Η Γενοκτονία των Αρμενίων

Θεοφάνης Μαλκίδης
Συνέντευξη στoν Mάικ Τσιλιγκιριάν περιοδικό ΑΡΜΕΝΙΚΑ
Τεύχος: Ιανουάριος-Μάρτιος 2012





«Ο αρ­με­νι­κός λαός θα ζή­σει τα ε­πό­με­να χρό­νια ι­διαί­τε­ρες και μο­να­δι­κές στιγ­μές ως απο­τέ­λε­σμα των προ­σπα­θειών του για α­να­γνώρι­ση της γε­νο­κτο­νί­ας»


Ο Θε­ο­φά­νης Μαλ­κί­δης γεν­νή­θη­κε στην Α­λε­ξαν­δρού­πο­λη α­πό γο­νείς πρό­σφυ­γες α­πό την Α­δρια­νού­πο­λη της Α­να­το­λι­κής Θρά­κης. Εί­ναι δι­δά­κτωρ κοι­νω­νι­κών ε­πι­στη­μών και μέ­λος της Διε­θνούς Έ­νω­σης Α­κα­δη­μα­ϊ­κών για τη Με­λέ­τη των Γε­νο­κτο­νιών η ο­ποί­α το 2007 α­να­γνώ­ρι­σε, με­τά α­πό ψη­φο­φο­ρί­α με­τα­ξύ των με­λών της, τη Γε­νο­κτο­νί­α των Ελ­λή­νων, των Αρ­με­νί­ων και των Ασ­συ­ρί­ων.

Έ­χει πραγ­μα­το­ποι­ή­σει πα­ρεμ­βά­σεις για το ζή­τη­μα της Γε­νο­κτο­νί­ας των Ελ­λή­νων και των Αρ­με­νί­ων, ε­κτός και ε­ντός Ελ­λά­δας και για τη δρα­στη­ριό­τη­τά του έ­χει βρα­βευ­θεί α­πό δη­μό­σιους και άλ­λους φο­ρείς, τό­σο στο ε­σω­τε­ρι­κό ό­σο και το ε­ξω­τε­ρι­κό.

Το 2009 μί­λη­σε στην πρώ­τη εκ­δή­λω­ση των ελ­λη­νι­κών προ­σφυ­γι­κών σω­μα­τεί­ων και της Αρ­με­νι­κής κοι­νό­τη­τας για τη Γε­νο­κτο­νί­α, έ­ξω α­πό το κτί­ριο του Ο­Η­Ε στη Νέ­α Υόρ­κη, ε­νώ το 2010 προ­σκλή­θη­κε α­πό τη Δη­μο­κρα­τί­α της Αρ­με­νί­ας και μί­λη­σε στο Διε­θνές Συ­νέ­δριο για τη Σύμ­βα­ση, την Πρό­λη­ψη και την Κα­τα­στο­λή του Ε­γκλή­μα­τος της Γε­νο­κτο­νί­ας.

Το 2009 πραγ­μα­το­ποί­η­σε τις συ­νο­μι­λί­ες με την αρ­μό­δια ε­πι­τρο­πή του ι­δρύ­μα­τος που εί­ναι υ­πεύ­θυ­νο για τη λει­τουρ­γί­α της ε­λεύ­θε­ρης δια­δι­κτυα­κής ε­γκυ­κλο­παί­δειας wikipedia, το ο­ποί­ο έ­δω­σε την ά­δεια λει­τουρ­γί­ας της wikipedia στην πο­ντια­κή διά­λε­κτο (http//pnt.wikipedia.org.)

Με­τα­ξύ των κει­μέ­νων του εί­ναι τα ε­ξής:

«Η πο­λι­τι­κή της Ελ­λά­δας και της Τουρ­κί­ας για τη Θρά­κη, με­τά την έ­ντα­ξή τους στο ΝΑ­ΤΟ», «Η γε­νο­κτο­νί­α των Αρ­με­νί­ων», «Η Γε­νο­κτο­νί­α των Ελ­λή­νων» (στην αρ­με­νι­κή, ελ­λη­νι­κή, αγ­γλι­κή, ρω­σι­κή, ι­τα­λι­κή και ι­σπα­νι­κή γλώσ­σα).

Ε­πι­με­λή­θη­κε το δι­δα­κτι­κό εγ­χει­ρί­διο του Ρό­ναλ­ντ Λε­βί­τσκι για τη «Γε­νο­κτο­νί­α των Ελ­λή­νων του Πό­ντου» στην αγ­γλι­κή γλώσ­σα (εκ­δ. Σύλ­λο­γος Πο­ντί­ων Σι­κά­γο «Ξε­νι­τέ­ας») και το με­τέ­φρα­σε και στην ελ­λη­νι­κή.

