Θεοφάνης Μαλκίδης
O Ελληνικός Αθλητικός Σύλλογος «Πόντος» Μερζιφούντας. Από το Γήπεδο στην Αγχόνη
Oι σύλλογοι των Ελλήνων της Ανατολής οι οποίοι δημιουργήθηκαν σε ειρηνική περίοδο, προήλθαν από την ανάγκη που βίωνε ο Ελληνισμός να διατηρήσει την ιδιαιτερότητά του, να ανυψώσει το πνευματικό και το αθλητικό του επίπεδο, αλλά με την έναρξη της Γενοκτονίας οι Σύλλογοι ήταν και μέσο επιβίωσης. Στον Πόντο και ιδιαίτερα στη Μερζιφούντα, η οποία αποτέλεσε πηγή αξιόλογων κοινωνικών, πνευματικών, αθλητικών και άλλων επιτευγμάτων, οι Έλληνες ίδρυσαν συλλόγους ιδιαίτερα σημαντικούς για την εθνική αυτογνωσία και επιβίωση. Σε δύσκολες στιγμές οι συλλογικές δομές αποτέλεσαν το καταφύγιο για πολλούς Έλληνες οι οποίοι κυνηγήθηκαν ανηλεώς από τις Νεοτουρκικές και τις Κεμαλικές δυνάμεις.
Ο Ελληνικός Αθλητικός Σύλλογος «Πόντος», ο οποίος δημιουργήθηκε από μαθητές και καθηγητές του Κολλεγίου "Ανατόλια" Μερζιφούντας αποτέλεσε ένα θεσμικό δημιούργημα των Ελλήνων της πόλης, που συνέβαλλε αποφασιστικά στην πνευματική, πολιτισμική, αθλητική και κοινωνική τους ανύψωση. Έχοντας πολυποίκιλες δραστηριότητες, ο Σύλλογος αποτέλεσε μία ακόμη προσφορά για την εθνική αποκατάσταση των Ελλήνων του Πόντου, οι οποίοι αγωνίστηκαν με κάθε τρόπο για την ελευθερία. Αρκετοί από αυτούς όπως ο καθηγητής και οι μαθητές του "Ανατόλια" Θεοχαρίδης και Ανανιάδης και Παυλίδης, θα δολοφονηθούν στα αποκαλούμενα από τους Κεμαλικούς "Δικαστήρια Ανεξαρτησίας" που στήθηκαν στην Αμάσεια το 1921. Έτσι τα μέλη, οι αθλητές του Συλλόγου "Πόντος", βρέθηκαν κυριολεκτικά από το γήπεδο στην αγχόνη
Το βιβλίο αναλύει τη συμβολή του Ελληνικού Αθλητικού Συλλόγου "Πόντος" , η οποία είναι σημαντικότατη και αποτελεί μία εξαιρετική στιγμή της παρουσίας των Ελλήνων στον Πόντο. Η έρευνα έδειξε και στο μέλλον θα δείξει ακόμη περισσότερο ότι σύλλογοι και σωματεία, οργανωμένες θεσμικές εκφράσεις των Ελλήνων, όπως ο «Πόντος» της Μερζιφούντας ξεχώρισαν με τη δραστηριότητά τους και απέδειξαν την μεγάλη πνευματική, κοινωνική και εθνική τους προσφορά.
Υ.Γ. Μετά από πρότασή μας η Ποντιακή αδελφότητα Αδελαίδας Αυστραλίας και η ποδοσφαιρική του ομάδα «Ποντιακοί Αετοί» διοργάνωσαν το Δεκέμβριο του 2008, αγώνα με επίλεκτους ποδοσφαιριστές προς τιμήν των θυμάτων του Συλλόγου. Η ομάδα των Ποντιακών Αετών φόρεσε πιστά αντίγραφα της στολής του συλλόγου «Πόντος».
Επίσης, αντίστοιχο ποδοσφαιρικό παιχνίδι έγινε στις 12 Μαΐου 2009, με αντίπαλους τους παλαίμαχους διεθνείς ποδοσφαιριστές του Πανελληνίου Συνδέσμου Αμειβομένων Ποδοσφαιριστών και τους παλαίμαχους της Καβάλας, όπως και το 2014 με τα μέλη της εθνικής ομάδας της Ελλάδας, η οποία κέρδισε το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα του 2004.
Ακόμη, ποδοσφαιρικές συναντήσεις στη μνήμη των μελών του Συλλόγου "Πόντος" έγιναν στην Κατερίνη, στις Σέρρες, στο Βερολίνο, τιμώντας με αυτόν τον τρόπο, οι Έλληνες και οι αθλητές του σήμερα, τα μέλη του αθλητικού συλλόγου "Πόντος" Μερζιφούντας.
Βερολίνο
Αδελαίδα
Καβάλα