Oι καταστροφές, οι σφαγές, οι λεηλασίες, οι βιασμοί, οι ομαδικές εκτελέσεις του άμαχου πληθυσμού από τους Τούρκους αποτελούν μια άλλη μαύρη σελίδα κατά το διάστημα της Ελληνικής Επανάστασης.
Οι θηριωδίες και οι βιαιότητες των Τούρκων κατά του ελληνικού χριστιανικού πληθυσμού για να καταπνίξουν τον επαναστατικό αγώνα δεν έχουν τέλος.
Αίμα αθώων πότισε την Ελληνική επανάσταση του 1821 για να είμαστε σήμερα
ελεύθεροι. Για να θυμούμαστε και να μην ξεχνούμε τις αγριότητες και τις
εγκληματικές πράξεις των Οθωμανών Τούρκων καθ’ όλη τη διάρκεια του Αγώνα.
Με την έναρξη της Επανάστασης αποκεφαλίζονται Έλληνες στην Κωνσταντινούπολη και ακολουθούν σφαγές στη Σμύρνη. Τον Απρίλη του 1821 στην Κωνσταντινούπολη άλλοι αποκεφαλίζονται και άλλοι απαγχονίζονται. Ακολουθεί στις 10 Απριλίου ο απαγχονισμός του Οικουμενικού Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’ και άλλων προκρίτων στην Κωνσταντινούπολη.
Τον Ιούνιο του 1821 εκτελείται ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης Γεράσιμος και πολλοί άλλοι αρχιερείς, καθώς και ο απαγχονισμός στη Λευκωσία του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Κυπριανού και ο αποκεφαλισμός των Μητροπολιτών Πάφου, Κιτίου και Κυρήνειας. Κύματα κύματα οι σφαγές των αμάχων από τους Τούρκους.
Λίγους μήνες μετά την έναρξη της Επανάστασης την 1η Σεπτεμβρίου 1821 ήταν η σειρά της Σαμοθράκης να πληρώσει με αίμα εκατοντάδων ανθρώπων την «αποκοτιά» των Ελλήνων. Μετά την κατάληψη του νησιού άρχισαν οι αιματηρές φρικαλεότητες, που κράτησαν ένα μήνα. Σύμφωνα με μαρτυρίες ξένων περιηγητών από τις 15.000 κατοίκους του νησιού μόνο 25 με 30 οικογένειες σώθηκαν. Άλλες πηγές ανεβάζουν τα θύματα σε 8.000. Τα γυναικόπαιδα που σώθηκαν από τη σφαγή πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της Σμύρνης και της Κωνσταντινούπολης.
Η καταστροφή της Χίου (30 Μαρτίου – 2 Απριλίου 1822): Η καλλιέργεια της μαστίχας στη Χίο βοήθησε στην αύξηση του πληθυσμού, που το 1822 είχε φτάσει τις 100.000. Οι κάτοικοι του νησιού ζούσαν κάτω από την καταπίεση των Οθωμανών. Από τους πρώτους μήνες της Επανάστασης γίνονταν σχέδια για εξέγερση της Χίου.
Ο αρχηγός της Επανάστασης στη Σάμο, Λυκούργος Λογοθέτης, αποβιβάζεται στη Χίο και κηρύσσει την Επανάσταση. Οι Χιώτες ενώθηκαν με τις δυνάμεις του Λογοθέτη και φάνηκε ότι οι μάχες γέρνουν προς το μέρος των Ελλήνων. Ο τουρκικός στόλος με ναύαρχο τον Καρά Αλή αποβιβάζεται στη Χίο και αρχίζουν οι σφαγές και λεηλασίες.
Οι Τούρκοι ενισχύθηκαν και με άλλους 40.000 Τούρκους άτακτους. Αιματοχυσία και καταστροφή της πόλης. Με διαταγή του Σουλτάνου θανατώνονται άντρες, αγόρια και βρέφη. Οι γυναίκες αιχμαλωτίζονται. Τον Απρίλη πυρπολείται η Σχολή της Χίου και σφαγιάζονται όλοι. Το ίδιο και το μοναστήρι του Αγίου Μηνά, θανατώνονται 3.000 Χιώτες που είχαν καταφύγει εκεί να κρυφτούν. Συνολικά στη Χίο κατά τη μεγάλη καταστροφή θυσιάστηκαν 52.000 άνθρωποι και 45.000 πουλήθηκαν σκλάβοι.
Απίστευτος ο αριθμός των νεκρών, απερίγραπτη η λύσσα και η βαρβαρότητα των Τούρκων! Το νησί ερήμωσε. Η καταστροφή της Χίου συγκλόνισε τον Ελληνισμό και όλη την Ευρώπη.
Ο Βίκτωρ Ουγκώ από τη σφαγή της Χίου εμπνεύστηκε το ποίημα το «Ελληνόπουλο» (Μετάφραση Κωστή Παλαμά):
Τούρκοι διαβήκαν. Χαλασμός. Θάνατος πέρα ως
πέρα.