Τα κεί­με­να του Θ. Μαλ­κί­δη έ­χουν με­τα­φρα­σθεί στην αρ­με­νι­κή, αγ­γλι­κή, γαλ­λι­κή, ι­τα­λι­κή, ι­σπα­νι­κή, ρω­σι­κή, τουρ­κι­κή, βουλ­γα­ρι­κή και αλ­βα­νι­κή γλώσ­σα.





Κύ­ριε Μαλ­κί­δη, α­σχο­λεί­στε πολ­λά χρό­νια με το Αρ­με­νι­κό και το Πο­ντια­κό Ζή­τη­μα και ει­δι­κά με το θέ­μα της γε­νο­κτο­νί­ας. Πώς κρί­νε­τε την πρό­σφα­τη α­πό­φα­ση για την ποι­νι­κο­ποί­η­ση της άρ­νη­σης της γε­νο­κτο­νί­ας α­πό τη βου­λή της Γαλ­λί­ας και τον τρό­πο α­ντί­δρα­σης της Τουρ­κί­ας;

Η πρό­σφα­τη α­πό­φα­ση της Γαλλί­ας α­πο­τε­λεί μί­α α­κό­μη δι­καί­ω­ση της μα­κρο­χρό­νιας προ­σπά­θειας των Αρ­με­νί­ων σε ό­λον τον πλα­νή­τη. Εί­ναι το α­πο­τέ­λε­σμα της συ­νέ­πειας και της συ­νέ­χειας του αγώ­να, ο ο­ποί­ος σέ­βε­ται την ι­στο­ρί­α ε­νός λα­ού, δεν την ε­ξα­φα­νί­ζει προς ό­φε­λος ψευ­δε­πί­γρα­φων συμ­φε­ρό­ντων και συμ­μα­χιών, ε­φή­με­ρων προσ­δο­κιών και πο­λι­τι­κών κε­νολο­γιών, έ­χει ρί­ζες στο πα­ρελ­θόν, δη­λα­δή στο ζή­τη­μα της Γε­νο­κτο­νί­ας και με βάση τις ρί­ζες αυ­τές βα­δί­ζει στο πα­ρόν, δη­λα­δή βγά­ζει κλαδιά και πο­ρεύ­ε­ται στο μέλ­λον προσ­δο­κώ­ντας καρ­πούς.

Η Τουρ­κί­α θε­ω­ρεί ό­τι στη διε­θνή κοι­νό­τη­τα υ­πάρ­χει μό­νον αυ­τή και κυ­ρί­ως μό­νο η δι­κή της ο­πτι­κή. Έ­τσι όλοι θα πρέ­πει να υ­πο­τά­ξουν τη θέ­λη­σή τους και κυ­ρί­ως την ι­στο­ρί­α τους για να ι­κα­νο­ποι­η­θεί έ­νας μη­χα­νι­σμός που ε­ξα­φα­νί­ζει τους λα­ούς και την ταυ­τό­τη­τά τους. Εί­ναι προ­φα­νές ό­τι η α­ντί­δρα­σή της εί­ναι ό­μοια κα­θε­στώ­των με ε­νο­χές που αρ­νού­νται να α­ντι­με­τω­πί­σουν την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα. Σε κα­μί­α πε­ρί­πτω­ση δεν δεί­χνει με­τα­στροφή, ού­τε α­πο­δο­χή. Δεν πε­ρι­μέ­ναμε κά­τι δια­φο­ρε­τι­κό α­πό την Τουρ­κί­α, αυ­τό που προσ­δο­κού­με εί­ναι να συ­νε­χί­σει τον έ­ντι­μο και συ­νε­πή α­γώ­να του ο αρμε­νι­κός λα­ός και άλ­λοι λα­οί, ώ­στε το κα­θε­στώς τύ­που α­παρ­τχά­ι­ντ ό­πως αυ­τό στην Τουρ­κί­α να κα­ταρ­ρεύ­σει α­πό το βά­ρος των ε­γκλη­μά­των του και της ιστο­ρι­κής α­νά­γκης και αι­τή­μα­τος του τουρ­κι­κού λα­ού για δη­μο­κρα­τί­α και ε­λευ­θε­ρί­α.


