Θ. Μαλκίδης
Η εταιρεία με τον τίτλο <<Βυζαντινή Θεσσαλονίκη>> στην οποία συμμετέχουν φυσικά πρόσωπα και φορείς της πόλης, με πρόεδρο τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης και παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη, διοργανώνει το διήμερο 18-19 Οκτωβρίου εκδηλώσεις με τίτλο <Βυζαντινός κόσμος>. Στη σχετική πρόσκληση αναφέρονται ότι θα μετέχουν και βυζαντινές πόλεις από μία χώρα με το όνομα <Βόρεια Μακεδονία>....
Και όλα αυτά λοιπόν τη στιγμή που η Γαλλία και άλλες χώρες βάζουν βέτο για ένταξη των Σκοπίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και καταγράφονται και νέες παραβιάσεις της <<Συμφωνίας>> (στη συνέχεια το σχετικό κείμενο) , παραβιάσεις οι οποίες συνιστούν πρωταγωνιστικό λόγο για ακύρωση <Συμφωνίας> , όπως προβλέπει η Σύμβαση της Βιέννης (άρθρο 60)
Και ένα τελευταίο σχόλιο για τη <Συμφωνία> και για το πως επιβλήθηκε άνευ ετυμηγορίας του Ελληνικού λαού: Ο πρώην υπουργός εξωτερικών Γ. Κατρούγκαλος, ο αποστολέας του μηνύματος της προηγούμενης κυβέρνησης προς την ΕΕ για ένταξη των Σκοπίων, μιλώντας χθες στη Βουλή είπε ότι πρέπει να δοθεί η δυνατότητα δημοψηφισμάτων σε κυρώσεις διεθνών συνθηκών και συμβάσεων.....
Μαρία Μοτίκα Ερευνήτρια του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου, στον Τομέα Ρωσίας, Ευρασίας και Νοτιοανατολικής Ευρώπης
Λίγο πριν τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, οι παραβιάσεις της Συμφωνίας των Πρεσπών συνεχίζονται…
Εν τω μεταξύ Έλληνες αξιωματούχοι διαμηνύουν ότι η ένταξη της γείτονος στην ΕΕ περνά μέσα από την αυστηρή τήρηση της Συμφωνίας.
Το τελευταίο οι διάστημα, οι εξελίξεις στην περιοχή μας τρέχουν με γοργούς ρυθμούς. Το μεταναστευτικό έχει αναχθεί σε μείζον θέμα εθνικής ασφαλείας, η Τουρκία αυξάνει τις προκλήσεις στην Κύπρο και το Αιγαίο και πριν λίγες ημέρες ξεκίνησε η τουρκική εισβολή στη Βόρεια Συρία.
Καθώς, όμως, στις 17 Οκτωβρίου θα λάβει χώρα η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ στην οποία, μεταξύ άλλων, θα αποφασιστεί αν Τίρανα και Σκόπια λάβουν το πράσινο φως για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων (αν και μάλλον μεγαλύτερη προσοχή θα δοθεί στο θέμα της Τουρκίας και του Brexit), κρίνουμε σκόπιμο να ασχοληθούμε για μια ακόμη φορά με τη μη τήρηση της Συμφωνίας των Πρεσπών από τα Σκόπια.
Τα Σκόπια επιθυμούν διακαώς να εισέλθουν στην ΕΕ και προς τούτο προσβλέπουν στη βοήθεια της ελληνικής πλευράς, η οποία έχει το δικαίωμα άσκησης βέτο στη Σύνοδο. Άλλωστε, αυτός ήταν ένας από τους βασικούς λόγους για τον οποίο ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ ισχυρίζεται ότι υπέγραψε τη Συμφωνία, την οποία υπογραμμίζει σε κάθε περίσταση ότι τηρεί και τιμά καθώς προωθεί τα συμφέροντα της χώρας του.
Συνεχίζοντας την έρευνά μας, μέρος της οποίας παρουσιάστηκε σε προηγούμενο άρθρο μας1, παρουσιάζουμε νέες περιπτώσεις παραβίασης της Συμφωνίας από κρατικούς φορείς, κατά τις οποίες η γειτονική χώρα εξακολουθεί να αποκαλείται «Μακεδονία» κατά σαφή παραβίαση του άρθρου 1.
