Αν και ο όρος «Βόρειος Ήπειρος» επινοήθηκε ιστορικά πρόσφατα, με σκοπό να προσδιορίσει όλα εκείνα τα ελληνικά κέντρα της Ηπείρου που δεν συμπεριλήφθηκαν στο νεοελληνικό κράτος, αποτελεί πια σήμα κατατεθέν των Ελλήνων που συνεχίζουν να κρατάνε την εθνική και θρησκευτική τους ταυτότητα κάτω από αντίξοες συνθήκες.
Κύπριος και Βορειοηπειρώτης, δύο αλληλένδετα στοιχεία του αγώνα, τα οποία έσπευσαν από πολύ νωρίς να συνδράμουν στην ανάσταση της Ελλάδας. Μέσα από τους μεγάλους της επαναστατικούς της αγώνες. Η Κύπρος είχε περιληφθεί από την Φιλική Εταιρεία στο πρόγραμμα εξεγέρσεως μαζί με όλες τις Ελληνικές χώρες. Για αυτό το σκοπό, οι Φιλικοί ήρθανε σε επαφή με τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Κυπριανό, καθώς και με διάφορα πρόσωπα της μεγαλονήσου, ώστε ο αγώνας να «ανάψει» σε όλους τους Έλληνες και ο θρίαμβος να είναι πανελλήνιος.
Από την άλλη και η Βόρειος Ήπειρος απέστειλε πολλούς αγωνιστές μαζί και την οικονομική της συμβολή για το μεγάλο ξεσηκωμό. Μέσα στα πιο δυναμικά της πρόσωπα ο γενναίος Σπυρομίλιος, ο Γρηγόριος Αργυροκαστρίτης και τόσοι άλλοι.
Κι όμως η κατάφορη αδικία έπνιξε αυτές τις δύο περιοχές, όπως και άλλα ελληνικά μέρη και τα άφησε μόνο τους να παλεύουν για τη ζωή. Η Κύπρος, ως μια αναπτυγμένη και δυναμική χώρα, δεν έπαψε να νοιάζεται για τους Βορειοηπειρώτες και από τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης έσπευσε να τους συμπαρασταθεί, να τους βαπτίσεις, να τους ενδυναμώσει.
Εκτός αυτών, πρώτη η βασανισμένη Κύπρος ανάδειξε τα προβλήματα των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου, από την Κορυτσά, στο Αργυρόκαστρο, και από τους Αγίους Σαράντα στα παράλια της Χιμάρας. Παρακολουθήστε ένα ντοκιμαντέρ του 1993 που αφορά τη Χιμάρα και τα ιστορικά της χωριά και ακούστε και τα βιώματα ανθρώπων που πια δε βρίσκονται στη ζωή. Άτομα που έφεραν επάνω τους τις πληγές και τα μαρτύρια του καθεστώτος, αλλά ποτέ δε λύγισαν.
ΠΗΓΗ: himara.gr