Ο 9ος των Φυλακισμένων Μνημάτων: Μάρκος Δράκος
Π Α Ρ Α Σ Κ Ε Υ Η 18 Ιανουαρίου 1957 θυσιάστηκε στην Ευρύχου, πολεμώντας τον στρατό των Εγγλέζων Κατακτητών ο 25χρονος Αντάρτης της Ε.Ο.Κ.Α. Μάρκος Δράκος.
Ο αρχιαντάρτης «πάνω στου Τζύκκου τα βουνά».
- Επικεφαλής των βομβιστών της αγιότερης Παρασκευής της Κυπριακής Επανάστασης, της 1ης Απριλίου 1955, που επέδραμαν και ανατίναξαν τον ραδιοφωνικό σταθμό των Εγγλέζων, την «Κυπριακή Ραδιοφωνική Υπηρεσία» εκεί που μέχρι σήμερα εδρεύει το ΡΙΚ.
- Ο επικεφαλής της απόδρασης 23.9.1955 από την φυλακή του Κάστρου της Κερύνειας.
- Ο επικεφαλής της ομάδας ανταρτών «Ουρανός» της Ε.Ο.Κ.Α. στα βουνά του Κύκκου κι επικεφαλής πλειάδας ενεδρών κατά των αγγλικών στρατευμάτων.
- Συν-αντάρτης του Αρχηγού Διγενή απ’ τον Ιανουάριο έως τον Μάιο 1956 στον Κύκκο.
- Γιός των ηρωοτόκων Κυριάκου και Δέσποινας, ο οποίος μεγάλωσε στον Καλοπαναγιώτη, τη Βατυλή και τη Λεύκα, αδελφός της Μεγαλύνης και της Μαρίας, στέλεχος της ΟΧΕΝ του Παπασταύρου και συνδικαλιστής της ΣΕΚ, με την Αγία Γραφή στην τσέπη του.
Κ Ι ΟΤΑΝ οι αγγλικές αρχές κάλεσαν τον πατέρα του στο Νοσοκομείο της Πεντάγυιας κι αναγνώρισε τον νεκρό του γιό, βγαίνοντας απ’ το νεκροτομείο ο Κυριάκος Δράκος, μ’ ένα πλατύ χαμόγελο στο δακρυσμένο πρόσωπο του ανάγγειλε στους απ’ έξω ότι:
«Στο στήθος του Μάρκου είναι οι σφαίρες
των Άγγλων. Όχι στην πλάτη»!
ΟΙ ΕΓΓΛΕΖΟΙ του Κυβερνήτη της Colony of Cyprus, στρατάρχη σερ Τζων Χάρντινγκ, δεν έδωσαν τον Νεκρό Ήρωα να τον κηδεύσουν οι δικοί του.
- Τον έθαψαν στα Φυλακισμένα Μνήματα:
- Ένατο μετά τους πρώτους Οκτώ Απαγχονισθέντες Συναγωνιστές του της ΕΟΚΑ, Μιχαλάκη Καραολή και Ανδρέα Δημητρίου 10 Μαΐου 1956, Ιάκωβο Πατάτσο, Χαρίλαο Μιχαήλ, Ανδρέα Ζάκο 9 Αυγούστου 1956, Στέλιο Μαυρομμάτη, Μιχάλη Κουτσόφτα και Ανδρέα Παναγίδη 21 Σεπτεμβρίου 1956.
- Μετά από τον Μάρκο Δράκο, 10ος στα Φυλακισμένα Μνήματα ο Γρηγόρης Αυξεντίου 3 Μαρτίου 1957. Ακολούθησε ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης 14.3.1957, ο Στυλιανός Λένας 28.3.57 και 13ος και τελευταίος ο Κυριάκος Μάτσης 19 Νοεμβρίου 1958.
- Οι Αρχάγγελοι της Λευτεριάς στην έκτοτε Κιβωτό με τα Αγιότερα των Αγίων του κυπριακού Ελληνισμού.
