Η Εθνεγερσία, ο Μόσκοβος και η πολιτική μας ύπαρξη
Του Σπύρου Παν. Κανελλόπουλου *
Ήρθαν χρόνια δίσεκτα για τον ελληνισμό, μετά την Άλωση της Πόλης από τους Οθωμανούς το 1453. Ωστόσο, η ελπίδα για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού σιγόκαιγε για αιώνες σαν φλόγα καντηλιού στις ψυχές των «ραγιάδων»!
Τότε ήταν, τα χρόνια της σκλαβιάς των Ελλήνων που οι πρόγονοί μας ζώντας «υπό την φρικώδη Οθωμανικήν δυναστείαν» ήλπιζαν να είναι αληθινές οι προφητείες του Αγαθάγγελου. Ήταν αυτές οι προφητείες που μιλούσαν για το «ξανθό γένος» (τους Ρώσους), που θα ελευθερώσει τους Έλληνες.
Ένα δημοτικό τραγούδι αναφέρει:
Ακόμα τούτη την άνοιξη
ραγιάδες, ραγιάδες,
τούτο το καλοκαίρι,
όσο να ’ρθεί ο Μόσκοβος (Ρώσος)
ραγιάδες, ραγιάδες
να φέρει το σεφέρι (στράτευμα, πόλεμος)
Το 1770, εμφανίσθηκε στις πελοποννησιακές ακτές το «σεφέρι» του «Μόσκοβου». Οι ελπίδες, παρά τους πρώτους δισταγμούς, αναπτερώθηκαν. Οι Έλληνες ξεσηκώθηκαν, πιστεύοντας πως ο στόλος των Ρώσων υπό την ηγεσία των αδελφών Ορλώφ θα ήταν η σωτηρία τους. Δεν ήταν όμως έτσι… Οι Έλληνες νικήθηκαν στην Τριπολιτσά, οι Ρώσοι εγκατέλειψαν την Πελοπόννησο και άλλη βοήθεια, απ’ το «ξανθό γένος» δεν είδαν! Έπειτα, επί μια δεκαετία, ακολούθησαν λεηλασίες και σφαγές απ’ τους Τουρκαλβανούς στην Πελοπόννησο. Άρχισε έτσι, μετά τα «Ορλωφικά» και τη συμπεριφορά των Ρώσων, να ωριμάζει η ιδέα πως: «μόνοι μας θ’ απελευθερωθούμε». Βέβαια, αυτή η ιδέα δεν σημαίνει ότι έπαψαν να ελπίζουν οι Έλληνες και σε ξένη βοήθεια. Γι’ αυτό η Φιλική Εταιρεία, που ξεκίνησε τη δράση της από την Οδησσό το Σεπτέμβριο του 1814, επικαλείτο την «Αόρατη Αρχή». Η «Αόρατος Αρχή» είναι ο Τσάρος της Ρωσίας, πίστευαν κάποιοι. Ο Ξάνθος, ο Τσακάλωφ και ο Σκουφάς ήξεραν την κινητήριο δύναμη αυτού του ποτέ λεχθέντος ψέματος! Το είχαν αποφασίσει… Η Επανάσταση θα ξεκινούσε με ένα ψέμα!
Ο Διονύσιος Σολωμός περιγράφει στην 9η και τη 10η στροφή του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν», την εθνική μοναξιά των Ελλήνων:
Μὲ τὰ ροῦχα αἱματωμένα
ξέρω ὅτι ἔβγαινες κρυφὰ
νὰ γυρεύῃς εἰς τὰ ξένα
ἄλλα χέρια δυνατά.
Μοναχὴ τὸ δρόμο ἐπῆρες,
ἐξανάλθες μοναχή,
δὲν εἶν᾿ εὔκολες οἱ θύρες,
ἐὰν ἡ χρεία τὲς κουρταλῆ.
Περιγράφει ο Εθνικός Ποιητής, με τις παραπάνω στροφές, τις απέλπιδες προσπάθειες των Ελλήνων. Προσπαθούσαν, ικέτευαν οι Έλληνες για βοήθεια, αλλά… δεν ανοίγουν οι πόρτες όταν έχεις ανάγκη!
Οι Έλληνες πλοιοκτήτες εκμεταλλεύθηκαν την εμπορική συνθήκη μεταξύ της Ρωσίας και της Τουρκίας, του 1873. Ύψωσαν στα εμπορικά πλοία τους την τη ρωσική σημαία. Με αυτό τον τρόπο η ελληνική εμπορική ναυτιλία δημιούργησε πλούτο κυριαρχώντας σε όλο το χώρο της ανατολικής Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας (Εύξεινος Πόντος). Αυτός ο πλούτος συνεισέφερε στη χρηματοδότηση του αγώνα της Ανεξαρτησίας. Τελικά η Εθνεγερσία πραγματοποιήθηκε με τις δικές μας δυνάμεις!
