Γενοκτονία και αντάρτικο σωτηρίας στον Πόντο

Θ. Μαλκίδης 

Γενοκτονία και αντάρτικο σωτηρίας στον Πόντο

Μέρος της ομιλίας στην εκδήλωση του Συλλόγου Ποντίων Ξάνθης για το αντάρτικο του Πόντου, εκδήλωση που έγινε στα πλαίσια του 12ου Πανελλαδικού Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών.

Κοτζά Αναστάς, Καπετάν Ευκλείδης, Αντών Πασά, Βασίλ ουστά, Αιμίλιος Χατζηγεωργίου- Καδίογλου, Ιστύλ αγά, Ηλίας Πάνου, Παντέλ αγά  και χιλιάδες άλλοι έπραξαν το καθήκον τους, δημιουργώντας   το ελληνικό αντιστασιακό έπος στα Ποντιακά βουνά.  
Ο Δημήτρης Ψαθάς στο βιβλίο του «Γη του Πόντου», χαρακτηρίζει έπος την αντίσταση των Ελλήνων στον Πόντο, προσθέτοντας ότι «δεν υπάρχει καμία υπερβολή στον χαρακτηρισμό του άνισου και πρωτόφαντου εκείνου αγώνα στα βουνά».

Συνεχίζοντας ο Δ. Ψαθάς σημειώνει ότι «δεν ήταν προμελετημένη η αντίσταση, ούτε και οργανωμένη, αλλά μία αυθόρμητη κίνηση απόγνωσης, ένα πηγαίο ξέσπασμα οργής, σχεδόν πρωτόγονο, κάτι σαν λειτουργία ενός πανάρχαιου νόμου των περήφανων λαών που αντιστέκονται στους χαλασμούς των πιο τραγικών ενάντιων καιρών κι’ επιβιώνουν μέσα στους αιώνες».

Η αντίδραση των Ελλήνων στην στράτευση, στην προστασία των χωριών και των γυναικόπαιδων, ήταν τα αντάρτικα σώματα, σώματα τα οποία ο Κεμάλ  υποστήριξε, προκειμένου να δικαιολογήσει τα εγκλήματά του,  ότι αποτελούνταν από 20.000 έως 25.000 άνδρες. Η πρώτη περίοδος της Ποντιακής αντίστασης, αρχίζει το 1914 και κλείνει με την ανακωχή του 1918, ενώ η δεύτερη αρχίζει με την εμφάνιση του Μουσταφά Κεμάλ στον Πόντο το 1919 και κλείνει το 1923-1924. 

Τον Οκτώβριο του 1922, ο Τζεμήλ Λιβά πασά, μετά την εκκαθάριση του  μετώπου της Ιωνίας έρχεται με 40.000 στρατό στον Πόντο, στις 18 Οκτωβρίου του 1922, δίνει αμνηστία στους Πόντιους και καλεί τους αντάρτες να παραδώσουν τα όπλα τους. Οι αντάρτες όμως, δεν εμπιστεύονται την αμνηστία και δεν παραδίνουν τα όπλα τους. Πηγαίνουν στη Ρωσία και μέσω Ρουμανίας και Βουλγαρίας και άλλων διόδων, έρχονται στην Ελλάδα.

Την ίδια περίοδο που έφευγαν οι αντάρτες του Δυτικού Πόντου, οι αντάρτες της Σαντάς συνέχιζαν τις μάχες. Όλος ο πληθυσμός της Τραπεζούντας και των χωριών είχε ήδη αναχωρήσει, όμως οι Σανταίοι παρέμεναν στα βουνά και μόνο το Φεβρουάριο του 1924 έφυγαν και οι οπλαρχηγοί της Σαντάς.

Είναι πλέον διαπιστωμένο ότι εάν δεν υπήρχε η ένοπλη αντίσταση στο σχέδιο γενοκτονίας, τα θύματα θα ήταν περισσότερα. Μάλιστα οι αντάρτες επέδειξαν μία ασυνήθιστη στην παγκόσμια ιστορία στάση, αλλά συνηθισμένη στην ελληνική ιστορική παράδοση, όπου θυσιάζονται λίγοι για να σωθούν οι πολλοί. (θυσία των βρεφών για τη σωτηρία της ομάδας. Σαντά, Σεπτέμβριος του 1921).

Η αντίσταση αποτέλεσε μία πράξη αντάξια της ιστορίας των Ποντίων και γενικότερα των Ελλήνων, η οποία θα πρέπει να αποκατασταθεί και να αναδειχθεί, στην πολιτική, στην κοινωνία, στα προσφυγικά σωματεία, στην εκπαίδευση, στο μνημειακό μας πολιτισμό. Είναι ένα ακόμη χρέος του σύγχρονου Ελληνισμού έναντι των Ελλήνων που ζούσαν στον Πόντο, είναι το ελάχιστο που οφείλουν να πράξουν οι Έλληνες σήμερα, στην εποχή της λήθης, της άρνησης και του θαυμασμού στον Κεμάλ!