Νο­μί­ζε­τε ό­τι το πα­ρά­δειγ­μα της Γαλ­λί­ας θα το ακο­λου­θή­σουν και άλ­λες χώ­ρες;

Έ­χω την ά­πο­ψη, η ο­ποί­α τεί­νει να γί­νει βε­βαιό­τη­τα ό­τι η συ­νέ­πεια του αγώ­να των Αρ­με­νί­ων και των ορ­γα­νώ­σε­ών τους αλ­λά και άλ­λων πο­λι­τι­κών, ι­στο­ρι­κών και ε­ρευ­νη­τών, θα ο­δη­γή­σει και σε άλ­λες α­να­γνω­ρί­σεις της Γε­νο­κτο­νί­ας και ο­πωσ­δή­πο­τε και στο ε­πό­με­νο στά­διο που εί­ναι η ποι­νι­κο­ποί­η­ση της άρ­νη­σής της.

Βρι­σκό­μα­στε στο μέ­σον μί­ας με­γά­λης προ­σπά­θειας. Σε και­ρούς πο­λύ δύ­σκο­λους, α­μέ­σως με­τά το Β΄ Πα­γκό­σμιο Πό­λε­μο οι Αρ­μέ­νιοι ξεκί­νη­σαν έ­να δύ­σκο­λο και α­νη­φο­ρι­κό δρό­μο για να α­να­δεί­ξουν το ζή­τη­μα της Γε­νο­κτο­νί­ας. Εί­χαν μα­ζί τους την α­λή­θεια και το εύ­ρη­μα του Ρα­φα­ήλ Λέμ­κιν, του αν­θρώ­που που ει­σή­γα­γε την ελ­λη­νι­κή λέ­ξη Γε­νο­κτο­νί­α στο διεθνές στε­ρέ­ω­μα, πε­ρί Γενο­κτο­νί­ας Αρ­μενί­ων και Ελ­λή­νων. Ό­πως σας είναι γνω­στό ε­δώ και και­ρό έ­χου­με α­να­δεί­ξει το ι­στο­ρι­κό αυ­τό ντο­κου­μέ­ντο, ό­τι ο Λέμ­κιν για να στη­ρί­ξει τα ε­πι­χει­ρή­μα­τά του α­να­φέρ­θη­κε στην ε­ξό­ντω­ση των Ελ­λήνων και των Αρ­με­νί­ων. Δείτε τα σχε­τι­κά δη­μο­σιεύ­μα­τα, «Genocide»- ε­φη­με­ρί­δα The New York Times August 26, 1946 και «The Genocide under the Law of Nations- ε­φη­με­ρί­δα The New York Times January 5, 1947.

Οι Αρ­μένιοι λοι­πόν συ­νέ­χι­σαν ό­πως εί­χαν το χρέ­ος και την ευ­θύ­νη να πρά­ξουν και α­νέ­δει­ξαν έ­να α­πο­σιω­πη­μέ­νο έ­γκλη­μα. Θαυ­μά­ζω πραγ­μα­τι­κά το λα­ό αυ­τό που μέ­σα σε κοι­νω­νι­κές και οι­κο­νο­μι­κές δυ­σκο­λί­ες και πά­μπολ­λες πο­λι­τι­κές Συ­μπλη­γά­δες μπόρε­σε και έ­φτα­σε το ζή­τη­μα σε τό­σο υ­ψη­λό ε­πί­πεδο. Α­να­γνω­ρί­σεις, πα­γκόσμιο εν­δια­φέ­ρον, ιν­στι­τού­τα, μου­σεί­α και πα­νε­πι­στη­μιακές έ­δρες, βι­βλί­α και κι­νη­μα­το­γρα­φι­κές ται­νί­ες, και κυ­ρί­ως βιω­μα­τι­κή – ψυ­χι­κή σχέ­ση του αρ­με­νι­κού λα­ού με το ζήτη­μα της Γε­νο­κτο­νί­ας.

Ο αρ­με­νι­κός λαός θα ζή­σει τα ε­πό­με­να χρό­νια ι­διαί­τε­ρες και μο­να­δι­κές στιγ­μές ως απο­τέ­λε­σμα των προ­σπα­θειών του για α­να­γνώρι­ση της γε­νο­κτο­νί­ας. Με­τά τη Σταύρω­σή του έρ­χε­ται η Α­νά­στα­ση.


Σή­με­ρα πό­σο κο­ντά εί­ναι η Τουρ­κί­α στο να α­πο­δε­χθεί την ι­στο­ρί­α της, με ό­τι αυτό ση­μαί­νει;

