Mια από τις πλέον τραγικές ιστορίες αιχμαλώτων
«Δεν ήξερα ότι ο πατέρας μου πέθανε λόγω των βασανιστηρίων που υπέστη από τους Τούρκους στη διάρκεια της αιχμαλωσίας του. Η θεία μου αγόρασε τις εφημερίδες της εποχής και όταν δοκίμασα να τις διαβάσω, έκλαιγα τόσο πολύ που δεν μπορούσα να συνεχίσω. Τις φύλαξε η μητέρα μου κάτω από το κρεβάτι και τις διάβασα ύστερα από χρόνια. Και τώρα ακόμη, αν δοκιμάσω να τις ξαναδιαβάσω, το νιώθω ότι και πάλι θα κλαίω».
Είναι τα λόγια της θυγατέρας του Δημήτρη Στρατή, Κάλιας, η οποία το 1974 ήταν 18 ετών. Ο Δημήτρης Στρατής ήταν 47 ετών όταν συνελήφθη από τους Τούρκους στο Μπέλλα Πάις και κρατήθηκε επί 112 μέρες. Είχε μεταφερθεί στην Τουρκία ως αιχμάλωτος και, σύμφωνα με τις περιγραφές των εφημερίδων της τότε εποχής, όταν δεν υπήρχε πλέον ελπίδα επιβίωσής του, λόγω των βασανιστηρίων που υπέστη, τον άφησαν ελεύθερο και πέθανε μερικές μέρες μετά.
Είναι μια από τις πλέον τραγικές ιστορίες αιχμαλώτων, αλλά και όσοι επέζησαν κουβαλούν στο πετσί τους τις λογιών-λογιών κακουχίες. Ο νέος πρόεδρος του Παγκυπρίου Συνδέσμου Αιχμαλώτων Πολέμου 1974 Βάσος Χρίστου μίλησε στον «Φ» για τους αιχμαλώτους πολέμου και πως αυτοί αντιμετωπίστηκαν διαχρονικά από την πολιτεία.
Όπως αναφέρει, όταν οι Τούρκοι απελευθέρωσαν τους αιχμαλώτους πολέμου, η τότε κυβέρνηση τούς έδωσε από δύο λίρες (λιγότερα από €3,5) και με αυτά προφανώς η πολιτεία θεώρησε ότι ξόφλησε με αυτή την ιστορία. Ο κ. Χρίστου εξηγεί πως κάποιοι από τους πρώην αιχμαλώτους υπέφεραν με ψυχολογικά προβλήματα, άλλοι απεβίωσαν στην πορεία και άλλοι κλείστηκαν στον εαυτό τους. Σταδιακά φεύγουν από τη ζωή και κάποιοι από όσους απέμειναν δίνουν αγώνα επιβίωσης.
Οι αιχμάλωτοι πολέμου ανέρχονταν στους 2.371 εκ των οποίων μόνο οι 780 ήταν στρατεύσιμοι.
Ο κ. Χρίστου αναφέρει ότι οι αιχμάλωτοι πολέμου αισθάνονται αδικημένοι για την αντιμετώπιση της οποίας έτυχαν διαχρονικά. Σύμφωνα με τον ίδιο, ουδεμία οικονομική βοήθεια παραχωρήθηκε στους αιχμαλώτους. Το 1989 ιδρύθηκε ο Σύνδεσμος Αιχμαλώτων Πολέμου 1974 και με το άνοιγμα των οδοφραγμάτων οι πρώην αιχμάλωτοι διεκδίκησαν δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, υποδεικνύοντας ότι δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη παραχωρείται και στους Τουρκοκύπριους.
Το 2008 ψηφίστηκε ο νόμος 121/2008 τον οποίο η πολιτεία ουδέποτε εφάρμοσε, όπως υποστηρίζει ο κ. Χρίστου. Μέχρι και τη δημιουργία μνημείου αιχμαλώτων προβλέπει ο νόμος, αλλά ούτε καν αυτό έγινε, είπε. Όπως εξηγεί, ζητήθηκε συνάντηση με τον δήμαρχο Αγλαντζιάς με σκοπό να προωθηθεί η δημιουργία του μνημείου σε χώρο του ξενοδοχείου «Φιλοξενία», όπου το 1974 έφταναν τα λεωφορεία με τους αιχμαλώτους που απελευθερώνονταν.
Ο κ. Χρίστου αναφέρει επίσης πως η νομοθεσία προβλέπει την παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, η οποία δόθηκε το 2009 και ίσχυσε μέχρι το 2013, οπόταν «κόπηκε» με επίκληση την οικονομική κρίση.
Η «παραχώρηση» που έκανε το κράτος ήταν η δωρεάν εγγραφή αιχμαλώτων πολέμου στις Πρώτες Βοήθειες των κρατικών νοσοκομείων. «Φαίνεται ότι εκτίμησαν την αξιοπρέπειά μας στα €10» λέει ο κ. Χρίστου. «Τον Δεκέμβρη του 2016 το Υπουργικό Συμβούλιο μάς ενέκρινε πλήρη δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη». Ο πρόεδρος των αιχμαλώτων καυτηριάζει το γεγονός ότι, παρότι υπάρχει σχετική πρόνοια στη νομοθεσία, τα εξαρτώμενα των αιχμαλώτων δεν καλύπτονται, τουλάχιστον για κατ’ οίκον φροντίδα.
