Μια συγκλονιστική μαρτυρία για ομαδικό τάφο περίπου 100 ατόμων στην περιοχή της Κερύνειας παραμένει αδιερεύνητη, 47 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή, προσκρούοντας για ακόμη μια φορά στην άρνηση της Τουρκίας να ανοίξει τα αρχεία του στρατού της για την περίοδο της τουρκικής εισβολής. Η περίπτωση αυτή, δόθηκε ως μαρτυρία από τον γιατρό και αντίδημαρχο τότε Κερύνειας Ξάνθο Χαραλαμπίδη. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του, επρόκειτο για νεκρούς, αγνώστου ταυτότητας, οι οποίοι περισυλλέγησαν μία βδομάδα μετά την πρώτη εισβολή από συνεργεία καθαρισμού της πόλης.
Η πληροφορία αυτή, δόθηκε στις Αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας όταν ο γιατρός είχε έρθει στις ελεύθερες περιοχές λίγους μήνες μετά την εισβολή, εκδιωγμένος ουσιαστικά από τους Τούρκους κατακτητές από το ξενοδοχείο DOME στην Κερύνεια όπου διέμενε εγκλωβισμένος μαζί με άλλους Ελληνοκυπρίους μετά την τουρκική εισβολή .
Η πληροφορία αυτή, δόθηκε στις Αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας όταν ο γιατρός είχε έρθει στις ελεύθερες περιοχές λίγους μήνες μετά την εισβολή, εκδιωγμένος ουσιαστικά από τους Τούρκους κατακτητές από το ξενοδοχείο DOME στην Κερύνεια όπου διέμενε εγκλωβισμένος μαζί με άλλους Ελληνοκυπρίους μετά την τουρκική εισβολή.
Μέσα από τη διερεύνηση που έγινε από πλευράς Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων (ΔΕΑ) έγινε γνωστό και το πιθανό σημείο ταφής των περίπου 100 νεκρών που είχαν περισυλλεγεί από τους δρόμους της πόλης της Κερύνειας τις πρώτες μέρες της εισβολής. Η ταυτότητα τους παραμένει άγνωστη, αφού δεν είχαν αναγνωριστεί πριν την ταφή τους. Το πιθανότερο όμως, αφορά περιπτώσεις ατόμων Ελληνοκυπρίων που δολοφονήθηκαν κατά τη διάρκεια της εισβολής και πολύ πιθανόν, εάν όχι όλοι, σίγουρα αρκετοί από αυτούς να βρίσκονται και στον κατάλογο των αγνοουμένων. Η διερεύνηση τέτοιων πληροφοριών είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη διερεύνηση της τύχης μεγάλου αριθμού αγνοουμένων, για να γίνει όμως κατορθωτή απαιτείται η συνεργασία της τουρκικής κυβέρνησης.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, στην κατάθεση του ο ιατρός αναφέρει χαρακτηριστικά ότι την Παρασκευή 26 Ιουλίου του 1974, τον κάλεσε ο Τούρκος έπαρχος με το όνομα Αχμέτ Σαμή, ως αντιδήμαρχος που ήταν, μαζί με τον Ανδρέα Καρυόλου που ήταν δημοτικός σύμβουλος και τον Αντώνη Σιακαλλή διευθυντή του Κτηματολογίου Κερύνειας, στο γραφείο της Ειρηνευτικής Δύναμης. Εκεί τους ανέφερε παρουσία του Υπεύθυνου της Ειρηνευτικής Δύναμης της περιοχής ότι θα αναλάβουν τα καθήκοντά τους όπως και προηγουμένως, δηλαδή ο ίδιος ως δήμαρχος, καθότι ο δήμαρχος δεν ήταν, ο Καρυόλου ως δημοτικός σύμβουλος και ο Σιακαλλής ως διευθυντής του Κτηματολογίου. Προς τούτο, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, έγιναν και δύο συνεδριάσεις τις επόμενες δύο εβδομάδες με τον Τούρκο Έπαρχο να προεδρεύει. Σημειώνει επίσης ότι ένα από τα καθήκοντα που του ανατέθηκαν ήταν η ανεύρεση πτωμάτων και γενική καθαριότητα της πόλης. Αναφέρει χαρακτηριστικά ότι τη Δευτέρα 29 Ιουλίου 1974 πήγε στον Τούρκο Έπαρχο Αχμέτ Σαμή, που είχε την έδρα του στον Κεντρικό Αστυνομικό Σταθμό, να του δώσει συνοδεία προς τον σκοπό που του ανέθεσαν. Όντως, όπως λέει, βρήκε τον Τούρκο ‘Επαρχο και του έδωσε και «πάσο» για να κυκλοφορεί και συνοδεία και άρχισαν να οργανώνουν την καθαριότητα της πόλης και να εντοπίσουν και τα πτώματα.
