90 χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή

Γεώργιος Διον. Κουρκούτας –Καθηγητής Φιλόλογος

Οι Μικρασιάτες της Γαστούνης

 

ΤΟ ΝΕΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΛΟΥΡΜΠΑ

ο συγγραφέας Κώστας Λούρμπας με το Θεοφάνη Μαλκίδη, ο οποίος προλογίζει το βιβλίο

 

 

 

 

 

 

 

 

 

             


                Οι Μικρασιάτες της Γαστούνης

Ένα δημιουργικό κομμάτι της Ηλειακής Κοινωνίας

Σε μία πολυτελή έκδοση και σε 424 σελίδες ο Κώστας Λούρμπας παρουσιάζει την ερευνά του για ένα τμήμα της Ηλειακής Ιστορίας και της Γαστούνης .Με τίτλο «Οι Μικρασιάτες της Γαστούνης» το νέο αυτό βιβλίο του ερευνητή και συγγραφέως (και επί δεκαετίες Δημάρχου Γαστούνης και ενεργού πολίτη του Ηλειακού χώρου )ασχολείται με

την ζωή και την Ιστορία των Μικρασιατών Ελλήνων που μετά την καταστροφή του 1922 εγκατεστάθησαν στην Γαστούνη Ηλείας και έγιναν ζωντανό τμήμα της κοινωνίας της Ηλείας.

φέτος συμπληρώνονται 90 χρόνια από την Μικρασιατική καταστροφή και τον μεγάλο ξεριζωμό των Ελλήνων από την Γη της Μικράς Ασίας .Ο συγγραφέας έχει ασχοληθεί πολλές φορές και έχει δημοσιεύσει έργα για την Ηλειακή Ιστορία και την τοπική κοινωνία. Με το νέο του έργο εκπληρώνει και ένα χρέος προς τους καταγόμενους από εκεί προγόνους της οικογενείας του. Με ενδελεχή και πολυετή έρευνα παρουσιάζει την ζωή ενός τμήματος της κοινωνίας της Ηλείας και δη της Γαστούνης ,αυτού των Μικρασιατών της Γαστούνης. Αυτοί ρίζωσαν στο νέο περιβάλλον ,εργάστηκαν σκληρά ,εντάχθηκαν πλήρως στην τοπική κοινωνία .Έτσι έγιναν δημιουργικοί παράγοντες της ζωής του τόπου.Κοντά σε αυτούς είναι οι Μικρασιάτες σε Γλύφα και Κάτω Παναγιά Κυλλήνης που έχουν προσφέρει πολλά στην Ηλειακή Κοινωνία .

Ο Κώστας Λούρμπας έχει ρίζες προσφυγικές ,καθώς είναι υιός μικρασιάτισσας .Στο βιβλίο περιγράφεται η πορεία της Μικράς Ασίας πριν το 1922 ,την Μικρασιατική εκστρατεία (1919-1922)και την καταστροφή του ’22 ,αλλά και η ζωή της πόλεως της Γαστούνης προ της αφίξεως των προσφύγων .Χαρακτηριστικά ,αναφέρεται για την άφιξη των προσφύγων στην Γαστούνη (σελ. 56) : «Οι πρόσφυγες ήρθαν στην Γαστούνη με τε τρένα από τον Πειραιά και την Πάτρα .Ανθρώπινα ράκη .Αντιμετωπίστηκαν ως κακή αρρώστια που έπληξε τον τόπο Δεν ήταν δυνατόν βέβαια να ξεπεραστεί η παλιά νοοτροπία , «το παράδοξον σύστημα της ξενηλασίας»,που γράφει ο Τ. Κανδηλώρος ,να μη δέχονται οι Γαστουναίοι αυτούς που έρχονταν να εγκατασταθούν στον τόπο τους και να ζήσουν.

Ήρθαν πρόσφυγες από διάφορες περιοχές της Μ. Ασίας ,όπως Μαγνησία ,Ναζλί ,Μήλασα , Μερσίνα , Ταρσό ,Κιλικία ,Αττάλεια ,Κιρκιντζί ,Καϊσλάρ ,Κυδωνιές, Σεβδίκοϊ ,Χορόσκια, Αλή Αγά, Βρύουλα ,Βοϊνάκιο ,Βουρνόβα ,Πέργαμο ,Φιλαδέλφεια ,Γιαγιάκιοϊ ,Καισάρεια , Καράμπουρνα ,Πόντο (Σαμψούντα ,Τραπεζούντα ) κ.α. »

