«Πρώτα απ’ όλα να σας πω ότι η επιλογή διά κλήρωσης να μην ξεχνάμε ότι είναι μια βασική αρχή της δημοκρατίας, που προέρχεται από την αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία, σε βαθμό που ο Αριστοτέλης έλεγε ότι η βασική έκφραση της ισονομίας είναι η κλήρωση και όχι η εκλογή. Αριστοτέλης [με έμφαση]».
Ακούγοντας τον «Ελληνοκύπριο συνομιλητή» Ανδρέα Μαυρογιάννη να λέει τα πιο πάνω σε εκπομπή στο ΡΙΚ , με ύφος και χειρονομίες αυθεντίας που υποδεικνύει το αδιαμφισβήτητα σωστό, μου ήρθαν στο μυαλό τα σχολικά μου χρόνια. Όχι ένεκα του καθηγητίστικου τρόπου που μιλούσε ο κ. Μαυρογιάννης. Η αναλαμπή ήταν τρεις λέξεις. Επίκληση στην αυθεντία. Έτσι τη μαθαίνουν οι μαθητές της Γ’ Λυκείου την τεχνική πειθούς σύμφωνα με την οποία για να πείσεις τον συνομιλητή σου, χρησιμοποιείς λόγια ατόμων εγνωσμένου κύρους.
Είναι εμφανές ότι η κλήρωση ως Μηχανισμός Επίλυσης Διαφορών είναι ευφάνταστος τρόπος. Τόσο ευφάνταστος που άμα τη αποκαλύψει του ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων και, ένεκα αυτών, πανικόβλητα τα μυαλά που τον υποστηρίζουν, προσπαθούν να διασκεδάσουν τις αντιδράσεις. Έτσι εξηγείται και η διαστρεβλωμένη προσφυγή στην αριστοτελική αυθεντία. Η λογική του Μαυρογιάννη είναι διάτρητη και, καλή τους ώρα, του το υπέδειξαν οι δύο τηλεοπτικοί του συνομιλητές, η Στέλλα Μιχαήλ και ο Γιάννης Νικολάου.
Να ξεκινήσουμε από τα βασικά. Στην αρχαία Ελλάδα, ο Σόλωνας, ο Κλεισθένης, ο Εφιάλτης και ο Περικλής, που με τις αποφάσεις τους δημιούργησαν, διαμόρφωσαν και εξέλιξαν την αθηναϊκή δημοκρατία, δεν το έκαναν για να λύσουν πρόβλημα εισβολής και παράνομης κατοχής. Ούτε για να δημιουργήσουν «Μηχανισμό Επίλυσης Διαφορών» μεταξύ των Περσών και των Αθηναίων. Εκείνο που ήθελαν να πράξουν ήταν να ενισχύσουν τη λαϊκή συμμετοχή στο πολίτευμα και να απεμπλέξουν τους πολίτες από δεσμούς πολιτικής εξάρτησης που δημιουργούσαν ο τοπικισμός και οι συγγένειες. Για τον λόγο αυτόν μάλιστα διαλύθηκαν οι τέσσερις παλιές φυλές της Αθήνας και δημιουργήθηκαν δέκα νέες.
Σε αυτό το πλέγμα ποιος ήταν ο ρόλος της κλήρωσης στην αρχαία Ελλάδα; Τη βουλή των πεντακοσίων απάρτιζαν 50 μέλη από τις 10 αθηναϊκές φυλές. Αυτά τα μέλη δεν εκλέγονταν (όπως είπαμε σκοπός ήταν να απεξαρτηθούν οι πολίτες από τοπικιστικούς, συγγενικούς και άλλους δεσμούς που επηρέαζαν την ψήφο τους), αλλά η επιλογή τους ήταν αποτέλεσμα κλήρωσης. Φυσικά, μέσα στη βουλή, οι σημαντικές αποφάσεις ήταν αποτέλεσμα της δημοκρατικής διαδικασίας της ψηφοφορίας. Η λογική του Μαυρογιάννη, λοιπόν, θα ήταν στέρεα ιστορικά αν στην αρχαία Αθήνα η διαδικασία της κλήρωσης εφαρμοζόταν για τη λήψη αποφάσεων στη βουλή και όχι για την επιλογή των μελών της. Δυστυχώς, όμως, για τον κ. Μαυρογιάννη η πρακτική δεν ήταν αυτή.