Είναι ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατούσε και του μεγάλου αριθμού των πτωμάτων που ευρίσκονταν διάσπαρτα στην περιοχή, τα όσα μαρτυρεί στην κατάθεσή του. Όπως λέει, η περισυλλογή και η καθαριότητα της πόλης κράτησε για μία βδομάδα και εντοπίστηκαν αρκετά πτώματα, αλλά λόγω του χρονικού διαστήματος δεν έγινε κατορθωτή η αναγνώριση κανενός από τα πτώματα. Αναφέρει επίσης ότι δεν μπορεί να πει σίγουρα εάν ήταν Έλληνες ή Τούρκοι. Επισημαίνει ακόμα ότι δεν θυμάται τον ακριβή αριθμό των σορών που είχαν περισυλλέξει αλλά όπως λέει, εκτιμά ότι ήταν γύρω στα 100 περίπου.
Στις αποθήκες χαρουπιών…
Σε διευκρινίσεις που ζητήθηκαν χρόνια αργότερα από τη Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων προκειμένου να γίνουν οι ανάλογες έρευνες εντοπισμού του ομαδικού τάφου, ο κ. Χαραλαμπίδης ανέφερε ότι δεν γνωρίζει τον χώρο ταφής των νεκρών που περισυνελέγησαν, γιατί δεν ήταν παρών στην ταφή. Πληροφορήθηκε όμως αργότερα ότι τάφηκαν σε ομαδικό τάφο στην περιοχή των αποθηκών των χαρουπιών και του δρόμου που ήταν ο υποσταθμός της Αρχής Ηλεκτρισμού, στο δρόμο που οδηγούσε προς το παρεκκλήσι της Αγίας Φανερωμένης. Δεν γνωρίζει επίσης αν στο σημείο αυτό έθαψαν όλους τους νεκρούς, ούτε και εάν έθαψαν άλλους σε άλλο ομαδικό τάφο. Ανέφερε ακόμα πως δεν ήταν σε θέση να καθορίσει το σημείο του τάφου σε τοπογραφικό χάρτη γιατί το έμαθε από πληροφορίες. Ανέφερε ακόμα ότι όταν ξεκίνησαν την καθαριότητα της Κερύνειας και την περισυλλογή των νεκρών από την πόλη, τα πτώματα που περισυνέλεξαν ήταν περίπου 100. Αυτά τα πτώματα, όπως είπε, τα μάζευαν Τούρκοι που τους συνόδευαν και τα έβαζαν σε φορτηγά αυτοκίνητα.
Ο Επίτροπος Προεδρίας Φώτης Φωτίου στον οποίο θέσαμε τις πληροφορίες, ανέφερε ότι η περισυλλογή των νεκρών αποτελεί ένα μεγάλο κεφάλαιο για το θέμα των αγνοουμένων. «Οι πληροφορίες που θέσατε υπόψη μου αφορούν το μείζον θέμα των περισυλλογών των νεκρών που έγιναν από τον τουρκικό στρατό από τα πεδία των μαχών. Από μαρτυρίες, σε κάποιες περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκαν για τον σκοπό αυτό και Ελληνοκύπριοι αιχμάλωτοι», ανέφερε ο κ. Φωτίου. «Να υπενθυμίσω ότι πριν χρόνια και ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ είχε ζητήσει με επιστολή του να κατατεθούν στη ΔΕΑ όλες οι πληροφορίες που αφορούσαν τις περισυλλογές νεκρών από τα πεδία των μαχών.
Δυστυχώς, και παρά το αίτημα του Γενικού Γραμματέα, η κατοχική δύναμη μέχρι σήμερα αρνείται να καταθέσει τις πληροφορίες αυτές», πρόσθεσε και επεσήμανε πως είναι και «για το λόγο αυτό που ζητούμε επιτακτικά από την Τουρκία να επιτρέψει την πρόσβαση στα αρχεία του τουρκικού στρατού, όπου είναι καταχωρημένες όλες οι πληροφορίες για τους χώρους ταφής που δημιούργησε ο κατοχικός στρατός από τις περισυλλογές των νεκρών από τα πεδία των μαχών αλλά και τις πληροφορίες που αφορούν την επαναταφή των λειψάνων που σκόπιμα μετακινήθηκαν από τους πρωτογενείς χώρους ταφής». Συνεχίζοντας επεσήμανε πως είναι γνωστά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, τα οποία προκύπτουν από τη μέχρι τώρα έλλειψη ειλικρινούς συνεργασίας από την κατοχική δύναμη. «Ως αποτέλεσμα των προβλημάτων, τα τελευταία χρόνια έχει επέλθει μια δραματική μείωση στον αριθμό των λειψάνων που εντοπίζονται κατά τις εκταφές στις κατεχόμενες περιοχές και αυτό τη στιγμή που παραμένει αδιευκρίνιστη η τύχη περίπου 800 αγνοουμένων μας.
Είναι για το λόγο αυτό που απαιτείται η άμεση ανάληψη ανθρωπιστικών πρωτοβουλιών από όλους σε Κύπρο και εξωτερικό, ώστε να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα και οι προκλήσεις και πρώτιστα να εξασφαλιστεί η ειλικρινής συνεργασία της κατοχικής δύναμης στις προσπάθειες επίλυσης της τραγωδίας όλων των αγνοουμένων της Κύπρου», κατέληξε ο κ. Φωτίου.
Φρίξος Δαλίτης εφημερίδα Φιλελεύθερος