Συγκλονίζουν οι μαρτυρίες της ζωής και της προσφυγιάς τόσων Ελλήνων. Το κείμενο συμπληρώνει ως διαρκή ντοκουμέντα ,οι φωτογραφίες που συνοδεύουν το κείμενο ,περί τις 800 .Οι εικόνες διασώζουν το ύφος και τον ψυχισμό των προσφύγων .Συχνά είναι ορατή μία μικτή εικόνα αγωνίας και ελπίδος ,αγώνος και προσμονής .Αυτοί οι άνθρωποι ξεπέρασαν τον θάνατο και τις δυσκολίες και προκαταλήψεις της καθημερινότητος ,για να γίνουν ένα κομμάτι της Νεοελληνικής Κοινωνίας. Ο Κώστας Λούρμπας παραθέτει διαλόγους και προσωπικές αφηγήσεις από πρόσφυγες και απογόνους τους .Παράλληλα ιδιαίτερη μνεία γίνεται στους Μικρασιάτες της Γαστούνης που διεκρίθησαν στην Κοινωνία, την Επιστήμη ,τη Τέχνη και τον Πολιτισμό ,πράγμα που μας εκπλήσσει για το φιλοπρόοδο πνεύμα των Ελλήνων προσφύγων .

Όπως αναφέρεται σε ένα σημείο του βιβλίου (από τον μικρασιατικής καταγωγής κ. Ιωάννη Χατζηκυριάκο ) , « αυτό το βιβλίο αποτελεί «συναξάρι» της πορείας των γονιών μας».Επομένως για την Ιστορία και της Γαστούνης το 1922 υπήρξε καθοριστικός σταθμός . Πολλές εκδηλώσεις από τότε ως σήμερα έγιναν κατά καιρούς στην Γαστούνη προς τόνωσιν της συνδέσεως των προσφύγων μα την Μ. Ασία. Τώρα ο νέος Σύλλογος Μικρασιατών Γαστούνης «ΟΙ ΙΩΝΕΣ » προσπαθεί να διατηρήσει τις μνήμες της Ιστορίας και να τις μεταφέρει στην νέα γενεά .Κινούμενος στην προσπάθεια αυτή εξέδωσε το παρόν βιβλίο ,σε συνεργασία με τις εκδόσεις Βιβλιοπανόραμα .Επίσης την έκδοση βοήθησαν ως χορηγοί(και αξίζουν μία ιδιαίτερη μνεία, καθώς ζούμε σε δύσκολες οικονομικά εποχές )ο Ομοτ. Καθηγητής Ε.Μ.Π. Θεμ. Ξανθόπουλος και ο πατήρ Γεώργιος Χαρδαβέλας .

Το βιβλίο προλογίζουν πέραν από τους συντελεστές της Εκδόσεως και οι άνθρωποι, που έχουν επιστημονική γνώση ή προσωπικά βιώματα από την μεγάλη Ιστορία του ξεριζωμένου Ελληνισμού Θεόδωρος Μυλωνάς ,Αθανάσιος Φωτόπουλος και Θεοφάνης Μαλκίδης (ο οποίος έχει προσφυγικές ρίζες και έχει ασχοληθεί εκτενώς με την Γενοκτονία του Ελληνισμού της Ιωνίας και του Πόντου από τον Κεμαλικό τουρκικό κράτος ).

Το βιβλίο ολοκληρώνεται με ένα πολυσέλιδο (περίπου 100 σελίδες )Μητρώο Μικρασιατών και ένα σπάνιο φωτογραφικό αρχείο που αποτελούν ένα εργώδες επίτευγμα του συγγραφέα .Και ιδιαίτερα σήμερα που οι «λογαριασμοί»με την Τουρκία παραμένουν ανοικτοί λόγω της διαρκούς απειλής εξ Ανατολών ,το βιβλίο είναι χρήσιμο για κάθε Έλληνα που δεν θέλει να ξεχνά .

Αλλά και για κάθε άλλον αναγνώστη ,για κάθε Ηλείο ,το βιβλίο «Οι Μικρασιάτες της Γαστούνης» του Κώστα Λούρμπα αποτελεί πολύτιμο έργο .Καταγράφει μία πλευρά της ζωής της Ηλείας κατά τον 20^ο αιώνα .Παράλληλα –και εδώ έγκειται η πολύτιμη σημασία του βιβλίου –μας συνδέει με το νήμα της Ιστορικής μνήμης με τις σκλάβες πατρίδες της Μικράς Ασίας ,τον Πόντο, την Ιωνία ,την Καππαδοκία ,εκεί που πρωτοάναψε το Φως του Δυτικού Πολιτισμού από τους Προσωκρατικούς φιλοσόφους ως τον Μέγα Αλέξανδρο και τους Πατέρες της Εκκλησίας.