέωση, χωρίς καμιά πρόφαση, χωρίς καμιά καθυστέρηση, να χορηγήσετε την ελληνική υπηκοότητα στη Thea και στη Sano Halo. Αυτό θα είναι μια ύψιστη πράξη τιμής και ήθους της πατρίδας μου»
Συζητήσαμε το ζήτημα αυτό και με τον Πρόεδρο της ΔΙ.ΣΥ.ΠΕ. Δημήτρη Τομπουλίδη, που είχε παρευρεθεί στην ημερίδα. Κατανοώντας απόλυτα τη διάσταση του ζητήματος, ζήτησε ο ίδιος με επιστολή του την παρέμβαση του Προέδρου της Βουλής κ. Σιούφα, ο οποίος αποδεικνύοντας έμπρακτα το πολιτικό του κύρος και ήθος, παρενέβη στο Υπουργείο Εσωτερικών και η υπόθεση πήρε το δρόμο της. Η ελληνική πολιτεία έκανε το καθήκον της.
Όμως με τη Thea Halo θα συναντηθούμε και στη συνέχεια. Σε λιγότερο από ένα χρόνο, όπως αποφασίσαμε στην Κομοτηνή, θα πραγματοποιήσουμε ένα μεγάλο, διεθνές συνέδριο εδώ στην Αθήνα, με θέμα «Τρεις Γενοκτονίες, μια Στρατηγική» από τον ίδιο οργανωτικό πυρήνα, πλαισιωμένο και από άλλα στελέχη όχι μόνο των ποντιακών, μικρασιατικών, αρμενικών, ασσυριακών οργανώσεων, αλλά και από ευρύτερους κοινωνικούς χώρους, με πανεθνικό και πανανθρώπινο χαρακτήρα, όπου θα εξετάσουμε σε ενιαίο πλαίσιο τις Γενοκτονίες των χριστιανικών λαών της Ανατολής και τα συγκεκριμένα βήματα που πρέπει να γίνουν. Στο συνέδριο αυτό ο ρόλος της Thea, με το υψηλό κύρος στα διεθνή φόρα, θα είναι σημαντικός, όχι μόνο στο επίπεδο προσκλήσεων προσωπικοτήτων επιστημονικής εμβέλειας, αλλά και στα συγκεκριμένα βήματα που θα ακολουθήσουν, που θα οδηγούν στις διεθνείς αναγνωρίσεις του εγκλήματος.
Κυρίες και κύριοι
Η ελληνική πολιτεία έπραξε αυτό που όφειλε, σε δύο σημαντικές Ελληνίδες και παράλληλα πολίτισσες του κόσμου. Επιτρέψτε μου να θεωρήσω την πράξη της αυτή απέναντι στη Θέα και τη Σάνο Χάλο ως μια πράξη τιμής απέναντι σ’ όσους αγωνίζονται με ήθος και σεμνότητα για την αλήθεια, τη δικαιοσύνη και την ειρήνη, για όσους αγωνίζονται για τα θεμελιώδη δικαιώματα της ανθρωπότητας.
Σας ευχαριστώ.-