Ο ορθόδοξος χριστιανισμός διαμορφώθηκε μετά από μακρόχρονη αντι-παράθεση-αλληλοδιείσδυση με την ελληνική σκέψη και κατηγορίες. Πρόκειται γα τη χριστιανική εκδοχή που βρίσκεται πλησιέστερα στην ελληνική αντίληψη: Άρνηση του παπικού ολοκληρωτισμού και του “ιουδαϊκού” προτεσταντισμού, σημασία που αποδίδεται στην τριαδικότητα, στην Παναγία (από κοινού με τον καθολικισμό), στους Αγίους (ας μη ξεχνάμε ότι οι Απόστολοι τελικώς κατέληξαν να είναι δώδεκα), απόρριψη της λογικής του Καθαρτηρίου και διάκριση μεταξύ θεϊκής ουσίας και θεϊκών ενεργά..
Επί πλέον η Ορθόδοξη εκκλησία 6α κρατήσει, ακόμα και μέσα στο αυτοκρατορικό βυζαντινό κράτος, κάτι από το δημοκρατικό και αντιολοκληρωτικό πνεύμα του αρχαίου ελληνισμού Αυτό μαρτυρεί η μετάφραση του Ευαγγελίου σε άλλες γλώσσες, η αυτονόμηση των εκκλησιών, οι ατελείωτες δογματικές διαμάχες και αιρέσεις, η αδυναμία να συγκροτηθεί ένα ιεραρχικό σύστημα αντίστοιχο με το Παπικό. Ως προς αυτό, η Ρώμη θα κληρονομήσει τη ρωμαϊκή συγκεντρική παράδοση, ενώ η Ορθοδοξία κατ από την ελληνική και ελληνιστικη αναρχία” .
Και αν πάμε ακόμα πάρα πέρα, η ορθοδοξία θα αποδειχθεί η λιγότερο προσαρμοσμένη στο ωφελιμιστικό πνεύμα της “προόδου” τω. νεώτερων χρόνων, πράγμα που εξηγεί εν πολλοίς την “καθυστέρηση’ του ορθοδόξου κόσμου έναντι του άλλου άκρου, του καπιταλιστικού κοσμου, του οποίου η ιδεολογία είναι η πλέον προσαρμοσμένη στο πνεύμα του προτεσταντισμού (όπως όλο γνωρίζουμε από τον Μαξ Βέμπερ κα. μετά), αλλά και του ιουδαϊσμού (η “μεταρρύθμιση” στόχευε εν πολλοίς στη. επιστροφή στον αρχέγονο ιουδαιο-χριστιανισμό και τον ιουδαϊσμό της Παλαιάς Διαθήκης, εξ ου και η έντονη προσκόλληση των προτεσταντών στη Βίβλο).
Αυτή η “καθυστέρηση” της ορθοδοξίας έναντι του πνεύματος της νοησιαρχίας και της αποδοτικότητας καταδεικνύει ασφαλέστατα τον ισχυρότατο επηρεασμό της από το πνεύμα του ελληνικού και ελληνιστικού κοσμου, όπου η γνώση και η επιστήμη δεν μπαίνουν στην υπηρεσία της τεχνολογίας και όπου η “θέαση” του κοσμου παραμένει το υψηλότερο αγαθό. Θα λέγαμε κάτι το αντίστοιχο με την “ησυχία” των Πατέρων και του Γρηγόριου Παλαμά.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Μια ιστορική συνάντηση Γ. Καραμπελιάς
Η Συνάντηση των δυο κόσμων π. Ι. Ζηζιούλας
Η Ελλάς ως προς τον Χριστιανισμό Σ. Ζαμπέλιος
Εμείς και οι Αρχαίοι Μ. Μερακλής
Εξελληνισμός του Χριστιανισμού ή εκχριστιανισμός του Ελληνισμού Σ. Καργάκος
Χρόνος και Ιστορία στη συνάντηση Χριστιανισμού και Ελληνισμού Μ. Βαρδής
Με τα αρχαία μνημεία και τη σύγχρονη θλίψη Α. Δοξιάδης
Ελληνική και Εβραϊκή παράδοση Α. Αποστολόπουλος
Το εθιμικό μας δίκαιο Δ. Γαρούφας
Η διαχρονική παρουσία του ελληνισμού Γ. Τσαγκρινός
Ινδοευρωπαϊκός Πολιτισμός Δ. Πουλάκος
Ανάμεσα σε ένα αβέβαιο μέλλον και ένα πνιγμένο στο ψέμα πρόσφατο παρελθόν Β. Ρασσιάς
Κόσμος και ιστορία Κ. Παπαϊωάννου
Γιατί έγιναν οι Έλληνες χριστιανοί; Θ. Ζιάκας
“Αθεΐζουσι” και “συναθεΐζουσι” (β’ μέρος) Ν. Ψημμένος