«Η βράκα ήτο πάντοτε επιβαρυντικόν στοιχείον» !
Με την ευκαιρία των 80 χρόνων από την ιστορική «Μάχη της Κρήτης» δημοσιεύουμε ορισμένα στοιχεία από την «Έκθεση διαπιστώσεως ωμοτήτων εν Κρήτη», για τα εγκλήματα που διέπραξαν με ιδιαίτερη μανία και μίσος οι δυνάμεις κατοχής (κυρίως οι Γερμανοί). Την έκθεση συνέγραψαν το καλοκαίρι του 1945 ο Νίκος Καζαντζάκης και οι καθηγητές Πανεπιστημίου Ιωάννης Κακριδής και Ιωάννης Καλιτσουνάκης, με γραμματέα και φωτογράφο τον Κωνσταντίνο Κουτουλάκη.
Η έκθεση που έγινε ευρύτερα γνωστή μόλις το 1983 περιλαμβάνει τέσσερα κεφάλαια με πλούσιο φωτογραφικό υλικό (η κατάληψις, η κατοχή, η αποχώρησις, ο νομός Λασηθίου) κι ένα παράρτημα για τις καταστροφές πόλεων, αρχαιολογικών μνημείων, βιασμούς, εγκληματα πολέμου κ.α.
Στον επίλογο της έκθεσης διαβάζουμε : «…. Το βέβαιον είναι ότι το μίσος των Γερμανών το εδοκίμασεν ιδιαιτέρως η ελληνική μεγαλόνησος. Δεν υπάρχει πόλις ή χωρίον που να μη εληστεύθη, να μην ηγγαρεύθη, να μην πενθεί ολίγους ή πολλούς τυφεκισμένους και ομήρους αποσταλέντας εις την Γερμανίαν. Ιερείς εφυλακίσθησαν, εξωρίσθησαν, επροπηλακίσθησαν, εξετελέσθησαν˙ εκκλησίαι ανετινάχθησαν, μεταβλήθησαν εις κοπρώνας και εβεβηλώθησαν˙ …. Πλήθος σχολείων και οικιών ανετινάχθη εκ θεμελίων. Χιλιάδες όλαι κατοίκων – άνδρες, γέροντες, γυναίκες και παιδιά – έζησαν επί έτη εις σπήλαια. Και αλίμονον εις όποιον έφερε το εθνικόν ένδυμα. Η «βράκα» ήτο πάντοτε επιβαρυντικόν στοιχείον.» …. «Δεν πειράζει, τα χαλαλίσαμε όλα, και τα παιδιά μας, και τα σπίτια μας, και τα καλά μας, φτάνει που νικήσαμε» μας έλεγεν γέρων χωρικός.
Πολλά «σοκαριστικά» στοιχεία για τον «λαϊκό πόλεμο» της Κρήτης και το ασύλληπτο μέγεθος της γερμανικής βαρβαρότητας υπάρχουν ακόμα στα βιβλία «ΘΥΣΙΑΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΟΧΗΣ» (κεφ. Ε΄) του Δημ. Ι. Μαγκριώτη (1949) και «καθώς και στην έκθεση «Αι θυσίαι της Ελλάδος εις τον Β΄ Παγκόσμιον Πόλεμον» του Κωνσταντίνου Δοξιάδη όπως παρουσιάστηκε στην Κοινωνία των Εθνών. Στοιχεία που κάνουν την τεκμηριωμένη διεκδίκηση των πολεμικών επανορθώσεων από την Γερμανία πάντοτε επίκαιρη και πάνω απ΄ όλα δίκαιη.