Η Χίος, τ’ όμορφο νησί, μαύρη απομένει ξέρα.
Ερμιά παντού. Μα, κοίταξε κι’ απάνω εκεί στο βράχο!
Στου Κάστρου τα χαλάσματα κάποιο παιδί μονάχο
κάθεται. Σκύβει θλιβερά
το κεφαλάκι. Στήριγμα και σκέπη του απομένει
μόνο μιαν άσπρη αγράμπελη - σαν αυτό ξεχασμένη
μεσ’ την αφάνταστη φθορά.
Φτωχό παιδί! Που κάθεσαι ξυπόλυτο στις μάχες!
Για να μην κλαις λυπητερά, τ’ ήθελες τάχα νάχεις;
«Τι θέλεις άτυχο παιδί; Τι θέλεις να σου δώσω;
Σαν τι μπορούσε τάχα να σου διώξει το μαράζι;
Τι θες κι απ’ όλα τ’ αγαθά τούτα;
Πες! Τ’ άνθος; Τον καρπό;
«Διαβάτη»
[μου κράζει το Ελληνόπουλο με το γαλάζιο μάτι], «Βόλια. Μπαρούτι θέλω. Να!!!».
Η καταστροφή της Νάουσας (Απρίλιος 1822): Οι κάτοικοι της Νάουσας τον Φεβρουάριο του 1822 με ηγέτες τον Ζαφειράκη Λογοθέτη, τον Αναστάσιο Καρατάσο και τον Αγγελή Γάτσο θα ξεσηκωθούν εναντίον των Τούρκων. Όμως, τον Απρίλιο του 1822 οι αιμοδιψείς Τούρκοι με τον Αμπντούλ Έμπου Λουμπούτ ορμούν με τα άτακτα στίφη τους στην πόλη σκορπίζοντας τον όλεθρο και την καταστροφή. Η πόλη για πέντε ολόκληρες μέρες γίνεται πεδίο σφαγών και λεηλασιών. Μαζί με την πόλη πυρπολήθηκαν και οι κάτοικοί τους εξοντώθηκαν και άλλα 120 χωριά. Τα θύματα υπολογίζονται σε πέντε χιλιάδες και άλλοι τόσοι, κυρίως γυναικόπαιδα πήραν τον δρόμο για τα σκλαβοπάζαρα.
Η καταστροφή της Κάσου (Ιούνιος 1824): Η Κάσος είχε ξεσηκωθεί από τον Απρίλιο του 1821. Η ναυτική δύναμη του νησιού ήταν στη διάθεση του επαναστατημένου αγώνα. Τα εμπορικά πλοία οπλίζονταν και άρχιζαν την πολεμική τους δράση. Το 1824 το νησί αριθμούσε 7.000 ψυχές και ο εμπορικός του στόλος έφτανε τα εκατό πλοία.
Τον Μάρτιο του 1824 ο Τουρκοαιγυπτιακός στόλος του Μεχμέτ Αλή ανηφορίζει στο Αιγαίο και από τα μέσα Μαΐου προσπαθούν να αποβιβάσουν στρατό στο νησί, αλλά η προσπάθειά τους αποτυγχάνει. Το νησί αντιστέκεται. Η βοήθεια που περίμεναν οι Κασιώτες από την ηπειρωτική Ελλάδα δεν ήρθε, καθώς την εποχή εκείνη την αγωνιζόμενη Ελλάδα την κατέτρωγε ο εμφύλιος σπαραγμός.
Τα ξημερώματα της
7ης Ιουνίου 1824 ο εχθρικός στόλος, ύστερα από προδοσία κάποιου Κασιώτη,
αποβιβάζει τις δυνάμεις του στο δυτικό μέρος του νησιού και ακολουθούν φονικές
μάχες, που τελικά οι πολεμιστές άντρες αναγκάζονται να αποσυρθούν στα βουνά. Τα
γυναικόπαιδα έμειναν στο έλεος των Τουρκοαιγυπτίων. Άρχισε εκείνο που πολύ καλά
ήξεραν να κάνουν οι Τούρκοι, σφαγές, θανατώσεις, βιασμοί, λεηλασίες. Το νησί
ερήμωσε. Περίπου σε 2.500 αριθμούνταν οι νεκροί και 2.000 τα γυναικόπαιδα που
πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής.
Η καταστροφή της Κάσου συγκλόνισε την Ελλάδα και την Ευρώπη. Η καταστροφή της
Κάσου υπήρξε ολοσχερής.
(Τα στοιχεία από το βιβλίο του Κων/νου Β. Κωνσταντάρα, «Τουρκικές σφαγές εναντίον των Ελλήνων, κατά την Ελληνική Επανάσταση», Αθήνα 2021).
Γράφει ο Νίκος Υφαντής -“Πρωϊνός Λόγος”25/11/2021.