Ομιλία του Σάββα Καρακασίδη στην εκδήλωση για τη Γενοκτονία, στη Θάσο
Κυρίες και κύριοι καλημέρα σας.
Σήμερα μαζευτήκαμε εδώ για την ημέρα μνήμης της γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού και όχι μόνο.
Ας ρίξουμε μια ματιά στην γενική ιστορία του Πόντου από τα αρχαία χρόνια έως σήμερα. Οι Έλληνες του Πόντου επίσημα εγκαταστάθηκαν στα χώματα του ιστορικού Πόντου τον 8ο αιώνα π.χ., αν και πολλοί μελετητές ισχυρίζονται ότι υπήρξαν πολύ νωρίτερα εκεί. Κατ’ αρχήν ιδρύθηκε η Σινώπη, μετέπειτα η Σαμψούντα και ακολούθησαν οι υπόλοιπες πόλεις, από Ίωνες της Μιλήτου. Ο μύθος του Ιάσωνα, η κάθοδος των μυρίων του Ξενοφώντα, αλλά και προσωπικότητες όπως ο Στράβων και ο Διογένης φώτισαν την προχριστιανική ιστορία του Πόντου.
Τα μετέπειτα χρόνια κύλησαν περίπου ομαλά ακολουθώντας την μοίρα πάνω κάτω του υπόλοιπου Ελληνισμού. Τα πρώτα χριστιανικά χρόνια στον Πόντο ιδρύθηκαν ιστορικότατες μονές, όπως είναι τα 3 μεγάλα μοναστήρια του Αγίου Ιωάννη του Βαζελώνα, του Αγίου Γεωργίου του Περιστερεώτα, της Παναγίας Σουμελά, αλλά και η Παναγία Γουμερά και άλλα πολλά. Ερχόμενοι στην αυτοκρατορία των Κομνηνών, οι οποίοι εκδιώχθηκαν με τις σταυροφορίες από την Κωνσταντινούπολη, στην συνέχεια εγκαταστάθηκαν και ίδρυσαν το 1204 την αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, η οποία διήρκεσε 257 χρόνια και έγραψε λαμπρή ιστορία, μέχρι να πέσει στα χέρια των Οθωμανών το 1461, 8 χρόνια μετά την πτώση της Πόλης. Η προσφορά της αυτοκρατορίας ήταν τεράστια λόγω της ανάπτυξης τεχνών και επιστημών τα δύσκολα κατά τα άλλα χρόνια εκείνα. Αρχιτεκτονική, χτίσιμο εκκλησιών, σχολείων, ζωγραφική, φυσική, μαθηματικά, αστρονομία είχαν την τιμητική τους.
Στο σημείο αυτό αρχίζουν τα δύσκολα: Τουρκοκρατία, εξισλαμισμοί, καταπίεση, ήρθαν και επιβάρυναν την καθημερινότητα των Ποντίων, αλλά δεν είχαν ποτέ το κουράγιο να ξεχάσουν τις αρχές τους και πολέμησαν με όλα τα μέσα που διέθεταν. Ο κρυπτοχριστιανισμός, τα διπλά ονόματα, μουσουλμανικό και χριστιανικό και αργότερα το αντάρτικο, ήταν κάποια από τα μέσα που επιστράτευσαν στη δύσκολη αυτή περίοδο. Με το πέρασμα των ετών η ρωμιοσύνη και πάλι έδωσε τα φώτα της. Η προκοπή και αξιοσύνη των Ελλήνων του Πόντου οδήγησε τον Σουλτάνο να δώσει ιδιαίτερα προνόμια, σε αυτούς που συμμετείχαν στην πρώτη μεγάλη εσωτερική μετανάστευση του 1830 στα μεταλλεία στο εσωτερικό της Τουρκίας και τους Αργυρουπολίτες. Η πλούσια τάξη στις μεγάλες παραλιακές πόλεις ήταν και πάλι ελληνική, με τραπεζίτες, εμπόρους