Ό­σον α­φο­ρά την Τουρ­κί­α, πα­ρό­τι ε­δώ και και­ρό τρο­φο­δο­τεί τα α­νά κό­σμο φι­λι­κά κα­θε­στώ­τα και μέ­σα ε­νη­μέ­ρω­σης με δη­λώ­σεις πε­ρί εκ­συγ­χρο­νι­σμού, ε­ξευ­ρω­πα­ϊ­σμού, α­πο­δοχής του πα­ρελ­θό­ντος της και άλ­λα σχε­τι­κά προ­πα­γαν­δι­στι­κά σχή­μα­τα, η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα είναι άλ­λη. Αρ­νεί­ται να συμ­βι­βα­στεί, να α­ποδε­χθεί και να δη­λώ­σει την ευ­θύ­νη της. Η στά­ση της, ό­ταν δεν εί­ναι θρα­σύδει­λη και θε­α­τρι­κή- «α­πει­λές», α­νά­κλη­ση δι­πλωμα­τών κλπ- δεί­χνει έ­να κα­θε­στώς που λει­τουργεί με φό­βο και με σπα­σμω­δι­κές κι­νή­σεις (συλ­λή­ψεις α­κτι­βι­στών, φυ­λα­κί­σεις, κα­τα­δί­κες, πο­λι­τι­κές δο­λο­φο­νί­ες, κ.ά). Δεν μπορεί, το κα­θε­στώς αυ­τό, να δια­νο­η­θεί και κυ­ρί­ως να δει τί­πο­τα άλ­λο πέ­ραν του τουρ­κι­κού ως α­λη­θές. Ω­στό­σο στην τουρ­κι­κή κοι­νω­νί­α γί­νε­ται μί­α «ε­πα­νά­στα­ση», τη­ρου­μέ­νων των α­να­λο­γιών και των ο­ρί­ων της κοινω­νί­ας στο ε­σω­τε­ρι­κό της.

Η τουρ­κι­κή κοι­νω­νί­α δεί­χνει μί­α στά­ση α­πο­δο­χής της α­λή­θειας. Εί­ναι βέ­βαιο ότι αυ­τοί που γνω­ρί­ζουν α­γω­νί­ζο­νται ώ­στε ο τουρ­κι­κός λα­ός να ζη­τή­σει συ­γνώ­μη και να α­παλ­λα­γεί α­πό την ευ­θύ­νη του. Εί­ναι κα­τά τη γνώ­μη μου μί­α α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κή κί­νη­ση που τη χρειά­ζε­ται η κοινωνί­α στην Τουρ­κί­α και εύ­χο­μαι να την πρά­ξει σύ­ντο­μα και η τουρ­κι­κή πο­λι­τι­κή τά­ξη. Ό­πως α­να­φέ­ρε­ται το σχε­τι­κό χωρί­ο στο κα­τά Ιω­άν­νη Ευαγ­γέ­λιο (Ηʼ 32), το ο­ποί­ο προ­τεί­νω να το δια­βά­σουν οι εν­δια­φε­ρό­με­νοι, «γνώ­σθε­σε την α­λή­θειαν και η α­λή­θεια α­πε­λευ­θε­ρώσει υ­μάς».


Η στά­ση της τουρ­κι­κής κυ­βέρ­νη­σης σε ό­τι α­φο­ρά τη δια­δι­κα­σί­α εκ­δη­μο­κρα­τι­σμού του κρά­τους με στό­χο την ευ­ρω­πα­ϊ­κή έ­ντα­ξη α­πό την μια πλευ­ρά και α­πό την άλ­λη οι φυ­λα­κί­σεις δη­μο­σιο­γρά­φων α­γω­νι­στών και δια­νο­ου­μέ­νων, με πρό­σφα­το πα­ρά­δειγ­μα του Ρα­γκίπ Ζα­ρά­κο­γλου, πό­σο α­κό­μη μπο­ρεί να συ­νε­χι­στεί;