Ο Οργανισμός για την Προώθηση του Τουρισμού(«Агенија за промоција и поддршка на туризмот во Република Северна Македонија») είναι υπεύθυνος για την τουριστική προβολή της χώρας στο εξωτερικό. Έχει αλλάξει την επίσημη ονομασία του προσαρμοζόμενο στη Συμφωνία. Εντούτοις, η ηλεκτρονική του διεύθυνση είναι www.tourismmacedonia.gov κι όχι «tourismNorthMacedonia», και στην κορυφή και το κάτω μέρος κάθε σελίδας υπάρχει το γνωστό λογότυπο «MacedoniaTimeless».
Η χώρα μόνο κάποιες φορές αποκαλείται «Βόρεια Μακεδονία» π.χ. στην αρχική σελίδα «η Βόρεια Μακεδονία στα ξένα μέσα» αλλά ακριβώς από κάτω εμφανίζεται χάρτης της γείτονος με τον όρο “Macedonia” κι ανάμεσα στα αξιοθέατα που παρουσιάζονται είναι ένα άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο οποίος ακόμη και κατά τη Συμφωνία των Πρεσπών αποτελεί μέρος της ελληνικής ιστορίας.
Επισκεπτόμενοι το κανάλι του Οργανισμού στο youtube (MacedoniaTimelessapptrm κι όχι NorthMacedoniaTimeless), βλέπουμε ότι υπάρχει παράλληλη χρήση των δυο όρων. Ενώ στην αρχή των βίντεο παρουσιάζεται η φράση «NorthMacedonia-yournextdestination», ο τίτλος των βίντεο είναι «MacedoniaUndiscoveredtreasure».
Επίσης, στη σλαβική έκδοση της ιστοσελίδας, ανακαλύψαμε εσωτερικό έγγραφο που φέρει ημερομηνία 7/6/2019 και σφραγίδα όπου η χώρα αναγράφεται «Република Македонија»2. Δε γνωρίζουμε αν έχει αλλάξει κάτι έκτοτε κι αν έχουν προμηθευτεί νέες σφραγίδες, πάντως αποδεικνύεται ότι 3 μήνες μετά την εφαρμογή της Συμφωνίας, συνεχιζόταν η χρήση παλαιών σφραγίδων, οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν αντικατασταθεί σε μια μέρα.
Στη σελίδα του Οργανισμού στο facebook υπάρχει βίντεο που ανέβηκε πριν από 4 μήνες από εκπομπή του καναλιού ΜΡΤ1, στην οποία παρουσιάζονται εικόνες από τη νέα καμπάνια της χώρας στις οποίες αποκαλείται «Βόρεια Μακεδονία». Το παράξενο είναι ότι τόσο η παρουσιάστρια όσο και ο καλεσμένος την ίδια στιγμή αποκαλούν συνεχώς τη χώρα «Μακεδονία» (το βίντεο με τίτλο Гостување МРТ διάρκειας 12’04’’)3.
Το ακόμη πιο παράξενο είναι ότι το κανάλι ΜΡΤ1 στο οποίο προβλήθηκε η εκπομπή είναι …κρατικό («Μακεδονική Ραδιοτηλεόραση», σαν τη δική μας ΕΡΤ), οπότε μάλλον κάτι τέτοιο συνιστά άμεση παραβίαση της συμφωνίας. Επίσης, το hashtag στις εκάστοτε δημοσιεύσεις είναι #TourismMacedonia.
Κι ερχόμαστε στην ιστοσελίδα του καναλιού. Στις ειδήσεις που αναμεταδίδουν δηλώσεις αξιωματούχων, η χώρα αποκαλείται «Βόρεια Μακεδονία». Στις περισσότερες περιπτώσεις, όμως, η χώρα αποκαλείται «Μακεδονία» π.χ. στην ενότητα αθλητικών, η εθνική ομάδα αποκαλείται παντού «Μακεδονία». Επίσης, η ετικέτα (το tag) που εμφανίζεται σε όλες τις ειδήσεις που αφορούν στη χώρα είναι «Μακεδονία» ενώ βάσει του προγράμματος που αναφέρεται στην ιστοσελίδα, προβάλλεται καθημερινά εκπομπή που φέρει τον τίτλο «Makedonija Ηaytro» (Η Μακεδονία το πρωί). Διερωτώμεθα, λοιπόν, αν είναι νομικώς ορθό σε ένα κρατικό κανάλι που ελέγχεται από την κυβέρνηση που διακηρύσσει ότι η χώρα άλλαξε όνομα και λέγεται «Βόρεια Μακεδονία», πέραν όλων των άλλων παραβιάσεων, να υπάρχει και μια εκπομπή που φέρει τον όρο «Μακεδονία» και να μην έχει προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα δημιουργώντας ερωτήματα σχετικά και με το σε ποια γεωγραφική περιοχή αναφέρεται ο όρος «Μακεδονία» εφόσον η χώρα τους είναι η «Βόρεια Μακεδονία».
