Στις αρχές του 4ου αιώνα ο Χριστιανισμός, παρά τους διωγμούς και τα μαρτύρια των πιστών του, είχε εξαπλωθεί ευρύτατα, όταν ο Γαλέριος και ο Διοκλητιανός - παρακινημένος από τον πρώτο - διέταξαν τους φοβερούς τελευταίους διωγμούς. Στην εποχή τους "εποχή των μαρτύρων" όπως ονομάστηκε, το έτος 303 ή 305 μαρτύρησε και ο Άγιος Δημήτριος.
Ο Άγιος Δημήτριος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη "εκ γένους των περιδόξων". Νέος, "χαρίεις την μορφήν, ψυχήν δε χαριέστερος" έγινε αξιωματικός υψηλόβαθμος, πίστεψε στο Χριστό και με ζέση άρχισε να κηρύττει το Ευαγγέλιο. Δίδασκε σε διάφορους χώρους και ιδιαίτερα σε νέους. Σύμφωνα με συναξαριστή, ".... εν τη Χαλκευτική λεγομένη στοά ειώθη τας συνόδους ποιείσθαι υπό τας του εγγύς δημοσίου λουτρού υπογείους καμάρας". Είναι η περιοχή της Παναγίας Χαλκέων με τα παραδοσιακά εργαστήρια των χαλκωματάδων, από τα αρχαία χρόνια ως σήμερα, πλάι στην Αρχαία Αγορά, όπου οι ανασκαφές αποκάλυψαν και μεγάλη στοά.
Η Χαλκευτική στοά είναι γνωστή και ως "Καταφυγή". Εκεί τον συνέλαβαν φανατικοί ειδωλολάτρες και τον οδήγησαν στο Γαλέριο. Ο Δημήτριος ομολόγησε με θάρρος την πίστη του και ο καίσαρας τον φυλάκισε. Στη φυλακή τον επισκέφθηκε ο φίλος του Νέστορας "χριστιανός ων", αδύναμος σωματικά, ο οποίος θα αντιμετώπιζε στο στάδιο τον ανίκητο ειδωλολάτρη παλαιστή Λυαίο, που προκαλούσε τους χριστιανούς.
Ο Δημήτριος ευλόγησε το Νέστορα και εκείνος θαρραλέα μπήκε στο στάδιο, φώναξε "ο Θεός του Δημητρίου, βοήθει μοι", επιτέθηκε στο γίγαντα Λυαίο και τον σώριασε νεκρό. Ο Γαλέριος θεώρησε το γεγονός νίκη των χριστιανών και οργισμένος διέταξε να θανατωθούν ο Νέστορας και ο Δημήτριος.
Ο Άγιος Δημήτριος λογχίστηκε φυλακισμένος στα γειτονικά στο στάδιο δημόσια λουτρά. Εκεί οι χριστιανοί έθαψαν το σώμα του και σύντομα, με την κήρυξη της ανεξιθρησκίας, το 313, έχτισαν "οικίσκον", δηλ. δημιούργησαν μικρό ευκτήριο οίκο (ναό). Από τον τάφο άρχισε να αναβλύζει μύρο και ο Άγιος ονομάστηκε Μυροβλύτης. Με μύρο τον 5ο αιώνα θεραπεύτηκε ο έπαρχος του Ιλλυρικού Λεόντιος, ο οποίος στο χώρο το μαρτυρίου Αγίου "ανήγειρεν πάνσεπτον οίκον τω μάρτυρι", μεγαλόπρεπο ναό, διατηρώντας κάτω από το Ιερό του τα ερείπια του λουτρού - φυλακής. Θεσσαλονίκη - Εκκλησίες
Οι Θεσσαλονικείς τίμησαν και τιμούν τον Άγιο Δημήτριο ως πολιούχο, φύλακα και προστάτη της πόλης τους. Ο ναός Του είναι η καρδιά της πόλης. Οι Θεσσαλονικείς αισθάνονται τον Άγιο σαν έναν από αυτούς, να ζει μαζί τους στους αιώνες, να συμπάσχει, να συμπολεμά για την πόλη. Πολλά σχετικά αναφέρονται στο "Βιβλίο των θαυμάτων" του Αγίου, ο οποίος εικονίζεται έφιππος να μάχεται στα κάστρα φρουρός της πόλης, που το 1912 ελευθερώθηκε την ημέρα της γιορτής του Αγίου Δημητρίου, στις 26 Οκτωβρίου. Κατά τη Βυζαντινή εποχή με λαμπρότητα γιορτάζονταν πολυήμερα τα "Δημήτρια", θρησκευτική γιορτή και εμποροπανήγυρη με προσκυνητές, εμπόρους, καλλιτέχνες, κ.α. από πολλές χώρες και με πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Άλλοι Θεσσαλονικείς μάρτυρες της εποχής των διωγμών είναι οι άγιοι Αλέξανδρος, Δομνίνος, Φλωρέντιος, οι άγιες Ανυσία, οι αδερφές Αγάπη, Ειρήνη, Χιόνη και η μητέρα τους Θεοδότη, η Αγία Αναστασία Φαρμακολύτρια κ.α.
Ο Άγιος Δημήτριος λογχίστηκε φυλακισμένος στα γειτονικά στο στάδιο δημόσια λουτρά. Εκεί οι χριστιανοί έθαψαν το σώμα του και σύντομα, με την κήρυξη της ανεξιθρησκίας, το 313, έχτισαν "οικίσκον", δηλ. δημιούργησαν μικρό ευκτήριο οίκο (ναό). Από τον τάφο άρχισε να αναβλύζει μύρο και ο Άγιος ονομάστηκε Μυροβλύτης. Με μύρο τον 5ο αιώνα θεραπεύτηκε ο έπαρχος του Ιλλυρικού Λεόντιος, ο οποίος στο χώρο το μαρτυρίου Αγίου "ανήγειρεν πάνσεπτον οίκον τω μάρτυρι", μεγαλόπρεπο ναό, διατηρώντας κάτω από το Ιερό του τα ερείπια του λουτρού - φυλακής. Θεσσαλονίκη - Εκκλησίες
Οι Θεσσαλονικείς τίμησαν και τιμούν τον Άγιο Δημήτριο ως πολιούχο, φύλακα και προστάτη της πόλης τους. Ο ναός Του είναι η καρδιά της πόλης. Οι Θεσσαλονικείς αισθάνονται τον Άγιο σαν έναν από αυτούς, να ζει μαζί τους στους αιώνες, να συμπάσχει, να συμπολεμά για την πόλη. Πολλά σχετικά αναφέρονται στο "Βιβλίο των θαυμάτων" του Αγίου, ο οποίος εικονίζεται έφιππος να μάχεται στα κάστρα φρουρός της πόλης, που το 1912 ελευθερώθηκε την ημέρα της γιορτής του Αγίου Δημητρίου, στις 26 Οκτωβρίου. Κατά τη Βυζαντινή εποχή με λαμπρότητα γιορτάζονταν πολυήμερα τα "Δημήτρια", θρησκευτική γιορτή και εμποροπανήγυρη με προσκυνητές, εμπόρους, καλλιτέχνες, κ.α. από πολλές χώρες και με πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Άλλοι Θεσσαλονικείς μάρτυρες της εποχής των διωγμών είναι οι άγιοι Αλέξανδρος, Δομνίνος, Φλωρέντιος, οι άγιες Ανυσία, οι αδερφές Αγάπη, Ειρήνη, Χιόνη και η μητέρα τους Θεοδότη, η Αγία Αναστασία Φαρμακολύτρια κ.α.