Φάνης Μαλκίδης
Μικρά Ασία: στο προσκήνιο της δυναμικής μνήμης
Μέρος της ομιλίας στις εκδηλώσεις για τη Μικρά Ασία, τις οποίες οργάνωσε ο Δήμος Άσσου- Λεχαίου Κορινθίας, ο Οργανισμός Πολιτισμού του Δήμου Άσσου- Λεχαίου και το Κέντρο Ιστορικών και Λαογραφικών Σπουδών Κορινθίας.
Είναι αλήθεια ότι ο εμπρησμός της Σμύρνης και η καταστροφή κάθε ελληνικής παρουσίας αποτελεί εικόνα που την έχει κάθε Έλληνας και Ελληνίδα, προσφυγικής και μη καταγωγής. Εκεί, όπως σημειώνει σχετικά ο πρόξενος των ΗΠΑ Τζωρτζ Χόρτον «δεν έλειπε τίποτε σχετικά με τη θηριωδία, την ακολασία, την σκληρότητα και όλη τη μανία του ανθρώπινου πάθους». Κάθε στοιχείο της καταστροφής των Ελλήνων έπρεπε να εξαφανιστεί για να μην ενοχοποιηθεί ο κεμαλισμός, ο οποίος δημιουργεί συνθήκες για να εξαφανίσει κάθε πειστήριο, με τη συνεργασία ξένων δυνάμεων.
Όπως γράφει ο Νίκος Ψυρρούκης, «η προσεκτικότερη μελέτη του κεμαλισμού μάς πείθει ότι πρόκειται για βαθιά αντιλαϊκή και αντιδημοκρατική θεωρία. Ο φιλοναζισμός και άλλες αντιδραστικές δοξασίες είναι νομοτελειακή εξέλιξη του κεμαλισμού...».
Στις 28 Αυγούστου 1922 κατακρεουργήθηκε ο μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος, και μαζί του 342 κληρικούς της Μητροπόλεως Σμύρνης και των περιχώρων που βασανίστηκαν άγρια. 50.000 οι θανατωθέντες Σμυρναίοι, 4.000 Αϊβαλιώτες, 3.500 Φωκαείς, 3.361 Περγαμηνιώτες, 6.000 Μοσχονησιώτες, έχασαν τη ζωή τους εκείνες τις ημέρες. Περίπου 1.200.000 Έλληνες αναγκάστηκαν να έρθουν πρόσφυγες στην Ελλάδα, αφήνοντας πίσω τους 1.000.000 νεκρούς και χιλιάδες αγνοούμενους.
Μετά όμως από μία μεγάλη περίοδο σιωπής, αναγκαστικής, που οδήγησε στην προπαγάνδα και στο ψεύδος, η Μικρά Ασία επανέρχεται στο προσκήνιο με ένα δυναμικό τρόπο.
Η ιστορική περίοδος που διανύουμε δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες. Σε όλη την Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο, ακόμη και στην Τουρκία γίνεται πλέον κατανοητό ότι χωρίς τη γνώση της ιστορίας και της τραγικής αυτής σελίδας που γνώρισαν οι Έλληνες, και άλλοι λαοί, χωρίς δηλαδή της ανάδειξης της γενοκτονίας, δεν μπορεί να υπάρξει ολοκληρωμένη κατανόηση της ιστορίας. Για αυτό και αναλαμβάνονται πρωτοβουλίες ουσίας για την ανάδειξη της γενοκτονίας που κινούνται σε ένα νέο και πιο ουσιαστικό πλαίσιο λειτουργίας και δραστηριότητας των συλλογικών εκπροσωπήσεων. Ο χρόνος θα δείξει το αποτέλεσμα αυτής της παρέμβασης, τα πρώτα δείγματα όμως και οι εξελίξεις σε όλο τον πλανήτη, δείχνουν ότι η ουσία έχει υπερβεί τον τύπο, η αλήθεια έχει ξεπεράσει το ψεύδος, η φως έχει νικήσει το σκότος.