«Κάποιοι που αποτάθηκαν αρμοδίως τους παρέπεμψαν στο ΕΕΕ, ενώ ύστερα από διαβήματά μας μάς είπαν ότι η σχετική νομοθεσία που μας κάλυπτε έχει καταργηθεί και το ερώτημα είναι ποιος την κατάργησε και γιατί» λέει ο κ. Χρίστου. «Όταν εκλέγηκα πρόεδρος των αιχμαλώτων έστειλα επιστολή στο υπουργείο Εργασίας, αλλά ακόμη απάντηση δεν πήραμε» λέει.
Ανάμεσα στα αιτήματα που υπέβαλε ο Σύνδεσμος των Αιχμαλώτων περιλαμβάνονται και τα εξής:
- Ανέγερση μνημείου αιχμαλώτων πολέμου 1974.
- Ηθικές αμοιβές, απονομή τιμητικών διπλωμάτων και μεταλλίων.
- Απολυτήρια Εθνικής Φρουράς.
- Δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στους αιχμαλώτους, στα εξαρτώμενα και στις συζύγους στα κρατικά νοσηλευτήρια.
- Κατ’ οίκον φροντίδα σε αιχμαλώτους και εξαρτώμενά τους που έχουν ανάγκη.
- Ένταξη των αιχμαλώτων πολέμου 1974 στην κατηγορία των στρατευσίμων όσον αφορά τη μη αποκοπή από τη σύνταξή τους του 12% λόγω συνταξιοδότησής τους στην ηλικία των 63 ετών.
- Εισήγηση για διερεύνηση από την αρμόδια Επιτροπή της Βουλής για μηνιαία συμβολική οικονομική βοήθεια στα μέλη του Συνδέσμου.
- Μοριοδότηση σε εξαρτώμενα των αιχμαλώτων για εισαγωγή στα δημόσια πανεπιστήμια και ιδρύματα.
- Εισήγηση όπως το δημόσιο κανάλι ΡΙΚ την 23η Απριλίου, ημέρα μνήμης των Αιχμαλώτων Πολέμου 1974, αφιερώσει ειδική εκπομπή.
- Ένταξη των αιχμαλώτων στις ευάλωτες ομάδες για μείωση του ηλεκτρικού ρεύματος.
«Μας αδικούν ακόμη και με φωτογραφίες»
Ο πρόεδρος των αιχμαλώτων κάνει αναφορά και σε βιβλίο το οποίο κυκλοφόρησε σχετικά πρόσφατα και στο οποίο υπάρχουν φωτογραφίες με την επεξήγηση ότι πρόκειται για Ελληνοκύπριους αιχμαλώτους, αλλά, όπως εξηγεί, αυτές απεικονίζουν είτε Κούρδους είτε Τούρκους πολιτικούς ή άλλους κρατούμενους στην Τουρκία. Ρώτησα πολλούς αιχμαλώτους και ουδείς θυμάται τέτοιες εικόνες ή έστω κάποιον από τους εικονιζόμενους, είπε ο πρόεδρος των αιχμαλώτων.
Κατά τον κ. Χρίστου, το ίδιο ισχύει και για φωτογραφία η οποία παρουσιάζει Κύπριους στρατιώτες να παραδίδονται στον τουρκικό στρατό. Μια από τις φωτογραφίες που επίσης εμφανίζονται σε βιβλίο και για την οποία έγραψε στον παρελθόν ο «Φ» (φωτό πάνω ) επίσης δεν απεικονίζει την πραγματικότητα, όπως αναφέρει ο πρόεδρος των αιχμαλώτων. Όπως έγραψε ο «Φ», οι εικονιζόμενοι ήταν μεν Ελληνοκύπριοι, αλλά η φωτογραφία ήταν στημένη αφού παρουσιάζει τους συλληφθέντες με τα χέρια ψηλά (στην επαρχία Κερύνειας) να φορούν ακόμη και χειμερινά στρατιωτικά σακάκια. Η εξήγηση που δίνει ο κ. Χρίστου είναι ότι τα σακάκια παρελήφθησαν από αστυνομικό σταθμό και οι Τούρκοι υποχρέωσαν πολίτες και όχι στρατιώτες να τα φορέσουν, απλώς και μόνο για να φωτογραφηθούν σαν αιχμάλωτοι για καθαρά σκοπούς προπαγάνδας του τουρκικού στρατού.
Οι εικονιζόμενοι στη φωτογραφία είναι οι Φοίβος Χρίστου από το Καζάφανι, δεύτερος ο Αντωνής Ρουσή από το Μπέλλα Πάις και τρίτος ο Λοΐζος Καρακάννας.
Ο «Φ» είχε μιλήσει με έναν από τους επιζώντες, ο οποίος εξήγησε τι έγινε τότε.
www.philenews.com/koinonia/eidiseis/article/474061/mia-apo-tis-pleon-tragkes-istories-aichmaloton