Στον τομέα των αθλητικών ομοσπονδιών, η εξακολούθηση της χρήσης του όρου «Μακεδονία» στην ονομασία τους είναι ευρεία: Αθλητική Ομοσπονδία της Μακεδονίας, Ομοσπονδία Βόλλεϋ της Μακεδονίας, Ομοσπονδία Ποδηλασίας της Μακεδονίας, Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου της Μακεδονίας, Ομοσπονδία Καγιάκ της Μακεδονίας (στο σήμα της υπάρχει και το ήμισυ του δεκαεξάκτινου Ήλιου της Βεργίνας), Ομοσπονδία Καράτε της Μακεδονίας, Ομοσπονδία Χάντμπολ της Μακεδονίας, Ομοσπονδία Σκι της Μακεδονίας, Ομοσπονδία Τριάθλου της Μακεδονίας, Ομοσπονδία Τζούντο της Μακεδονίας. Στις ιστοσελίδες και τις σελίδες τους στο Facebook, η χώρα κι η εθνική ομάδα αποκαλούνται συνεχώς «Μακεδονία».
Στις δε εσωτερικές αθλητικές διοργανώσεις, είναι σαν να μην έχει αλλάξει τίποτα. Στις 14-15/9-2019 διοργανώθηκε το «Κύπελλο στίβου για νέους με τον τίτλο «Κύπελλο Μακεδονίας»4, το κύπελλο ποδοσφαίρου που ξεκίνησε τον Αύγουστο και τώρα διεξάγονται οι αγώνες της Β’ φάσης ονομάζεται Κύπελλο Μακεδονίας» και το Μάιο διεξήχθη ο τελικός του «Κυπέλλου Μακεδονίας» ανδρών και γυναικών στο χάντμπολ. Όπως αποτυπώνεται σε φωτογραφίες από τη σελίδα της Ομοσπονδίας Χάντμπολ στο facebook, oι νικητές, μετά την απονομή, φωτογραφήθηκαν πίσω από μια μεγάλη ταμπέλα όπου αναγραφόταν «Κύπελλο Μακεδονίας» 5.
Επίσης, σε συνεντεύξεις Τύπου που παραχωρεί ο (κρατικός) Οργανισμός Νεολαίας κι Άθλησης «Агенција за млади и спорт», πίσω από τους ομιλητές συνήθως τοποθετείται μια γιγαντοαφίσα στο κέντρο της οποίας απεικονίζεται το λογότυπο του Οργανισμού. Στο πάνω και το κάτω μέρος της, υπάρχει ένα λογότυπο που χρησιμοποείται ευρέως, η σημαία της χώρας σε σχήμα καρδιάς συνοδευόμενη από τη φράση «Со- за Македонија» που σημαίνει «με τη Μακεδονία- για τη Μακεδονία»6.
Τέλος, ένα ερώτημα που γεννάται είναι αν, ακόμη και σε περίπτωση που η χώρα αποκαλείται «Βόρεια Μακεδονία», εξουσιοδοτείται η γειτονική χώρα να χρησιμοποιεί το brandname «Μακεδονία» σκέτο.Επί παραδείγματι, στις 25-26 Σεπτεμβρίου 2019, η αυτοαποκαλούμενη ««Μακεδονική» Ένωση Βιομηχάνων του Μεταλλευτικού και Ηλεκτρικού κλάδου» και η «Αντιπροσωπεία Γερμανών Βιομηχάνων στη «Βόρεια Μακεδονία»» διοργάνωσαν τη διεθνή έκθεση κατασκευαστικού κλάδου «MacedoniaManufacturingExpo».7
Και, μπορεί οι βασικοί διοργανωτές να είναι ενώσεις επιχειρηματιών κι όχι το επίσημο κράτος αλλά υποστηρικτές της εκδήλωσης ήταν το Υπουργείο Οικονομικών Υποθέσεων κι Ενέργειας της Γερμανίας και ο Οργανισμός Διεθνούς Ανάπτυξης των ΗΠΑ ενώ στους partners, σύμφωνα και με την αφίσα της εκδήλωσης, συγκαταλέγετο η «DTIZNorthMacedonia». Πρόκειται για την Αρχή Ελεύθερων (Οικονομικών) Ζωνών της γείτονος, η οποία αποτελεί κυβερνητικό όργανο. Απορούμε, λοιπόν, πώς γίνεται η χώρα να αποκαλείται «Βόρεια Μακεδονία» στην αφίσα αλλά η έκθεση να ονομάζεται «MacedoniaExpo».
