 |
| Το ηρώον του Αγίου Δημητρίου Πέτρας Πιερίας με τα κόλλυβα για το μνημόσυνο του 2019 των εκτελεσθέντων από τους Γερμανούς, το 1943.. |
Σαράντα αθώοι Έλληνες και ο πρώην Δήμαρχος Κατερίνης Αιμίλιος Ξανθόπουλος βρίσκονται στημένοι απέναντι στα γερμανικά πολυβόλα. Όλοι τους γνώριζαν την κατάληξη απ’ την στιγμή που συνελήφθησαν απ’ το γερμανικό εκτελεστικό απόσπασμα, κανείς δεν δείλιασε, έφυγαν όλοι με το κεφάλι ψηλά και την υπερηφάνεια των Ελλήνων να τους συντροφεύει αιώνια.
Στις 20 Φεβρουαρίου ειδικό Γερμανικό απόσπασμα από την Θεσσαλονίκη κατευθύνθηκε προς το χωριό, με μοναδικό σκοπό τους την τιμωρία του χωριού και την σύλληψη ομήρων.
Τις επόμενες ημέρες ήρθαν στην Κατερίνη από την Θεσσαλονίκη τρεις Γερμανοί της Μυστικής Στρατιωτικής Αστυνομίας, με σκοπό να συλλέξουν περισσότερες πληροφορίες για το συμβάν.
Πολλοί φοβούμενοι τα αντίποινα των Γερμανών έφυγαν από το χωριό και κρύφτηκαν στο δάσος, σε καλύβες. Στο χωριό παρέμειναν οι ηλικιωμένοι και κάποιοι που δεν πίστευαν ότι οι Γερμανοί θα προέβαιναν σε αντίποινα.
Για την προστασία όμως του χωριού και όσων απέμειναν συγκροτήθηκε μια ομάδα 20 περίπου ατόμων και έστησαν δύο παρατηρητήρια στις δυο άκρες του χωριού.
Την νύχτα της 21ης Φεβρουαρίου, ημέρα Κυριακή, ο γερμανικός λόχος που είχε φτάσει από την Θεσσαλονίκη, κατευθύνθηκε προς στον Άγιο Δημήτριο.
Mπήκαν στο χωριό και συγκέντρωσαν στην πλατεία όσους κατοίκους βρήκαν. Αμέσως με την σύλληψη των ομήρων, δόθηκε διαταγή στον πρόεδρο του Αγίου Δημητρίου Δημητράκη Τσαλό να συναντήσει τους αντάρτες και να τους μεταφέρει το γερμανικό τελεσίγραφο, σύμφωνα με το οποίο καλούνταν οι αντάρτες να παραδώσουν τους δυο Γερμανούς ομήρους μέχρι τις 12 το μεσημέρι της 23ης Φεβρουαρίου. Σε διαφορετική περίπτωση οι όμηροι θα εκτελούνταν.
 |
| Φωτογραφία του μνημείου, μιαν άλλη ημέρα, για να φαίνονται όλα τα ονόματα... Φωτ. Γ. Λεκάκης. |
Το απόγευμα της Κυριακής 21 του μηνός, οι Γερμανοί επιβίβασαν 40 άτομα από τους συλληφθέντες σε καμιόνια και ξεκίνησε η φάλαγγα για την Κατερίνη. Στον δρόμο συνάντησαν 5 Λιβαδιώτες, οι οποίοι επέστρεφαν στο χωριό τους. Τους συνέλαβαν και ελευθέρωσαν 5 ομήρους, κυρίως γυναίκες.