Έ­να μέ­ρος της πο­λι­τι­κής και της κοι­νής γνώ­μης στην Ευ­ρώ­πη, το κομ­μάτι αυ­τό υ­πάρ­χει και στην Ελ­λά­δα, θε­ω­ρεί ό­τι με την έ­ντα­ξη της Τουρ­κί­ας στην Ευ­ρω­πα­ϊ­κή Έ­νω­ση ό­λα τα εκ­κρε­μή ζη­τή­μα­τα θα ε­πι­λυ­θούν αυ­τομά­τως. Ότι δη­λα­δή η Τουρ­κί­α θα εκ­δη­μο­κρα­τιστεί, θα στα­μα­τή­σει να έ­χει χι­λιά­δες φυλακι­σμέ­νους πο­λι­τι­κούς, δια­νο­ου­μέ­νους και α­γω­νι­στές των αν­θρω­πί­νων δι­καιω­μά­των και θα βα­δί­σει μπρο­στά έ­χο­ντας α­πο­δε­χτεί το πα­ρελ­θόν της. Σας θυμί­ζω ό­τι α­ντί­στοι­χα ε­πι­χει­ρή­μα­τα υ­πήρχαν και στον Ψυ­χρό Πό­λε­μο για να ε­νταχθεί η Τουρ­κί­α στο ΝΑ­ΤΟ και άλ­λους δυτι­κούς ορ­γα­νι­σμούς. Όπως γνω­ρί­ζε­τε η σχε­τι­κή ε­πι­χει­ρη­μα­το­λο­γί­α κα­τέρ­ρευ­σε με ο­δυ­νη­ρό τρό­πο («Σε­πτεμ­βρια­νά», δο­λο­φο­νί­ες, φυ­λα­κί­σεις) και κα­ταρ­ρέ­ει και σή­με­ρα α­φού δεν έ­χει ού­τε θε­μέ­λια, ού­τε α­λη­θι­νή προ­ο­πτι­κή. Μί­α α­κό­μη φυ­λά­κι­ση και δί­ω­ξη του εκ­δό­τη Ρα­γκίπ Ζαρά­κο­γλου μα­ζί με χι­λιά­δες άλ­λες, δεί­χνει ό­τι το κα­θε­στώς αυ­τό που συ­ντη­ρεί τη βί­α για να α­να­πα­ρά­γε­ται δεν μπο­ρεί να πρά­ξει ού­τε το πα­ρα­μι­κρό για να θε­ω­ρηθεί α­πό αυ­ταρ­χι­κό, δη­μο­κρα­τι­κό και σύγ­χρονο. Πό­σο μάλ­λον να α­πο­δε­χθεί τη Γε­νο­κτο­νί­α ε­κα­τομ­μυ­ρί­ων αν­θρώ­πων πριν ένα πε­ρί­που αιώ­να, Γε­νο­κτο­νί­α η ο­ποί­α συ­νεχί­ζε­ται με άλ­λα μέ­σα και τρό­πους α­κό­μη και σή­με­ρα.


Μι­λή­στε μας για το βι­βλί­ο που συγ­γρά­ψα­τε μα­ζί με τους τούρ­κους συγγρα­φείς Ρα­γκίπ Ζα­ρά­κο­γλου και Σαΐτ Τσε­τί­νο­γλου για τη γε­νο­κτο­νί­α των Ελ­λήνων και ει­δι­κό­τε­ρα στον Πό­ντο.

Το βι­βλί­ο στην ελ­λη­νι­κή και την αγ­γλι­κή γλώσ­σα α­πο­τε­λεί­ται α­πό τα κεί­μενα του Ρα­γκίπ Ζα­ρά­κο­λου, του συγ­γρα­φέ­α Σαΐτ Τσε­τί­νο­γλου, συ­νερ­γά­τη του Ζαρά­κο­λου και το δι­κό μου. Ο Ρα­γκίπ Ζαρά­κο­λου στο κεί­με­νό του α­να­φέ­ρει ό­τι «οι γε­νο­κτο­νί­ες έ­γι­ναν. Α­πο­μέ­νει να προ­σπα­θή­σου­με να α­να­γνω­ρι­στούν α­πό ό­λους. Δεν μπο­ρεί να συ­νε­χι­στεί η σημε­ρι­νή κα­τά­στα­ση στην Τουρ­κί­α, ό­που το κα­θε­στώς έ­χει με­τα­τρέ­ψει τους αν­θρώ­πους σε σκλά­βους. Η Τουρ­κί­α πρέ­πει να α­να­γνω­ρί­σει τη Γε­νο­κτο­νί­α».

Ο Σαΐτ Τσε­τί­νο­γλου ση­μειώ­νει τη με­γά­λη ευ­θύ­νη της Γερ­μα­νί­ας για τη γε­νο­κτο­νί­α αλ­λά και άλ­λων δυ­νά­με­ων (Αγ­γλί­α, Γαλ­λί­α, Η.Π.Α., Ι­τα­λί­α ) που έ­μει­ναν α­διά­φο­ρα στην ε­ξό­ντω­ση των αρ­χαί­ων λα­ών της Α­να­τολής.