κλπ. Η ίδρυση του Φροντιστηρίου της Τραπεζούντας, της Αργυρουπόλεως και άλλων περιοχών, η έκδοση έντυπου υλικού, ο ρόλος της εκκλησίας στην εθνική συνείδηση και διατήρηση της γλώσσας, η βιβλιοθήκη της Αργυρούπολης, είναι μερικά χτυπητά παραδείγματα της πολιτισμικής ανωτερότητας του Ελληνικού στοιχείου στην περιοχή του Πόντου αλλά και της ευρύτερης Μικράς Ασίας. Παρόμοιες καταστάσεις διαδραματίζονται και στην Πόλη και στην Μικρά Ασία γενικότερα, με τους Έλληνες να έχουν το πολιτιστικό πλεονέκτημα απέναντι στο ψηφιδωτό των λαών της οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Αλλά και πάλι αρχίζει νέα αιματοβαμμένη σελίδα με το κίνημα των Νεοτούρκων το 1908 και οι εκκαθαρίσεις του ήταν θέμα χρόνου να αιματοκυλήσουν Αρμένιους και Ρωμιούς καθώς ήταν πλήρως ρατσιστικού περιεχομένου. Αυτός είναι και ο ορισμός του ρατσισμού, η Τουρκία στους Τούρκους δια μέσου των όπλων και όχι η σημερινή στάση του Ελληνικού λαού απέναντι στους μετανάστες. Οι λευκοί θάνατοι, τα αμελέ ταμπουρού, οι ατέλειωτες πορείες εξόντωσης ακολουθώντας το γερμανικό μοντέλο εξόντωσης των λαών, με πρωτεργάτη τον Λίμαν Φον Σάντερς, οι βιασμοί, το ξεκοίλιασμα εγκύων, οι θηριωδίες του Τοπάλ Οσμάν στη περιοχή της Κερασούντας, οι μαζικές εκτελέσεις Ρωμιών, οι οργανωμένοι εμπρησμοί ρωμαίικων χωριών, τα οπισθοδεσίματα των χεριών και το ρίξιμο στον Άλυ ποταμό στο Σεϊτάν Ντερεσί (φαράγγι του διαβόλου), τα δικαστήρια ανεξαρτησίας και οι κρεμάλες στην Αμάσεια, όπου άφησε την τελευταία πνοή η ποντιακή διανόηση και όχι μόνο, είναι μερικά από τα παραδείγματα την συστηματικής εξόντωσης Αρμενίων από το 1915 αρχικά και του Ελληνικού στοιχείου στη συνέχεια.
Στο σημείο αυτό έρχεται και το αίσθημα αυτοσυντήρησης του Ελληνικού στοιχείου που παίρνει την κατάσταση στα χέρια του. Το αντάρτικο δεν προέκυψε βέβαια από την προκλητικότητα των Ρωμιών όπως αρέσκεται να αναφέρει η Τουρκική πλευρά, αλλά από μια πέρα για πέρα αληθινή ανάγκη της εποχής ορισμένων παλικαριών να πάρουν τα βουνά μη αντέχοντας άλλο την καταπίεση, η οποία ήταν εντονότατη στον δυτικό Πόντο. Το αντάρτικο μετά το 1800 πήρε διαστάσεις και έφτασε να παίζει καθοριστικότατο ρόλο στην προδιαγεγραμμένη άσχημη μοίρα των Ελλήνων του Πόντου μετά το 1915. Επίσης αυτό το αντάρτικο έχει τεράστια σημασία, διότι κράτησε κυριολεκτικά ζωντανά χιλιάδες γυναικόπαιδα, μέσα από απίστευτα τραγικές καταστάσεις, με τους οπλαρχηγούς φόβο και τρόμο των Τουρκικών αρχών, ορισμένοι από τους οποίους επικυρήχτηκαν με ποσά