Η Επανάσταση του 1821 δεν είχε χαρακτηριστικά τοπικής εξέγερσης. Τοπικές εξεγέρσεις είχαν συμβεί πολλές έως τότε, που κατέληγαν σε ήττες, σφαγές και λεηλασίες από τους Οθωμανούς. Η Επανάσταση ξέσπασε σε πολλές ελληνικές περιοχές την ίδια χρονική περίοδο. Από τη Μακεδονία έως την Κρήτη και την Κύπρο, η συνωμοτική δράση της Φιλικής Εταιρείας είχε επιτυχία. Γι’ αυτό, αποκαλούμε την Επανάσταση του 1821, Εθνεγερσία!
Όπου επικράτησαν οι Έλληνες, προσπάθησαν, αμέσως, να οργανωθούν πολίτικα. Δημιούργησαν την Πελοποννησιακή Γερουσία, τον Άρειο Πάγο της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος, τον Οργανισμό της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος και κατά τον πρώτο χρόνο της Επανάστασης, από 20 Δεκεμβρίου 1821 έως τις 15 Ιανουαρίου 1822 συγκάλεσαν την Α΄ Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου.
ΕΝ ΟΝΟΜΑΤΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΔΙΑΙΡΕΤΟΥ ΤΡΙΑΔΟΣ
Το Ελληνικόν Έθνος, το υπό την φρικώδη Οθωμανικήν δυναστείαν, μη δυνάμενον να φέρη τον βαρύτατον και απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας, και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας, κηρύττει σήμερον, διά των νομίμων Παραστατών του, εις Εθνικήν συνηγμένων Συνέλευσιν, ενώπιον Θεού και ανθρώπων, «Την πολιτικήν αυτού ύπαρξιν και Ανεξαρτησίαν».
Αυτή είναι η εισαγωγή του «Προσωρινού πολιτεύματος της Επιδαύρου» που εγκρίθηκε από την Α’ Εθνοσυνέλευση. Η Εθνοσυνέλευση έλαβε χώρα στο χωριό, Πιάδα, που σήμερα ονομάζεται Νέα Επίδαυρος.
Μπορεί να κρατάμε στη μνήμη μας τους στρατιωτικούς ηγέτες της Επανάστασης, πρέπει όμως να τονιστεί ότι, χωρίς την επιτυχή πολιτική διαχείρισή της, η Επανάσταση δεν θα είχε τα αποτελέσματα που ξέρουμε. Γράφει ο ιστορικός Σαράντος Καργάκος, στο τρίτομο έργο του: «Η ελληνική επανάσταση του 1821», που εκδόθηκε το 2019 από τον εκδοτικό οίκο Περί τεχνών: «Ο τρόπος που αντιμετώπισε η ιστοριογραφική μας παράδοση το 1821 μας οδήγησε να θαυμάζουμε (κάτι που είναι σωστό) και να υπερεκτιμάμε (κάτι που δεν είναι σωστό επιστημονικά) τα στρατιωτικά ενώ αντιθέτως να υποτιμάμε τα πολιτικά γεγονότα. Έτσι κατέχουν υψηλότερη θέση στην εκτίμησή μας οι στρατιωτικοί και τοποθετούνται στην έσχατη βαθμίδα, συχνά σε επίπεδο προδότη, οι τότε πολιτικοί. Η περιφρόνηση προς τους πολιτικούς έγινε μέρος της παιδείας μας, της πολιτικής αγωγής μας. Ποιος ποιητής μας διανοήθηκε να υμνήσει ή ζωγράφος να εικονίσει την πρώτη των Ελλήνων Εθνοσυνέλευση;»
Τελειώνοντας, υπενθυμίζω πως το μεγαλείο της Ελληνικής Επανάστασης είναι μοναδικό! Από τα επαναστατικά κινήματα εκείνης της εποχής, η μόνη επανάσταση που παρήγαγε απτά αποτελέσματα είναι αυτή των Ελλήνων του 1821!
ΔΟΞΑ ΚΑΙ ΤΙΜΗ ΣΤΗΝ ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΑ ΤΟΥ 1821!!!
* Σπύρος Παν. Κανελλόπουλος
Μαθηματικός Δ.Ε. – Ειδικός Παιδαγωγός
Ταμίας Δ.Σ. Ε΄ Ε.Λ.Μ.Ε. Ανατολικής Αττικής
Διαχειριστής ιστολογίου agras1907.blogspot.com