Το βι­βλί­ο, έκ­δο­ση της Λέ­σχης Πο­ντί­ων Νο­μού Κα­βά­λας, εί­ναι χο­ρη­γί­α του Θε­μι­στο­κλή Α­να­νιά­δη συγ­γε­νή του Συ­με­ών Α­να­νιά­δη, α­θλη­τή του Συλ­λό­γου «Πό­ντος» του Κολ­λε­γί­ου «Α­να­τό­λια», ο ο­ποί­ος α­παγ­χο­νί­στη­κε το 1921 στην Α­μά­σεια, εί­ναι μία συμ­βο­λή στον με­γά­λο ι­στο­ρι­κό, πο­λι­τι­κό και η­θι­κό α­γώ­να α­να­γνώ­ρι­σης της Γε­νο­κτο­νί­ας. Και εί­ναι ση­μα­ντι­κό το βι­βλί­ο αυ­τό α­φού για πρώ­τη φο­ρά δύ­ο Τούρ­κοι δια­νο­ού­με­νοι γρά­φουν και δη­μο­σιεύ­ουν βι­βλί­ο για τη Γε­νο­κτο­νί­α ε­νι­σχύ­ο­ντας τον α­γώ­να για την α­να­γνώ­ρι­ση. Εί­ναι αυ­τό που σας πε­ριέ­γρα­ψα πα­ρα­πά­νω. Η τουρ­κι­κή κοι­νω­νί­α της γνώ­σης, της δρά­σης και του πο­λι­τι­κού αγώ­να, δεί­χνει μί­α άλ­λη ο­δό, τε­λεί­ως δια­φο­ρε­τι­κή α­πό αυ­τήν του ρα­τσι­στι­κού τουρ­κι­κού κρά­τους που δο­λο­φό­νη­σε και δο­λο­φο­νεί. Αυ­τήν την ο­δό έ­χου­με επι­λέ­ξει, γνω­ρί­ζο­ντας τα ε­μπό­δια και το κό­στος, γνω­ρί­ζο­ντας και τι έ­χου­με απέ­να­ντι. Γνω­ρί­ζου­με ό­μως ό­τι το α­πο­τέ­λε­σμα θα εί­ναι νι­κη­φό­ρο. Ό­πως έ­λε­γε και ο Γκά­ντι, μπο­ρεί ο τύ­ραν­νος να δεί­χνει α­νί­κη­τος, αλ­λά στο τέ­λος νι­κά η α­λή­θεια.


Ε­πί­σης, επι­με­λη­θή­κα­τε και το βι­βλί­ο του Ευ­θύ­μιου Κου­ζι­νού «Ει­κο­σι­τρί­α χρό­νια στη Μι­κρά Ασί­α» το ο­ποί­ο έ­χει και με­γά­λο εν­δια­φέ­ρον για τους Αρ­με­νίους.

Πράγ­μα­τι, η έ­ρευ­να για το ζή­τη­μα της γε­νο­κτο­νί­ας των Ελ­λή­νων και ει­δι­κά στον Πό­ντο, το σύλλο­γο «Πό­ντος» του Κολλε­γί­ου Α­να­τό­λια της Μερ­ζι­φού­ντας και για την προ­σφορά του στον Ελ­λη­νι­σμό ο­δή­γη­σε στην α­να­κάλυ­ψη ε­νός ση­μα­ντι­κού έρ­γου ε­νός μα­θη­τή του Κολ­λε­γί­ου «Α­να­τό­λια», του Ευ­θύ­μιου Κου­ζι­νού.

Ο Ευ­θύ­μιος Κου­ζι­νός γεν­νή­θη­κε το 1899 στο Α­λα­τσάμ (Λε­ο­ντό­πο­λις ή Λε­ο­ντού­πολις- τουρ­κ. Alacam) του Πό­ντου, 27 χλμ. δυ­τι­κά α­πό τη Σαμ­ψού­ντα και φοί­τη­σε στο Κολ­λέ­γιο «Α­να­τό­λια», α­πό το 1913 μέ­χρι και το 1921. Το 1922 έ­φυ­γε μα­ζί με τους άλ­λους πρό­σφυ­γες για την Ελ­λά­δα και το ε­πό­με­νο έ­τος με­τα­νά­στευ­σε στις Η­ΠΑ, ό­που μέ­σω της Α­με­ρι­κα­νικής φι­λαν­θρω­πι­κής ορ­γά­νω­σης «Near East Relief», ε­νη­μέ­ρωνε το α­με­ρι­κα­νι­κό κοι­νό για τη Γε­νο­κτονί­α.

Το βι­βλί­ο «Ει­κο­σι­τρί­α χρό­νια στη Μικρά Α­σί­α» στη­ρί­χτη­κε στις δια­λέ­ξεις του Ευ­θύ­μιου Κου­ζι­νού «Η Ζω­ή μου στην Τουρ­κί­α», οι ο­ποί­ες πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­καν στο Κολ­λέ­γιο Bates (Maine) στο χρο­νι­κό διά­στη­μα 1923-1925 και στο Πα­νε­πι­στή­μιο Northwestern την πε­ρί­ο­δο 1926-1927.

Ε­πί­σης, χρησι­μο­ποι­ή­θη­κε το κεί­με­νό του «Ση­μειώ­σεις στους προ­σφυ­γι­κούς κα­ταυ­λι­σμούς στην Α­θή­να (1922-1923)».