που ξεπερνούσε ακόμα και η επικήρυξη του Κολοκοτρώνη τα χρόνια εκείνα. Δεν βοηθήθηκαν ποτέ και από κανέναν εθνάρχη Βενιζέλο ή οποιονδήποτε αρχηγό του Ελληνικού κράτους την περίοδο αυτή, μέχρι την ανταλλαγή του 1922 αν και το ζήτησαν επανειλημμένα και επίμονα, αλλά το αποτέλεσμα ήταν πάντοτε αρνητικό. Μόνο υποσχέσεις για βοήθεια και αυτές από τον ρώσικο στρατό, ο οποίος επίσης δεν ανταποκρίθηκε. Η είσοδος του τσαρικού στρατού το 1916 στη Τραπεζούντα έδωσε πνοή και λόγο ελπίδας στους Ρωμιούς του Ανατολικού Πόντου, τη στιγμή όμως που όλος ο δυτικός Πόντος υπέφερε τα πάνδεινα από τον πληγωμένο εγωισμό των Νεοτούρκων. Η ήττα στο εσωτερικό της Ρωσίας από τους μπολσεβίκους 2 χρόνια αργότερα και η φανερή θέση του ελληνικού κράτους υπέρ του τσάρου έτρεψε τους μπολσεβίκους σε βοήθεια στον Κεμάλ στην συνέχεια. Για το μοιραίο τέλος συνετέλεσαν και άλλοι παράγοντες όπως τα ατελείωτα λάθη της μικρασιατικής εκστρατείας, η παρουσία του φιλότουρκου ύπατου αρμοστή Στεργιάδη στη Σμύρνη, οι εκλογές εν μέσω πολέμου, η αλλαγή της στρατιωτικής ηγεσίας από τους επόμενους, η έλλειψη καθορισμένου σκοπού στη μικρασία, που φαίνεται από την αποστολή αυτοκτονίας εν μέσω της Αλμυρής ερήμου στην Άγκυρα, πέραν της κάλυψης που δώσαμε στους δήθεν συμμάχους μας για τα σκοτεινά τους σχέδια. Η ιστορία βέβαια των συμμάχων κάθε άλλο παρά ηθική και έντιμη υπήρξε. Δεν ξεχνάμε τις αποικίες που εγκατέστησαν στον παγκόσμιο χάρτη, όχι με πολιτισμό αλλά με τα όπλα και σε όλες τις ηπείρους, δεν ξεχνάμε πως από της γέννησης του ελληνικού κράτους το 1821 τους χρωστάμε χρήματα, όταν πληρώναμε 9 καράβια για να πάρουμε 1, δεν ξεχνάμε πως κάθε φορά που ενδιαφέρονται για το καλό της Ελλάδας, το πληρώνουμε ακριβά. Έτσι ακριβώς ισχύει και σήμερα. Αυτοί μας έστειλαν στην Μικρά Ασία για κάποιο σκοπό, αλλά όταν τελείωσαν τα σχέδιά τους, βοηθούσαν τον Κεμάλ σε καθημερινή βάση, κάνοντας τα στραβά μάτια σε κατάφορες περιπτώσεις αδικιών σε βάρος του Ελληνισμού, βοηθώντας έτσι και στον «συνωστισμό» της Σμύρνης. Η μητέρα Ελλάδα ουδέποτε έστειλε καράβια για να σωθεί ότι απέμεινε από τους δύσμοιρους ρωμιούς και οι υποτιθέμενοι σύμμαχοι, όχι μόνο δεν έριξαν μια κανονιά να αποφευχθούν εκείνες οι ακρότητες που όμοιές της δεν έχει δει ανθρώπινο μάτι, αλλά έριχναν και βραστό νερό σε αυτούς που σκαρφάλωναν στα καράβια για να σωθούν. Υπάρχει μάλιστα μαρτυρία από αυτόπτη μάρτυρα ο οποίος αισθάνθηκε ντροπή που ανήκε στο ανθρώπινο γένος, με όλα αυτά που συνέβησαν στο κάψιμο της Σμύρνης.