Σ Τ Α ΜΑΡΜΑΡΕΝΙΑ αλώνια της τελικής αναμέτρησης του Μάρκου Δράκου με τον στρατό των Εγγλέζων αποικιοκρατών, τον «πρόδωσε» το όπλο του. Κατ’ ακρίβειαν ένα από τα φυσίγγιά του:
- Στη μάχη με τους ενεδρεύοντες Άγγλους στρατιώτες του Suffolk Regiment της 3ης βρετανικής Ταξιαρχίας, ώρα 23:10 της Παρασκευής 18 Ιανουαρίου 1957, στα βουνά της Σολέας, ενάμιση μίλι νοτιοανατολικά της Ευρύχου, το εγγλέζικο αυτόματο όπλο Στεν, με το οποίο ο Δράκος ανταπέδιδε τα πυρά στους διώκτες του, έπαθε εμπλοκή καθώς το 13ο φυσίγγιο στην θαλάμη είχε αφλογιστία.
ΤΟ ΚΑΤΕΘΕΣΑΝ οι ίδιοι οι Εγγλέζοι: Οι επικεφαλής μίας εκ των ομάδων της ενέδρας, ο δεκανέας Brian King κι ο υποδεκανέας Henry Kenneth Fowler, στην έρευνα που ακολούθησε για εξακρίβωση των αιτιών θανάτου του Μάρκου Δράκου. Και τον βρετανικό φάκελο εντόπισε στο Κρατικό Αρχείο Κύπρου, ο ιστορικός ερευνητής Ανδρέας Κάρυος.
Κ Α Τ Ε Θ Ε Σ Ε ο Brian King: «Περίπου η ώρα 23:10 αλλάξαμε τις δύο ομάδες της ενέδρας μας. Αντιληφθήκαμε έναν άνδρα ακριβώς μέσα στη γραμμή πυρός μας. Μια από τις ομάδες των στρατιωτών μας αμέσως άνοιξε πυρ και την ίδια στιγμή αυτός ο άνδρας άνοιξε πυρ εναντίον μας. Είχε ένα όπλο Sten. Πυροβόλησε περίπου 12 φορές. Ο Fowler κι εγώ ανταποδώσαμε τα πυρά […] Αυτός ο άνδρας θεάθηκε να πέφτει στο έδαφος περίπου δέκα γιάρδες [σ.σ. περίπου εννέα μέτρα] μακριά από μένα […] Έπειτα προσεγγίσαμε το σώμα του άνδρα στο έδαφος, το οποίο δεν κινήθηκε από τότε που έπεσε. Πρώτα πήραμε το όπλο του. Ήταν γεμισμένο με ένα αριθμό σφαιρών στον γεμιστήρα. Ήταν ένα όπλο Sten […] Ο λόγος για τον οποίο ο συγκεκριμένος άνδρας σταμάτησε να πυροβολεί ήταν ότι υπήρξε μια σφαίρα που απέτυχε να πυροδοτηθεί μέσα στο όπλο» [σ.σ. μέσα στην θαλάμη το φυσίγγιο με αφλογιστία που παύει τη λειτουργία του Στεν]…
Δ Η Λ Α Δ Η :
Τα κρίσιμα δευτερόλεπτα της εκ του συστάδην μάχης, ένα φυσίγγιο αφλογιστίας μέσα στην θαλάμη, προκάλεσε εμπλοκή στο Στεν του Μάρκου Δράκου. Την πιο μοιραία γι’ αυτόν στιγμή.
Το άγνωστο, επί 56 χρόνια σημαντικό αυτό στοιχείο, περιλαμβάνεται στο κείμενο του ιστορικού ερευνητή Α. Κάρυου
«Οι βρετανικές αρχειακές πηγές και οι επιμέρους πτυχές του κυπριακού αγώνα», που δημοσίευσε το 2013 στο 31ο τεύχος του περιοδικού, «Εθνική Φρουρά & Ιστορία» που εκδίδει κάθε εξάμηνο η Διεύθυνση Ιστορίας του ΓΕΕΦ…
«Μες τες καρκιές μας εν’ να ζιείς, λεβέντη μας εν θα χαθείς», τραγούδησε και τραγουδάει ακόμη ο κυπριακός Ελληνισμός, κάθε 18η Ιανουαρίου, με το τραγούδι « Ο Αντάρτης - Πάνω στου Τζύκκου τα βουνά», του Μιχάλη Βιολάρη, την θυσία του Μάρκου Δράκου, κορυφαίου εκ των Αρχαγγέλων του αγώνα απελευθέρωσης της Κύπρου.
ΛΑΖΑΡΟΣ Α. ΜΑΥΡΟΣ