Το βι­βλί­ο του Ευ­θύ­μιου Κου­ζι­νού δί­νει ι­διαί­τε­ρες και με­γά­λης α­ξί­ας πληρο­φο­ρί­ες οι ο­ποί­ες εί­ναι πα­ντε­λώς ά­γνω­στες, για τη ζω­ή και τις διώ­ξεις Ελ­λή­νων και Αρ­με­νί­ων, για τον Μου­στα­φά Κε­μάλ, για τα τάγ­μα­τα ερ­γα­σί­ας, για τους Έλ­λη­νες και τους Αρ­με­νίους που έ­ζη­σαν και δο­λο­φο­νήθη­καν μα­ζί στο Κολ­λέ­γιο «Ανατό­λια» Μερ­ζι­φού­ντας, για τη δρά­ση του α­θλη­τι­κού Συλ­λό­γου «Πό­ντος», για την τύ­χη των με­λών του και ει­δι­κό­τε­ρα για έ­να ε­ξέ­χον μέ­λος του και φί­λο του συγ­γρα­φέ­α. Τον Συ­με­ών Α­να­νιά­δη, τον α­θλη­τή του «Πό­ντος» και μα­θη­τή του «Α­να­τό­λια», ο ο­ποί­ος α­παγχο­νί­στη­κε το 1921 στην Α­μά­σεια, μα­ζί με κα­θη­γη­τές και μα­θη­τές του Κολ­λε­γί­ου.

Το βι­βλί­ο «Ει­κο­σι­τρί­α χρό­νια στη Μι­κρά Ασί­α» του Ευ­θύ­μιου Κου­ζι­νού το ο­ποί­ο εκ­δό­θηκε το 1969 στη Νέ­α Υόρ­κη, α­πο­τε­λεί μί­α σημα­ντι­κή πη­γή για τους Έλ­λη­νες και για τους Αρ­μενίους που ζού­σαν στον Πό­ντο.

Την έκ­δο­ση του με­τα­φρα­σμέ­νου στην ελ­λη­νι­κή γλώσ­σα βι­βλί­ου, το ο­ποί­ο έ­γι­νε χά­ρη στη χο­ρη­γί­α του Θε­μι­στο­κλή Α­να­νιά­δη, είμαι βέ­βαιος ό­τι θα α­κο­λου­θή­σουν και άλ­λες, που θα δεί­ξουν την ι­στο­ρι­κή πο­ρεί­α και δια­δρο­μή των Ελ­λή­νων και των Αρ­με­νί­ων, την ι­στο­ρί­α σω­μα­τεί­ων, σχο­λεί­ων και αν­θρώ­πων ό­πως ο Συ­με­ών Α­να­νιά­δης και ο κα­θη­γη­τής Κα­ρα­μπέτ Κο­τζα­γιάν, που ξε­χώ­ρι­σαν με τη δρα­στη­ριό­τη­τά τους και α­πέ­δει­ξαν με τη θυ­σί­α τους την α­νι­διο­τε­λή κοι­νω­νι­κή και ε­θνι­κή τους προ­σφο­ρά.



Οι σχέ­σεις Ελ­λά­δος-Αρ­με­νί­ας στο ε­πι­στη­μο­νι­κό πε­δί­ο του εν­δια­φέ­ρο­ντός σας, σε τι ε­πί­πε­δο υ­φί­στα­νται σή­με­ρα και τι θα προ­τεί­να­τε για το μέλ­λον;

Ε­κτι­μώ, λό­γω των πολ­λών και συ­νε­χών ε­πα­φών με διακε­κρι­μέ­νους Αρ­μέ­νιους ε­ρευ­νη­τές τό­σο στην Αρ­με­νί­α ό­σο και αλ­λού, ό­τι βρι­σκό­μα­στε σε ε­ξαι­ρε­τικό ε­πί­πε­δο. Σʼ αυ­τό ση­μα­ντικός α­ρω­γός α­πο­τε­λεί ο κοι­νός ι­στο­ρι­κός δεσμός και η μα­κρο­χρό­νια φι­λί­α που έ­χει α­να­πτυ­χθεί με­τα­ξύ των δύ­ο λα­ών.