Δεν τελείωσε όμως η οδύσσεια του Έλληνα στην Σμύρνη. Όσοι πρόλαβαν πήγαν στα βόρεια παράλια της μαύρης θάλασσας και προστέθηκαν στον ήδη υπάρχοντα ελληνισμό. Ήρθε ο Στάλιν τις επόμενες δεκαετίες να εξολοθρεύσει πλήρως τους εναπομείναντες Έλληνες οι οποίοι παρήγαγαν και πάλι πολιτισμό επί σειρά ετών, σε μία αντίστοιχη λογική εσωτερικής εκκαθάρισης από ανεπιθύμητες μειονότητες. Με όλες αυτές τις καταστάσεις δεν θα μπορούσε να έχει διαφορετικό τέλος η μοίρα του Ελληνισμού της Ανατολής με ξερίζωμα από τις πατρογονικές του εστίες μετά από 3000 χρόνια, καθώς και τις τραγικές απώλειες ψυχών και την καταρράκωση του προσφυγικού πλέον ελληνισμού.
Πώς αποδεικνύεται η γενοκτονία των Ελλήνων της Ανατολής;
Έχουν καταγραφεί από Ελληνικής πλευράς άπειρες μαρτυρίες από ανθρώπους 1ης γενιάς για τις καταστάσεις του διαδραματίστηκαν εκείνα τα χρόνια. Υπάρχουν επίσης επίσημα έγγραφα από την αλληλογραφία της εποχής στην κατοχή του Ελληνικού κράτους. Αν κάποιος θεωρήσει ότι εμείς οι Πόντιοι υπερβάλλουμε για να διεκδικήσουμε κάτι παραπάνω από αυτό που μας ανήκει, ας ανατρέξει σε επίσημα έγγραφα από ξένους πρέσβεις της εποχής και ορισμένοι από αυτούς μάλιστα ούτε φιλέλληνες υπήρξαν, αλλά στη πορεία είδαν την αδικία εις βάρος των Ελλήνων να παίρνει τεράστιες διαστάσεις, όπως οι πρέσβεις των ΗΠΑ της Κωνσταντινούπολης κ. Μοργκεντάου και της Σμύρνης κ. Χόρτον, ο οποίος μάλιστα έγραψε το βιβλίο για τους Τούρκους «Η κατάρα της Ασίας», το οποίο ο Βενιζέλος αρνήθηκε να εκδώσει στη Ελλάδα, αλλά απεναντίας πρότεινε τον Κεμάλ για νόμπελ ειρήνης λίγα χρόνια αργότερα.
Δυστυχώς όμως σήμερα η ιστορική αλήθεια πηγαίνει περίπατο, λόγω της τάσης των εκάστοτε πολιτικών όλων των χωρών, να αναδεικνύουν μόνο αυτά του τους εξυπηρετούν σαν κράτη. 72 χρόνια μετά την καταστροφή το ελληνικό κράτος, έδωσε μια ημέρα μνήμης για την γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, τη στιγμή που θα έπρεπε να τεθεί το ζήτημα εξ αρχής σε πανπροσφυγική βάση. Ειδικά σήμερα μας έχουν αναγκάσει να θεωρούμε σαν πολυτέλεια ένα ζήτημα τεραστίων διαστάσεων, του ξεριζωμού του μικρασιατικού ελληνισμού που προκαλεί ρίγος και απέχθεια ο τρόπος με τον οποίο εκδιώχθηκε από τις πατρογονικές του εστίες ο Ελληνισμός της Ανατολής. Και αυτό γιατί δεν γνωρίζουμε στην πλειοψηφία την ιστορία μας, μας απασχολεί σε μέγιστο βαθμό η καθημερινή επιβίωση μας και αισθανόμαστε ότι αυτοί που μας κυβερνάν δεν πρόκειται ποτέ να προβάλλουν οποιαδήποτε αιτήματα στη γείτονα χώρα, με τη δουλοπρέπεια που τους διακρίνει σε κάθε επίπεδο.
