Άγραφα

 

Μεγάλο αφιέρωμα στην περιοχή των Αγράφων παρουσιάζει το BBC Travel, τονίζοντας πως για χρόνια η περιοχή παρέμενε τόσο δυσπρόσιτη που χαρτογραφήθηκε ως «άγραφη».

 

 

Στο αφιέρωμα, δίνεται και μία από τις εκδοχές για το πώς προέκυψε το όνομά της. «Οι Βυζαντινοί χαρτογράφοι την βρήκαν υπερβολικά απομακρυσμένη για να μπορέσουν να τη χαρτογραφήσουν λεπτομερώς. 

Οι Οθωμανοί την βρήκαν υπερβολικά δυσπρόσιτη για την ελέγξουν κι έτσι παρέμεινε ένα από λίγα μέλη της Ελλάδας που ποτέ δεν κατακτήθηκε από αυτούς».

Το αφιέρωμα μιλάει για τη μάχη του Αγίου Βλασίου το 1823, κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης. Εκεί, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης με 800 άντρες κατατρόπωσε μία μεγαλύτερη οθωμανική στρατιά. «Οι Οθωμανοί δεν πλησίασαν ποτέ ξανά την περιοχή. Λίγα χρόνια αργότερα, τα Άγραφα έγιναν τμήμα του ελληνικού κράτους. Όμως, αυτή η ανεξαρτησία δεν έφερε ιδιαίτερα πλεονεκτήματα στα Άγραφα. Η περιοχή παρέμεινε φτωχή και απομονωμένη και στα τέλη του 19ου αιώνα, πολλοί Αγραφιώτες αναζήτησαν μία καλύτερη ζωή αλλού. Μερικοί πήγαν στις πεδιάδες, άλλοι στην Αθήνα. Πολλοί έψαξαν την τύχη τους στην Αμερική, ιδιαίτερα στην πόλη Σάρλοτ της Βόρειας Καρολίνας».

Όπως λέει στο BBC κάτοικος της ανατολικής Φραγκίστας, «ο πρώτος Αγραφιώτης που μετανάστευσε στην Αμερική, ουσιαστικά κατέληξε εκεί. Έγραψε στους φίλους του πίσω στο χωριό αναφέροντας ότι πρόκειται για ένα ωραίο μέρος με πολλές δουλειές. Οπότε πολλοί τον ακολούθησαν. Τώρα η Σάρλοτ έχει τη μεγαλύτερη κοινότητα Αγραφιωτών εκτός Ελλάδας».

Ο συγγραφέας του αφιερώματος εξηγεί πώς έφτασε στη Φραγκίστα από το Καρπενήσι «μια μακριά και ανεμοδαρμένη διαδρομή με το αυτοκίνητο. Υπάρχει τόσο λίγο επίπεδη γη στα Άγραφα που οι οικισμοί απλώνονται στις πλαγιές των βουνών. Η Φραγκίστα στην πραγματικότητα είναι δύο χωριά. Eγώ ήμουν στην Ανατολική Φραγκίστα, ενώ η Δυτική Φραγκίστα έλαμπε από απόσταση». Το BBC εστιάζει και στη νεότερη ιστορία της περιοχής και συγκεκριμένα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν τα Άγραφα αποτέλεσαν ορμητήριο της Αντίστασης.

 

«Ευλογία και κατάρα η απομόνωση»

Στο αφιέρωμα τονίζεται η φυσική ομορφιά της περιοχής η οποία χαρακτηρίζεται «σαγηνευτική. Οι τρεις ποταμοί, ο Αχελώος, ο Αγραφιώτης και ο Ταυρωπός σχίζουν το τοπίο σαν μπλε βόστρυχοι. Yπάρχουν ατελείωτα δάση από έλατα. Tα χωριά είναι χτισμένα κατακόρυφα στις πλαγιές των βουνών, Οι κόκκινες στέγες τους μοιάζουν να μπερδεύονται με το πράσινο του δάσους. Σαν να θέλει η φύση να τα κατακτήσει για λογαριασμό της.

