Στην Δραπετσώνα, στα Ταμπούρια, στην Ανάσταση, Ευγένεια, Χαραυγή, Ανάληψη, Αμφιάλη, στο Ικόνιο, στο Πέραμα, στον Άη Γιώργη, στην περιοχή ‘Μυριοφύτου’, στο συνοικισμό της Νέας Οδησσού, της Νέας Καισαρείας, στον Απόλλωνα, στον Κοκκινόβραχο, στο συνοικισμό Πολυκατοικίες – προσφυγικοί ελληνικοί πληθυσμοί στέριωσαν!
Αγκιστρώθηκαν στις κατηφοριές των λόφων, έβαλαν λαμαρίνες πάνω απ’ τα κεφάλια τους – χώμα για πάτωμα! Έζησαν σε σκηνές, σε παραπήγματα, σε παράγκες, σε υπόγεια, σε ημι-υπόγεια, σε εργατικές μονόροφες κατοικίες σε εργατικές πολυκατοικίες, σκόρπισαν τις ζωές τους περιμετρικά του λιμανιού, την πηγή της ζωής στην πόλη. Με τη γλυκιά ελπίδα, της προσμονής των απογόνων!
Έζησαν στον Άγιο Ιωάννη Ρέντη, στις Αρμένικες και Ρουμάνικες πολυκατοικίες, στην Κοκκινιά, στις Πολυκατοικίες Πέτρου Ράλλη, στον Καραβά, στα Αρμένικα, στα Γερμανικά, στο Σταυρό Χαλκηδόνας, στα Βούρλα (Δραπετσώνα), στα Λουτρά, στα Αμερικάνικα (ξύλινα δωμάτια, περιοχή Αγίου Φανουρίου), στα Χιώτικα (ανάμεσα Βούρλα και Κρεμμυδαρού – Δραπετσώνα), στα Γαλλικά (Γαλλική Εταιρεία «Ερσάν και Σία), στην Αγιά Σοφιά (Μανιάτικα), στον Άγιο Βασίλειο, στον Άγιο Νείλο, στου Βρυώνη, στη Γούβα του Βάβουλα, στην Ευαγγελίστρια, στα Λεμονάδικα, στην Καλλίπολη, στα Καρβουνιάρικα, στην Κοπή, στην Καστέλλα, στο Νέο Φάληρο, στου Ξαβέρη, στου Παπαστράτου, στην Πηγάδα, στου Ρετσίνα, στα Υδραίικα, στη Φρεαττύδα, στο Χατζηκυριάκειο… παντού!
Προσφυγικοί πληθυσμοί, από τη Σμύρνη, Κωνσταντινούπολη, Πόντο, τα παράλια της Μικράς Ασίας (Αϊβαλί, Φώκαιες, Βουρλά, Τσεσμές…), από την Σοβιετική Ένωση, από τη Χηλή (επαρχία Κωνσ/πολης), την Καππαδοκία, την Κιλικία, την Καισάρεια, από τη Μάκρη, την Ανακού, το Γερτουμάζ (Αργυρούπολη), το Φλοϊτά, τη Χωλομάνα (Τραπεζούντα) …
Άνθρωποι κατατρεγμένοι, πληγωμένοι, άρρωστοι, με μικρά παιδιά, με γέροντες, με δυνατούς νέους, με σκληροτράχηλες γυναίκες, βουτηγμένοι στη φτώχεια και στην ένδεια – οραματίζονταν ένα άγνωστο καλύτερο αύριο.
Πολλοί από εμάς είμαστε απόγονοι αυτών των ανθρώπων. Ίσως διατηρούμε ακόμα τη φλόγα που έκαιγε μέσα τους, για ένα καλύτερο μέλλον – ίσως όχι. Είμαι σίγουρος, όμως, ότι μια μικρή μειοψηφία, ανάμεσά μας, ακόμα εμφορείται από τη δυναμική των ανθρώπων αυτών. Για μένα είναι αρκετή.
του Γιάννη Κιουλέκα