Αν παρ’ όλα αυτά ο περισπούδαστος και αριστοτελικός κ. Μαυρογιάννης θέλει να εφαρμόσει την κλήρωση ως τρόπο επίλυσης διαφορών, θα πρέπει να διαλέξει όλο το πακέτο. Προσπερνώντας τον θεσμό του Οστρακισμού, στη «Νέα Κύπρο» θα πρέπει να εφαρμοστούν: Αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες, η ισότητα των δικαιωμάτων των πολιτών ανεξαρτήτου φυλής ή εθνικότητας (Ισοπολιτεία), η ισότητα απέναντι στον νόμο (Ισονομία) και το δικαίωμα οι πολίτες να μπορούν να εκφέρουν την άποψή τους εκεί που μπορεί να ακουστεί και να έχει σημασία, δηλαδή στη Συνέλευση των Πολιτών-Εκκλησία του Δήμου (Ισηγορία). Ψιλά γράμματα για μια Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία την οποίαν απεργάζονται.
Ακόμα όμως και έτσι, ακόμα και αν υιοθετηθούν όλες αυτές οι σημαντικότατες συνιστώσες της αθηναϊκής δημοκρατίας, στην Κύπρο είναι αδύνατον να έχουμε την ιδανική δημοκρατία. Πολύ απλά γιατί το πρόβλημά μας δεν είναι η ελλιπής συμμετοχή του λαού στις δημοκρατικές διαδικασίες, αλλά η τουρκική εισβολή, παράνομη κατοχή, εκτοπισμός και κατάχρηση περιουσιών. Αν θέλουμε, λοιπόν, να παραμείνουμε στην αρχαία Αθήνα, η κατάσταση στην Κύπρο θα μπορούσε να παραλληλιστεί (τηρουμένων των αναλογιών) με την κατάσταση που επικρατούσε στην πόλη, όταν οι Σπαρτιάτες, μετά τη νίκη τους στον Πελοποννησιακό πόλεμο, επέβαλαν στην Αθήνα ταπεινωτικούς όρους. Ένας εξ αυτών ήταν την αρχή στην Αθήνα να έχουν ολιγαρχικοί εγκάθετοι των Σπαρτιατών («Τριάκοντα τύραννοι») οι οποίοι μάλιστα για την επιβολή της θέλησής τους στηρίζονταν στη σπαρτιατική φρουρά που βρισκόταν εγκατεστημένη στην Αθήνα. Οι «τύραννοι» αυτοί, όμως, έμειναν στην εξουσία μόνο για λίγο. Νομοτελειακά και διαχρονικά. Η ελευθερία εξανίσταται και νικά την τυραννία, η δικαιοσύνη αντιδρά και νικά την αδικία και η εντιμότητα εξεγείρεται και νικά τη φαυλότητα. Γιατί ο Αριστοτέλης, κύριε Μαυρογιάννη, έλεγε επίσης: «της ελευθερίας μετέχουσι πάντες» («Πολιτικά» Γ, 1280α)· και αν δεν υπάρχει ελευθερία και δικαιοσύνη παντού λόγω της έλλειψης ισότητας, δημιουργείται εξέγερση: «πανταχού γαρ διά το άνισον στάσις» («Πολιτικά» Ε, 1301β).
Οι πολιτικοί αλχημισμοί του κ. Μαυρογιάννη δεν μπορούν να μετατρέψουν το κάρβουνο σε χρυσάφι, όπως ούτε και οι ρητορίστικες ακροβασίες του να μας πείσουν ότι τα διδάγματα της αθηναϊκής δημοκρατίας είναι η διαιώνιση μιας άδικης, παράνομης και διχοτομικής κατάστασης. Όσο κι αν συμφωνούν και επικροτούν «ανιδιοτελώς» οι δημοσιογράφοι του Πολίτη και το «στήριγμα της διαπραγματευτικής προσπάθειας», η «Ο.Κ.». Όσο το μυαλό μας δουλεύει ακόμη ή, καλύτερα, όσο επιτρέπουν ακόμη στο μυαλό μας να δουλεύει, κάθε υστερόβουλη προσπάθεια διαστρέβλωσης θα ακυρώνεται. Το μυαλό μας υπό πολιορκία από εχθρό και «εχθρό», αλλά έχουν γνώση οι φύλακες. Ας έρθει κι ας διαλέξει. Καραγκιόζηδες…
Χ.Α.Α.
Ιστορία μου αμαρτία μου
Υ.Γ.: Η μόνη, τέλος πάντων, λογική εξήγηση που μπορώ να δώσω στην πρόταση περί κλήρωσης για την επίλυση των διαφορών είναι ότι το μυαλό που το σκέφτηκε είναι βαθιά θρησκευόμενο και θεοσεβούμενο. Πιστεύει στη θεία φώτιση και ότι με τη θεία παρέμβαση η κλήρωση θα επιφέρει θετικά για την Κύπρο αποτελέσματα. Μόνο που για να επέλθει η θεία παρέμβαση, θα πρέπει πριν από κάθε συνάντηση να γίνεται αγιασμός και ευχέλαιο.
Λέτε;