ΜΝΗΣΙΠΗΜΩΝ ΠΟΝΟΣ:
ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΜΗΡΟ ΣΤΟΝ ΑΙΣΧΥΛΟ , ΩΣ ΤΟΝ ΜΑΡΤΙΝ ΛΟΥΘΕΡ ΚΙΓΚ
Η ραψωδία λ της Οδύσσειας, η Νέκυια ( νέκυς= νεκρός) όπως την ονόμασαν οι Αλεξανδρινοί Φιλολογοι έχει χαρακτηριστεί από πολλούς μελετητές ως ένα από τα ιερότερα κείμενα της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας.
Στην ραψωδία αυτή ο Οδυσσέας αφηγείται στους Φαίακες όσα βίωσε κατά την μετάβασή του στον Άδη.
Εκεί λοιπόν στον κόσμο των νεκρών θα συναντήσει διάφορα πρόσωπα. Ανάμεσα σε αυτά είναι και ο Αγαμέμνονας, ο αρχηγός της Τρωικής Εκστρατείας.
Με την ψυχή βαριά και θλιμμένη ο άλλοτε γεμάτος σθένος βασιλιάς ενημερώνει τον Οδυσσέα για τον τρόπο με τον οποίο πέθανε.
Ο θάνατός του είναι ΑΔΟΞΟΣ και ΦΡΙΚΤΟΣ.
"Όπως σφάζουνε το βόδι στο παχνί του", έτσι τον σκότωσαν η γυναίκα του η Κλυταιμνήστρα κι ο εραστής της ο Αίγισθος όταν επέστρεψε από την Τροία έχοντας μαζί του ...τη δική του ερωμένη την σκλάβα Κασσάνδρα την οποία επίσης δολοφονεί το παράνομο ζευγάρι.
Ο Αγαμέμνονας γεμάτος οργή και αγανάκτηση, απαξιώνοντας το θηλυκό γένος λέγοντας " οὐκέτι πιστὰ γυναιξίν" (λ 456), θα δώσει συμβουλές στον Οδυσσέα για να μην πάθει τα ίδια και αυτός όταν θα επιστρέψει στην Ιθάκη.
Προτρέπει δηλαδή τον ιθακήσιο βασιλιά να ΜΑΘΕΙ από το ΠΑΘΗΜΑ του.
Το πάθημα που γίνεται μάθημα θίγεται στην τραγωδία του Αισχύλου «Αγαμέμνων» .
Πριν η Κλυταιμνήστρα σκοτώσει τον Αγαμέμνονα , ο χορός θα μιλήσει για τον Δία:
"Αυτός στον άνθρωπο άνοιξε το δρόμο
της φρόνησης κι έβαλε ΝΟΜΟ: πάθος μάθος·
στάζει δ᾽ ἀνθ᾽ ὕπνου πρὸ καρδίας
μνησιπήμων πόνος
αυτός, ως και στον ύπνο, στην καρδιά μας
στάζει τον πόνο, που θυμίζει
με τρόμο τα παθήματά μας
κι αθέλητα μας συνετίζει.
μα αλήθεια, χάρη ᾽ναι και μόνο
που κυβερνούν μ᾽ αυστηροσύνη
οι θεοί τον κόσμο απ᾽ το ψηλό τους θρόνο"
Μνησιπήμων πόνος, είναι ο πόνος που προέρχεται από την ανάμνηση τών παθημάτων και οδηγεί τον άνθρωπο στην σύνεση.
Όταν ο ΜΑΡΤΙΝ ΛΟΥΘΕΡ ΚΙΝΓΚ δολοφονήθηκε στις 4 Απριλίου 1968 στο Μέμφις εκείνη τη νύχτα, καθώς είχαν ξεσπάσει εκρηκτικές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας σε όλη τη χώρα, ο γερουσιαστής και υποψήφιος τότε για την Προεδρία, Ρόμπερτ Φ. Κένεντι, στην ομιλία του στην Ιντιανάπολις είπε ανάμεσα στα άλλα:
"Ας αφιερώσουμε τον εαυτό μας σ' αυτό για το οποίο έγραψαν οι Έλληνες πριν από τόσα πολλά χρόνια: στην εξημέρωση της ανθρώπινης αγριότητας και στον εξευγενισμό της ζωής σε τούτο τον κόσμο."
"Ο αγαπημένος μου ποιητής ήταν ο Αισχύλος. Είχε γράψει: «Ακόμα και στον ύπνο μας στάζει στην καρδιά μας ο μνησιπήμων πόνος, μέχρι να σωφρονιστούμε, πάνω στην απελπισία μας και παρά την θέλησή μας, μέσα από την τρομερή χάρη των θεών»
Στον "Τελευταίο Σταθμό" του θα γράψει κι ο νομπελίστας ποιητής, ο Σεφέρης μας όταν θα τελειώσει η Γερμανική Κατοχή.:
"Κι α σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές
είναι γιατί τ' ακούς γλυκότερα, κι η φρίκη
δεν κουβεντιάζεται γιατί είναι ζωντανή
γιατί είναι αμίλητη και προχωράει·
Στάζει τη μέρα στάζει στον ύπνο
μνησιπήμων πόνος,"
Πονάμε για να μάθουμε και μέχρι να μάθουμε.
"Αντλούμε απ' τα δεινά μας, για να μη μας δίνονται άδικα," οι προσωπικές αλλά και οι εθνικές μας τραγωδίες...
Ελένη Σιούφτα