Μά­λι­στα ο δε­σμός και η φι­λί­α αυ­τή ε­νι­σχύ­ε­ται με κοι­νές δρα­στη­ριό­τη­τες που έ­χουν και κα­λύ­τε­ρο α­πο­τέ­λε­σμα. Για πα­ρά­δειγ­μα σας α­να­φέ­ρω την προ­σπά­θεια Ελ­λή­νων και Αρ­με­νί­ων (μα­ζί και με τους Ασ­σύ­ριους) στη Σου­η­δί­α η ο­ποί­α έφε­ρε την α­να­γνώ­ρι­ση της Γε­νο­κτο­νί­ας το 2010, τις α­νά τον πλα­νή­τη κοι­νές πα­ρου­σιά­σεις μας για το ζή­τη­μα της Γε­νο­κτο­νί­ας κα­θώς και τις με­τα­φρά­σεις έρ­γων για το ί­διο θέ­μα, στην ελ­λη­νι­κή και αρ­με­νι­κή γλώσ­σα. Οι πα­ρα­πά­νω δρα­στη­ριό­τη­τες α­πο­τε­λούν εν­δει­κτι­κές και μό­νο της προ­σπά­θειάς μας και θε­ω­ρώ ό­τι θα έ­χουν συ­νέ­χεια με ά­με­σα και α­πτά α­πο­τε­λέσμα­τα.

Ό,τι σχε­τί­ζε­ται με το μέλ­λον, υ­πάρχει η γνω­στή πρό­τα­σή μου, την ο­ποί­α ε­πα­να­λαμ­βά­νω και μέ­σα α­πό το πε­ριο­δι­κό σας για τη δη­μιουρ­γί­α στην Ελ­λά­δα ε­νός ε­ρευ­νη­τι­κού κέ­ντρου για τη Γε­νο­κτο­νί­α με την ο­νο­μα­σί­α «Ρα­φα­ήλ Λέμ­κιν». Κέ­ντρο το ο­ποί­ο μπο­ρεί να α­πο­τε­λέσει το­μή στην έ­ρευ­να και την πο­λι­τι­κή προ­σπά­θεια για την α­νά­δει­ξη της Γε­νο­κτο­νί­ας. Σʼ αυ­τό μπο­ρεί να συμ­μετά­σχουν Αρ­μέ­νιοι, Έλ­λη­νες, Ασ­σύ­ριοι, και κά­θε λα­ός που έ­χει υ­πο­στεί Γε­νο­κτο­νί­α, και να α­πο­τε­λέ­σει μί­α θε­σμο­θε­τη­μέ­νη μορ­φή τεκ­μη­ρί­ω­σης του Ε­γκλή­μα­τος ε­νά­ντια στους λα­ούς μας.

Ε­πί­σης στην Αρ­με­νί­α τα πα­νε­πι­στήμια και η Α­κα­δη­μί­α θα μπο­ρού­σαν να δη­μιουρ­γή­σουν κύ­κλο μα­θη­μά­των που θα μπο­ρού­σαν να ε­ξε­λι­χθούν σε έ­δρα για τη Γε­νο­κτο­νί­α των Ελ­λή­νων.

Γνω­ρί­ζω ή­δη τρεις συ­να­δέλ­φους στην Αρ­με­νί­α με τους ο­ποί­ους συ­νερ­γα­ζό­μα­στε πο­λύ στε­νά, οι ο­ποί­οι α­σχο­λού­νται σε δι­δα­κτο­ρι­κό ε­πί­πε­δο με το θέ­μα και θα μπο­ρού­σαν να α­πο­τε­λέ­σουν το πρώ­το προ­σω­πι­κό. Την ί­δια στιγ­μή στην Ελ­λά­δα, ό­λοι γνω­ρί­ζου­με τις ε­ξαι­ρε­τι­κές προ­σπά­θειες του κα­θη­γη­τή Ι. Χα­σιώ­τη για το ζή­τη­μα της ι­στο­ρί­ας και της Γε­νο­κτο­νί­ας των Αρ­με­νί­ων, α­πό τη δι­κή μου πλευ­ρά, ή­δη το πράτ­τω ε­δώ και και­ρό, δι­δά­σκω τη Γε­νο­κτο­νί­α των Αρ­μενί­ων, ε­νώ το ζή­τη­μα μπο­ρεί να α­να­δει­χθεί α­κό­μη πε­ρισ­σό­τε­ρο με την ε­νίσχυ­ση και βο­ή­θεια ό­λων μας.

Κά­θε προ­σπά­θεια, έ­στω και μι­κρή, μπο­ρεί να συμ­βάλ­λει α­πο­φα­σι­στι­κά στη δι­καίω­ση και α­νά­δει­ξη του ζη­τή­μα­τος της Γε­νο­κτο­νί­ας και της ι­στο­ρι­κής α­λή­θειας.

Έ­χου­με με­γά­λη ευ­θύ­νη έ­να­ντι των δικών μας προ­γό­νων και α­πο­γό­νων, Αρ­με­νί­ων και Ελ­λή­νων, έ­να­ντι κά­θε αν­θρώ­που που έ­χα­σε τη ζω­ή του, να μη στα­ματή­σου­με, να μη φο­βη­θού­με, να συ­νε­χί­σου­με μέ­χρι την τε­λι­κή νίκη.