Τι πετύχαμε μέχρι σήμερα;
Πέραν της αυτονόητης αναγνώρισης από το ελληνικό κράτος, η οποία μόνο αυτονόητη δεν αποδείχθηκε, έχουν αναγνωρίσει την γενοκτονία του Ελληνισμού της Ανατολής, η Νότια Αυστραλία, το Σουηδικό κοινοβούλιο, αρκετές αμερικάνικες πολιτείες και με ευχαρίστηση ακούω πως θα τεθεί θέμα και σε άλλα κοινοβούλια σύντομα. Απεναντίας όμως το ελληνικό κράτος κρατάει μια στάση εντελώς αντίθετη αλλά όχι ανεξήγητη. Εκδηλώσεις για την ανάδειξη της προσωπικότητας του Κεμάλ, ίδρυση κέντρου Οθωμανισμού στην Καβάλα, αναπάντητες προκλητικότατες παραβιάσεις του ελληνικού χώρου και τοποθετήσεις τούρκων αξιωματούχων επί της γενοκτονίας, συνεχώς αυξανόμενα κονδύλια και ελευθερίες σε μουσουλμανικές μειονότητες που φυσικά και δεν είναι αμιγώς Τούρκικες, κάθε άλλο, ενώ στο αντίποδα δεν υπάρχουν καταγεγραμμένοι οι χριστιανικοί πληθυσμοί στην Τουρκία και δεν υπάρχουν αντίστοιχες ελευθερίες έστω στον Ελληνισμό της Πόλης. Τις δικές μας εκκλησίες τις έχουνε στάβλους για τα ζώα τους. Όσοι είχατε την τύχη να πάτε στον Πόντο καταλαβαίνετε τι εννοώ.
Ποιος ο σκοπός της αναγνώρισης της γενοκτονίας;
Στο σημείο αυτό πρέπει να ξεδιαλύνουμε τον στόχο που έχουμε θέσει για την ανάδειξη της γενοκτονίας. Φυσικά και δεν είναι η καλλιέργεια του μίσους με τη γείτονα χώρα, φυσικά και δεν έχουμε βίτσιο να μας ζητάνε όλοι συγγνώμη γιατί εμείς είμαστε οι αδικημένοι πάντα, φυσικά και δεν απαιτούμε εδώ και τώρα τα μέρη που αφήσαμε πίσω. Αυτό που επιζητούμε είναι κατ’ αρχήν, επειδή η γενοκτονία του ελληνισμού της ανατολής ΣΥΝΕΒΗ, και είναι πέρα για πέρα αληθινή, σαν ανθρώπινες οντότητες έχουμε το δικαίωμα να μαθαίνουμε την ιστορία όπως ακριβώς συνέβη και όχι στρογγυλοποιημένη για υπόγειους σκοπούς. Επειδή σε εκείνη την φάση της ανθρώπινης ιστορίας υποστήκαμε τα πάνδεινα, η αναγνώριση θα βοηθούσε στο να εξαλειφθούν στο μέλλον παρόμοιες καταστάσεις στην πλάτη οποιουδήποτε λαού. Η εκμάθηση και αναγνώριση της ιστορικής αλήθειας είναι επιβεβλημένη, είναι απαιτητή και είναι πολιτισμός. Στην αντίθετη περίπτωση εξυπηρετεί σκοτεινούς και μόνο σκοπούς μικρής ή μεγάλης μερίδας ανθρώπων και οδηγεί στην χειραγώγηση του λαού και την εξαπάτησή του. Η ιστορία διδάσκει συνεχώς και πρέπει να την γνωρίζουμε, για να κάνουμε σωστή αξιολόγησή της και να μην επαναλαμβάνονται τα ίδια λάθη του παρελθόντος.Ευχαριστώ για την υπομονή σας, συγγνώμη αν σας κούρασα ή αν διαφωνείτε κάπου με τα λεγόμενά μου, αλλά προσπάθησα να αγγίξω το ευαίσθητο αυτό ζήτημα με γνώμονα την ιστορική αλήθεια και τίποτε άλλο.