Εφημερίδα Εύξεινος Πόντος- Φόρης Πεταλίδης

Με επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εκδηλώσεις λόγου και τέχνης, του 12ου πανελλαδικού φεστιβάλ ποντιακών χορών στην Ξάνθη

Με την ενότητα «η γενναιότητα των Ποντίων», ολοκληρώθηκαν οι εκδηλώσεις λόγου και τέχνης, του 12ου πανελλαδικού φεστιβάλ ποντιακών χορών της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος.

Το βράδυ της Παρασκευής 7 Οκτωβρίου στις 8 μ.μ. στο δημοτικό αμφιθέατρο Ξάνθης, πραγματοποιήθηκε εκδήλωση με θέμα «η γενναιότητα των Ποντίων», με ομιλητές τον Φάνη Μαλκίδη και τον Αργύρη Διαμαντή.

Στην εκδήλωση μεταξύ άλλων παραβρέθηκαν ο πρόεδρος της ΠΟΕ Χρήστος – Δημήτριος Τοπαλίδης, η πρόεδρος του ΣΠΟΣ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης της ΠΟΕ Χρύσα Μαυρίδου και εκπρόσωποι των αρχών της πόλης και πολιτιστικών συλλόγων του νομού.

Ο Θόδωρος Ρωμανίδης

Στην αρχή της εκδήλωσης ο πρόεδρος του συλλόγου Ποντίων νομού Ξάνθης Θόδωρος Ρωμανίδης καλωσόρισε τους παρευρισκομένους, επισημαίνοντας πως φέτος στο πλαίσιο του φεστιβάλ ποντιακών χορών έγιναν παράλληλες εκδηλώσεις λόγου και τέχνης, και αναφέρθηκε στην γενναιότητα των ακριτών Ελλήνων του Πόντου, οι οποίοι τόσο στον Πόντο, όσο και στην Ελλάδα, υπεράσπισαν πατρίδα, αρχές και αξίες.

Στη συνέχεια η χορωδία του συλλόγου Ποντίων νομού Ξάνθης με τη συνοδεία της λύρας του Τάσου Πετρόπουλου απέδωσε τρία ακριτικά τραγούδια.

Ο Αργύρης Διαμαντής

Στη συνέχεια ο Αργύρης Διαμαντής, καθηγητής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Ξάνθη, με τη βοήθεια οπτικοακουστικού υλικού παρουσίασε το θέμα «η Μεραρχία των λύκων του Πόντου. Μια άγνωστη πτυχή του Αλβανικού Έπου του 1940», όπου έδωσε παραστατικά στοιχεία για Έλληνες του Πόντου και τους απογόνους τους που πολέμησαν με γενναιότητα των Ιταλό κατακτητή στα βουνά της Πίνδου, αλλά και πως έδρασαν μέσα στην Αλβανία όπου καθήλωσαν και στη συνέχεια εξεδίωξαν τους Ιταλούς κατακτητές. Αναφέρθηκε στους αγώνες των αξιωματικών και στρατιωτών, όπου μεγάλη πλειοψηφία κληρωτών και εφέδρων αξιωματικών ήταν Πόντιοι και έδωσαν μάχη καθηλώνοντας και εκδιώκοντας τα καλύτερα και πιο επαγγελματικά τάγματα και μεραρχίες του ιταλικού στρατού.

Ο Φάνης Μαλκίδης

Στην ομιλία του ο Φάνης Μαλκίδης, διδάκτωρ κοινωνικών επιστημών και μέλος της Διεθνούς Ένωσης Ακαδημαϊκών για τη Μελέτη των Γενοκτονιών, ανέπτυξε το θέμα «η Γενοκτονία και η αντίσταση των Ελλήνων του Πόντου», τόνισε πως το αντάρτικο στο Πόντο αναπτύχθηκε ως άμυνα των Ελλήνων στις βαρβαρότητες των Τούρκων τσετών και των ορδών του Τοπάλ Οσμάν και του Κεμάλ πασά, και τόνισε πως τα θύματα θα ήταν περισσότερα εάν δεν υπήρχε αυτό το αντάρτικο, που στην κορύφωσή του έφτασε να έχει 20.000, αλλά καμία βοήθεια από το ελληνικό κράτος.

Ο Φάνης Μαλκίδης αναφέρθηκε επίσης στους άγριους διωγμούς που είχαν οι Έλληνες του Πόντου, όπου δεν υπήρχαν τάγματα εργασίες, αλλά πορείες θανάτου, τις οποίες ο μεγάλος ιστορικός Πολυχρόνης Ενεπεκίδης, ονόμασε «Άουσβιτς εν ροή». Επίσης τόνισε πως Κεμαλισμός και Ναζισμός είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, επισημαίνοντας πως το κάψιμο αθώων ανθρώπων, γέρων και γυναικόπαιδων μέσα σε εκκλησίες που έγινε στον Πόντο, υιοθετήθηκε στη συνέχεια από τους Ναζί και η Ελλάδα θρηνεί στην φασιστική κατοχή στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, χιλιάδες θύματα με τον ίδιο τρόπο, στα μαρτυρικά χωριά.

Η εκδήλωση έκλεισε με τον πυρρίχιο χορό Σέρρα που χόρεψαν μέλη του συλλόγου Ποντίων νομού Ξάνθης, με τη συνοδεία της λύρας του Τάσου Πετρόπουλου και του νταουλιού Μίλτου Αποστολίδη.