Όπως βλέπουμε, τα Σκόπια εξακολουθούν σε πολλές περιπτώσεις να μην τηρούν τη Συμφωνία των Πρεσπών. Μέχρι τώρα, τα σχέδια τους για ένταξη στην ΕΕ προσκρούουν, κυρίως, στη σταθερή άρνηση της Γαλλίας (η οποία στην προηγούμενη Σύνοδο άσκησε βέτο μαζί με την Ολλανδία και τη Δανία) οπότε η στάση της ελληνικής πλευράς δεν είχε μεγάλη σημασία. Μάλιστα, χάρη στην επιμονή των Γάλλων ότι η χώρα πρέπει να προχωρήσει σε περαιτέρω μεταρρυθμίσεις και τις επιφυλάξεις κάποιων άλλων κρατών, το πρόσφατο συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ δεν άναψε το πράσινο φως για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων8.
Οι πιέσεις, όμως, προς το Παρίσι εντείνονται από πολλές κατευθύνσεις (Γερμανία, Γιοχάνες Χαν, Ντόναλντ Τουσκ, χώρες Visegrad κ.ά) ώστε να βρεθεί μια συμβιβαστική φόρμουλα. Αν, λοιπόν, καμφθεί η αντίστασή του (κάτι που φαίνεται πολύ δύσκολο αυτή τη στιγμή αλλά δεν ξέρει κανείς ποτέ…), τότε η θέση που θα κρατήσει η χώρα μας αποκτά καθοριστική σημασία.
Έλληνες αξιωματούχοι διαμηνύουν ότι η ένταξη της γείτονος στην ΕΕ περνά μέσα από την αυστηρή τήρηση της Συμφωνίας. Κρίνοντας εκ των όσων παρουσιάστηκαν στο άρθρο καθώς και όλων των άλλων παραβιάσεων της Συμφωνίας που έχουν κατά καιρούς δει το φως της δημοσιότητας, η στάση που πρέπει να κρατήσει η Ελλάδα σε αυτή ή μελλοντική Σύνοδο εφόσον συνεχιστούν οι παραβιάσεις είναι ξεκάθαρη. Όπως λέει κι ο πάντα επίκαιρος σπουδαίος ποιητής Κωνσταντίνος Καβάφης στο ποίημά του «Che fece …il gran rifiuto»
Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα
που πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχι
να πούνε. Φανερώνεται αμέσως όποιος τόχει
έτοιμο μέσα του το Ναι, και λέγοντάς το πέρα
πηγαίνει στην τιμή και στην πεποίθησί του.
Ο αρνηθείς δεν μετανοιώνει. Αν ρωτιούνταν πάλι,
όχι θα ξαναέλεγε. Κι όμως τον καταβάλλει
εκείνο το όχι — το σωστό — εις όλην την ζωή του.9
1 https://www.huffingtonpost.gr/entry/periptoseis-paraviases-tes-semfonias-ton-prespon-apo-ta-skopia_gr_5d549f62e4b056fafd072627
2 http://tourismmacedonia.gov.mk/wp-content/uploads/2019/07/Изменет-план-за-јавни-набавки-2019.pdf
3 https://www.facebook.com/apptmacedonia/videos/vb.1964199017135117/617214098790557/?type=2&theater
4 https://drive.google.com/file/d/1S8dtLXsaOgllrH0X9Z0exkmGCqn3XQbD/view
5 https://www.facebook.com/rfmofficial/photos/pcb.1973009056136588/1973041949466632/?type=3&theater
https://www.facebook.com/rfmofficial/photos/pcb.1972749426162551/1972764196161074/?type=3&theater
6 Στις 5 Οκτωβρίου 2019: https://www.facebook.com/AMSMacedonia/photos/pcb.2603100496378209/2603100223044903/?type=3&theater
Στις 2
https://www.facebook.com/AMSMacedonia/photos/ms.c.eJwzMjUxNDcxsrCwNLQwMDM21zMCCxgbWhiZGhpbmhgCAHJ6BrY~-.bps.a.2541742765847316/2541742889180637/?type=3&theater κ.α.
7 https://www.facebook.com/1156501611088035/photos/a.1156523361085860/3143814892356687/?type=3&theater
8 https://www.huffingtonpost.gr/entry/semvoelio-yenikon-epotheseon-ee-ochi-se-skopia-kai-tirana-yia-ten-enarxe-ton-entaxiakon-diapraymateeseon_gr_5da5f995e4b062bdcb19ac25
9 Κ.Π.Καβάφης,Άπαντα Ποιητικά, εκδ. Ύψιλον/βιβλία, σ.27