Θ. Μαλκίδης
Μέρος της εισήγησης στο Συνέδριο «1000 ΧΡΟΝΙΑ ΜΑΖΙ - ΚΥΡΙΟΤΕΡEΣ ΠΤΥΧΕΣ ΚΟΙΝΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΡΩΣΙΑΣ». Μόσχα- Ρωσία.
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, αρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1792 και ήταν γιος του Κωνσταντίνου Υψηλάντη, και της Ελισάβετ το γένος Βακαρέσκου, γόνος εύπορης και ισχυρής οικογένειας του Βυζαντίου με καταγωγή από τα Ύψαλα της Τραπεζούντας.
Ο ιστορικός της Ελληνικής Επανάστασης και γραμματέας του Δημήτριου Υψηλάντη, αρχιστράτηγου και αδελφός του αρχηγού της Επανάστασης, Ιωάννης Φιλήμονας αποτελεί σημαντική πηγή για την διαδρομή της οικογένειας Υψηλάντη. Ο Φιλήμονας αναφέρει ότι η οικογένεια μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης κατέφυγε στην αυλή των Κομνηνών της Τραπεζούντας, μαζί με άλλες ισχυρές οικογένειες της αυτοκρατορίας (οικογένεια Μουρούζη, κλπ).
Το 1810 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης κατατάχτηκε με το βαθμό του ανθυπίλαρχου στο σώμα των εφίππων σωματοφυλάκων του Τσάρου Αλέξανδρου Α΄της Ρωσίας. Διακρίθηκε στους πολέμους κατά του Ναπολέοντα όπου στη μάχη της Δρέσδης, (27 Αυγούστου 1813), έχασε το δεξί του χέρι. Το 1814-1815 συμμετείχε ως μέλος της ρωσικής αντιπροσωπείας στο Συνέδριο της Βιέννης με τον βαθμό του υποστράτηγου.
Οι δημιουργοί της Φιλικής Εταιρίας και οι πρώτοι μυημένοι θεωρούσαν τον Υψηλάντη ως σημαντική προσωπικότητα για την επιτυχία της μυστικής οργάνωσης, η οποία είχε στόχο την απελευθέρωση του υπόδουλου ελληνικού στοιχείου.
Με την ανάληψη της αρχηγίας της Φιλικής Εταιρείας ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, περνάει τον ποταμό Προύθο στις 22 Φεβρουαρίου 1821 και υψώνει τη σημαία της Επανάστασης, στο Ιάσιο της Μολδοβλαχίας, στις 24 Φεβρουαρίου εκδίδοντας την προκήρυξη της Επανάστασης με τον τίτλο «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος», μία προκήρυξη με μεγάλο ουσιαστικό και συμβολικό περιεχόμενο
.
Στις 17 Μαρτίου 1821 ο Υψηλάντης, έχοντας οργανώσει ένα γενικό σχέδιο για την Επανάσταση αποτελούμενο από 23 μέρη καθώς και σχέδιο καταστροφής του τουρκικού στόλου στην Κωνσταντινούπολη, υψώνει τη σημαία της Επανάστασης στο Βουκουρέστι αντιμετωπίζοντας το στρατό τριών πασάδων στο Γαλάτσι, το Δραγατσάνι, τη Σλατίνα, το Σκουλένι και το Σέκο.
Ο Ιερός Λόχος μετά τη μάχη του Δραγατσανίου στις 7 Ιουνίου 1821 και ο Υψηλάντης μαζί με υπολείμματα του στρατού, υποχώρησαν προς τα αυστριακά σύνορα, ενώ οι συμμαχητές του Υψηλάντη Γεωργάκης Ολύμπιος και Ιωάννης Φαρμάκης θα δώσουν την τελευταία μάχη στη Μονή Σέκου.
Ο Υψηλάντης παραδόθηκε στους Αυστριακούς, φυλακίστηκε για έξι χρόνια, απελευθερώθηκε στις 24 Νοεμβρίου 1827, και δύο μήνες μετά, στις 19 Ιανουαρίου 1828 πέθανε στη Βιέννη, τις στιγμές που ο φίλος επίσης προδομένος και τελικώς δολοφονημένος Ιωάννης Καποδίστριας, αναλάμβανε τις τύχες της Ελλάδας.
Ο Υψηλάντης, όπως γράφει ο ιστορικός της Επανάστασης Σπ. Τρικούπης, «είναι παράδειγμα πατριωτισμού, θυσίασε τη λαμπρή του θέση στον αυτοκράτορα, δαπάνησε το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του, έγινε όμως υποχείριος ιδιοτελών, ραδιούργων, κακόβουλων και προδοτών, αναγκαζόμενος να αγωνίζεται για να σώσει τη ζωή του…. Η μνήμη του Υψηλάντη, θα μείνει αιώνια τιμημένη για όσα επιχείρησε με θάρρος και κινδύνους, για όσα έπαθε για χάρη της πατρίδας και για την τελική ευνοϊκή έκβαση του Αγώνα που τον άρχισε πρώτος».
Τον Αγώνα απελευθέρωσης θα τον κλείσει ο αδελφός του, ο Δημήτριος Υψηλάντης, ο πιο ανιδιοτελής άνθρωπος, σύμφωνα με τον Μακρυγιάννη στις 12 Σεπτεμβρίου 1829 στην Πέτρα της Βοιωτίας, ενώ για να τιμηθεί ο Υψηλάντης, το φιλελληνικό κίνημα των ΗΠΑ, έδωσε το 1826 το όνομά του σε μία πόλη στο Μίσιγκαν.....
Υ.Γ. Η υπενθύμιση της ημέρας θανάτου του Αλέξανδρου Υψηλάντη σαν σήμερα το 1828, αποτελεί ελάχιστο μνημόσυνο στο πρόσωπό του, όπως και στο πρόσωπο του αδελφού του Δημήτριου καθώς και όλης οικογένειας Υψηλάντη. Μνημόσυνο φιλοπατρίας, πίστης στο Θεό, ανιδιοτέλειας, προσφοράς, αγωνιστικότητας, αλληλεγγύης, Ελληνικότητας, αξίες και αρχές, οι οποίες σήμερα είτε έχουν ποινικοποιηθεί, είτε τείνουν να εξαφανισθούν........