Σε πολλά σημεία η περιοχή μοιάζει αλπική, άλλωστε τα Άγραφα αναφέρονται συχνά ως “Η Ελβετία της Ελλάδας” από τους ντόπιους. Γύρω από την περιοχή υπάρχουν αρκετά χιονοδρομικά κέντρα, κανένα όμως στα ίδια τα Άγραφα, είπαμε μιλάμε για το βασίλειο της απομόνωσης. Μέχρι τη δεκαετία του 1950 δεν είχε γίνει απογραφή στην περιοχή (σήμερα υπάρχουν 11.000 κάτοικοι), το ηλεκτρικό ρεύμα ήρθε τη δεκαετία του 1980 και πολλά χωριά περιμένουν ακόμα να αποκτήσουν δρόμους με άσφαλτο», γράφει το ΒΒC.

«Αυτή η απομόνωση είναι ευλογία και κατάρα για τα Άγραφα» εξηγεί ο κάτοικος της περιοχής Θωμάς Νταβαρίνος. «Έχει διατηρηθεί ο παραδοσιακός τρόπος ζωής, όπως και μία παραδεισένια πανίδα και χλωρίδα. Αλλά φυσικά είναι ένα δύσκολο μέρος για να ζήσει κανείς μόνιμα. Οι χειμώνες είναι σκληροί και μεγάλοι σε διάρκεια. Είναι πολύ εύκολο να αποκλειστείς».

Ο Νταβαρίνος μεγάλωσε σε ένα σπίτι με 12 αδέρφια, χωρίς ηλεκτρικό και έχοντας γονείς βοσκούς. Μιλάει με γοητευτικό τρόπο για τις αντιθέσεις της γεωγραφίας των Αγράφων. Την ομορφιά και την εχθρότητα της. Δούλεψε για πολλά χρόνια στην Αθήνα και τα ελληνικά νησιά με καλές απολαβές. Αλλά η καρδιά του ήταν πάντα στα Άγραφα. Πριν δέκα χρόνια επέστρεψε για να φτιάξει τον Ορειβατικό Σύλλογο Αγράφων», αναφέρει το BBC.

«Δεν υπήρχε τίποτα εδώ, απολύτως τίποτα. Μόνο βουνά, δάση και ποτάμια. Οπότε έπρεπε να ξεκινήσω από την αρχή».

Δουλεύοντας σε μεγάλο βαθμό μόνος του ξεκίνησε να καθαρίζει την περιοχή γύρω από το χωριό του, τα Τοπόλιανα. Ξεκίνησε φτιάχνοντας μονοπάτια, έφερε εξοπλισμό για αναρρίχησή, οργάνωσε εκδρομές για καγιάκ και άλλες δραστηριότητες. «Στην αρχή οι ντόπιοι νόμιζαν πως ήταν τρελός», λέει το ΒΒC. «Αλλά σιγά σιγά στην περιοχή άρχισαν να έρχονται τουρίστες, Kυρίως εύποροι Αθηναίοι που έψαχναν κάτι διαφορετικό». Πλέον ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγράφων έχει πάνω από 200 μέλη, ανάμεσα τους και αρκετοί έμπειροι οδηγοί»

«Ήθελα να βάλω τα Άγραφα στον χάρτη, ήθελα να δείξω πως ο τόπος είχε τουριστική προοπτική», λέει ο κ. Νταβαρίνος.

Στο BBC μίλησαν και δύο ηλικιωμένα αδέρφια που ζουν στις ΗΠΑ εδώ και δεκαετίες αλλά ό,τι και να συμβεί για τουλάχιστον τρεις μήνες κάθε χρόνο θα επιστρέψουν στο χωριό που γεννήθηκαν. «Υπάρχει η ίδια αίσθηση που υπήρχε όταν μεγάλωσα εδώ», λέει ένας από αυτούς. «Μπορεί το χωριό να είναι μικρότερο και οι δρόμοι καλύτεροι αλλά τίποτα άλλο δεν έχει αλλάξει. Είμαι στις ΗΠΑ εδώ και εφτά δεκαετίες αλλά θα είμαι πάντα ένα αγόρι από τα Άγραφα».