Ο Σίσυφος, μια πολύ ξεχωριστή προσωπικότητα της ελληνικής μυθολογίας, ήταν ιδρυτής και βασιλιάς της αρχαίας Εφύρας, που στη συνέχεια ονομάστηκε Κόρινθος.
Όλα άρχισαν όταν ο θεός Δίας αποπλάνησε την Αίγινα, η οποία ήταν κόρη του ποταμού και θεού Ασωπού. Παίρνοντας τη μορφή αετού, ο Δίας απήγαγε την Αίγινα και πήγε να κρυφτεί σ' ένα μικρό νησί του Αιγαίου. Ο Ασωπός ζήτησε από τον Σίσυφο να του πει τι γνώριζε και αυτός συμφώνησε, ζητώντας πρώτα για αντάλλαγμα, μια πηγή με νερό που θα ανάβλυζε ασταμάτητα από την ακρόπολη της πόλης του Ασωπού, για να ποτίζει την ξερή γη της Κορίνθου.
Ο Σίσυφος και ο Ασωπός συμφώνησαν. Ο Δίας όμως γνώριζε τα πάντα και αποφάσισε να τιμωρήσει τον Σίσυφο για την προδοσία του, στέλνοντάς τον στον Άδη.
Όμως τότε ο Σίσυφος απέδειξε την εξυπνάδα και την πονηριά του καταφέρνοντας να ξεγελάσει και να φυλακίσει τον Θάνατο. Τότε όμως έγινε κάτι πρωτοφανές: ο Θάνατος αδυνατούσε να θερίσει τα καθημερινά του θύματα και η Γη άρχισε σταδιακά να γεμίζει, χωρίς να χωρά ο αυξανόμενος πληθυσμός. Οι θεοί αναστατώθηκαν και ο θεός Άρης ελευθέρωσε τον Θάνατο από τα δεσμά του, στέλνοντας ξανά τον Σίσυφο στον Άδη.
Ο Σίσυφος όμως, είχε προνοήσει και είχε πει στη γυναίκα του, Μερόπη, να μη θάψει το σώμα του. Έτσι, όταν κατέβηκε στον Άδη, ζήτησε από την θεά Περσεφόνη, σύζυγο του θεού Πλούτωνα, τρεις μέρες για να επιστρέψει στη γη και να φροντίσει το ζήτημα της ταφής του. Η Περσεφόνη δέχτηκε το αίτημα του Σίσυφου, όμως αυτός δεν επέστρεψε. Έτσι, ήρθε η σειρά του θεού Ερμή να τον κατεβάσει στον Άδη.
Ο Σίσυφος τιμωρήθηκε για την ασεβή του συμπεριφορά. Οι "Κριτές των νεκρών", του έβαλαν ως βασανιστήριο να κουβαλάει ένα βράχο στην κορυφή ενός βουνού. Φτάνοντας στην κορυφή, η πέτρα ξανακυλούσε κάτω και έπρεπε να την ανεβάσει ξανά. Αυτή η τιμωρία είναι αιώνια για τον «νικητή» του Άδη.
Ο Όμηρος περιγράφει το Σίσυφο και στην Ιλιάδα στη Ραψωδία Ζ΄ και στο Βιβλίο ΙΑ΄ της Οδύσσειας.
Ο Οβίδιος, αναφέρει τον Σίσυφο στην ιστορία του Ορφέα και της Ευρυδίκης. Όταν ο Ορφέας κατεβαίνει για να αντιμετωπίσει τον θεό Πλούτωνα και την θεά Περσεφόνη, τραγουδάει ένα τραγούδι ώστε να του πραγματοποιήσουν την επιθυμία του να φέρει την Ευρυδίκη πίσω από τους νεκρούς. Μετά το τραγούδι, ο Οβίδιος δείχνει πόσο συγκινητικό ήταν με το να σημειώνει ότι ο Σίσυφος, έχοντας επηρεαστεί συναισθηματικά, μόνο για μια στιγμή, σταματάει την αιώνια τιμωρία του και κάθεται επάνω στον βράχο, στα Λατινικά inque tuo sedisti, Sisyphe, saxo ("κάθησες απάνω στο βράχο σου, Σίσυφε").
Στην Απολογία του Πλάτωνα, ο Σωκράτης ανυπομονεί για τη μετά θάνατον ζωή όπου μπορεί να συναντήσει μορφές όπως ο Σίσυφος, που θεωρούν τον εαυτό τους σοφό, ώστε να τους ρωτήσει και να ανακαλύψει ποιος είναι σοφός και ποιος "νομίζει ότι είναι ενώ δεν είναι"
Ο Αλμπέρ Καμύ, έχει γράψει ένα δοκίμιο με τον τίτλο Ο Μύθος του Σίσυφου, όπου ανυψώνει το Σίσυφο ως έναν "παράδοξο" ήρωα.
Ο φιλόσοφος Richard Taylor χρησιμοποιεί το μύθο του Σίσυφου ως αντιπροσωπευτικό παράδειγμα μιας ζωής που καθίσταται χωρίς νόημα γιατί αποτελείται από μια στείρα επανάληψη.
Παραπομπές
Ραψωδία Ζ΄
Ovid. Μεταμορφώσεις, 10.44.
Απολογία, 41a και εξής
Frederick Karl. Franz Kafka: Representative Man. New York: International Publishing Corporation, 1991. p. 2
Taylor, Richard. "Time and Life's Meaning." Review of Metaphysics 40 (June 1987): 675–686.