Στο μεταξύ, οι αντάρτες που ειδοποιήθηκαν για την επιχείρηση των Γερμανών, έστειλαν μια ομάδα, η οποία έστησε ενέδρα στην θέση Χλιαριά, χωρίς όμως να επιτύχουν τον σκοπό τους. Πάνω στο επεισόδιο που δημιουργήθηκε κατάφερε να δραπετεύσει ένας από τους ομήρους, εβραίος, ονόματι Τζάκο, τον οποίο είχαν φέρει οι Γερμανοί από την Θεσσαλονίκη μαζί με άλλους εβραίους και εργαζόταν στο ορυχείο.
 |
| Αναμνήσεις μιας εποχής, που δεν θα σβήσει ποτέ από το μυαλό των Ελλήνων... Φωτ.: Γ. Λεκάκης. |
Οι Γερμανοί μόλις έφτασαν στην Κατερίνη έκλεισαν τους ομήρους αρχικά στο κτήριο του σημερινού 5ου Γυμνασίου (στο παλιό Γυμνάσιο) και στην συνέχεια τους οδήγησαν στον Σιδηροδρομικό Σταθμό και τους έκλεισαν σε ένα βαγόνι.
Την Δευτέρα το πρωί, 22 Φεβρουαρίου, ένα γερμανικό αυτοκίνητο ανέβηκε στον Άγιο Δημήτριο με σκοπό να παραλάβει τους δυο Γερμανούς αιχμαλώτους σε περίπτωση που τους απελευθέρωναν οι αντάρτες. Την ίδια ημέρα αντιπροσωπεία 4 κατοίκων του Αγίου Δημητρίου, συγγενείς των ομήρων, πήγε στο Πύθιο, όπου και συνάντησε τους αντάρτες και τους ζήτησε να ελευθερώσουν τους δυο Γερμανούς, χωρίς όμως να γίνει δεκτό το αίτημά τους.
Την Τρίτη το πρωί, 23 Φεβρουαρίου, οι Γερμανοί προέβησαν σε μια ακόμη σύλληψη. Συνέλαβαν και φυλάκισαν μαζί με τους υπόλοιπους ομήρους τον Αιμίλιο Ξανθόπουλο, δήμαρχο Κατερίνης κατά την περίοδο 1933-1937, ο όποιος ήταν επιμελητής τροφοδοσίας των εργατών του μεταλλείου, με την κατηγορία ότι εφοδίαζε τους αντάρτες του ΕΛΑΣ.
Με την λήξη του γερμανικού τελεσιγράφου, την Τρίτη το μεσημέρι, και αφού δεν είχε επιστρέψει το αυτοκίνητο με τους δυο Γερμανούς ομήρους, οι Γερμανοί επιστράτευσαν 15 κατοίκους από κεντρικό καφενείο της πόλης τους εφοδίασαν με φτυάρια και τσαπιά και τους οδήγησαν σ’ ένα βαλτοχώραφο έξω απ τον Σιδηροδρομικό Σταθμό Κατερίνης.
«Ξαφνικά το μεσημέρι Γερμανοί στρατιώτες με τα αυτόματα στα χέρια τους μπλόκαραν το καφενείο της Δημοτικής Αγοράς και άρπαξαν καμιά δεκαπενταριά γερούς και χεροδύναμους άντρες, θαμώνες του καφενείου, τους οποίους διέταξαν να τους ακολουθήσουν. Τρομοκρατημένοι οι συμπολίτες μας από τον φόβο μήπως έχουν την τύχη των Αη-Δημητριανών τους ακολούθησαν έως την “Φελδ-Κομαντατούρ”, όπου τους ανέμενε μια άλλη οδυνηρή έκπληξη. Τους έδωσαν από έναn κασμά και φτυάρι, έθεσαν επί κεφαλής τους τον Έλληνα διερμηνέα που είχαν στην υπηρεσία τους και τους διέταξαν να τραβήξουν με τα πόδια στον σιδηροδρομικό σταθμό. Ήταν ολοφάνερο για πού τους προόριζαν»…
Χωρίς να υπάρχει οπτική επαφή, καθώς οι όμηροι οδηγήθηκαν πίσω από ένα σταθμευμένο τρένο που έκοβε την θέα, γράφτηκε ο επίλογος, αφού την σιωπή που επικρατούσε την διέκοψε το κροτάλιασμα των γερμανικών πολύ βολών, κόβοντας το νήμα της ζωής των ομήρων…
ΑΘΑΝΑΤΟΙ!!!
Αρχείον Πολιτισμού Γ. Λεκάκης