ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΝΑΟΥΣΑ
19 Αυγούστου γιορτάζει ο άγιος Θεοφάνης, πολιούχος της Νάουσας.
Εύχομαι να έχουμε την ευχή του και την προστασία του.
O όσιος Θεοφάνης γεννήθηκε στα Ιωάννινα, πιθανόν στα μέσα του 16ου αι. Δυστυχώς ελάχιστα στοιχεία της ζωής του μας είναι γνωστά. Η αγάπη του για την αφιέρωση στον Χριστό και στον μοναχισμό τον έκανε να εγκαταλείψει τον κόσμο και να πάει στο Άγιο Όρος. Η χάρη του Θεού οδήγησε τα βήματά του στη Μονή Δοχειαρίου, όπου έγινε δεκτός ως δόκιμος και σύντομα έλαβε το μοναχικό σχήμα, ονομαζόμενος Θεοφάνης. Με την άσκηση, τη νηστεία, την προσευχή και την υπακοή ο όσιος ανήλθε σε ύψη αρετής και αγιότητος, που δεν διέφυγαν της προσοχής των πατέρων της Μονής, οι οποίοι τον παρεκάλεσαν να αναλάβει την πνευματική επιστασία της Μονής τους. Παρά την αρχική άρνησή του ο όσιος υποχώρησε από υπακοή στην επιμονή των συμμοναστών του και ανέλαβε το δύσκολο έργο της ηγουμενίας.
Οι νέες ευθύνες δεν στάθηκαν αφορμή υπερηφανείας για τον όσιο Θεοφάνη αλλά μεγαλύτερης ασκήσεως και περισσότερης προσευχής. Την ησυχία όμως της ασκητικής ζωής του ήλθε να ταράξει ένα δυσάρεστο γεγονός το οποίο συνέβη στον ανηψιό του, στο παιδί της αδελφής του. Οι Τούρκοι το άρπαξαν από το σπίτι του και το οδήγησαν αιχμάλωτο στην Κωνσταντινούπολη. Ο κίνδυνος να εξισλαμισθεί ήταν άμεσος και γι᾽ αυτό η αδελφή του τού έστειλε μήνυμα ζητώντας βοήθεια.
Ο όσιος αποφάσισε να επιχειρήσει το μεγάλο και δύσκολο ταξίδι στην Κωνσταντούπολη προκειμένου να σώσει το παιδί. Ο Θεός εισάκουσε την προσευχή του εκλεκτού δούλου του και οι προσπάθειές του ευοδώθηκαν. Έτσι πήρε τον δρόμο της επιστροφής έχοντας μαζί του ελεύθερο τον ανηψιό του. Στο ταξίδι τους περίμεναν νέες δυσκολίες, καθώς στο πλοίο με το οποίο
ταξίδευαν προς το Άγιο Όρος τελείωσε το νερό και κινδύνευαν να πεθάνουν από τη δίψα. Τότε ο όσιος γονάτισε και προσευχήθηκε με θέρμη στον Θεό να μετατρέψει το αλμυρό νερό της θαλάσσης σε πόσιμο. Και το θαύμα έγινε. Ο όσιος ζήτησε ένα δοχείο για να αντλήσει νερό από τη θάλασσα, το δοκίμασε και διαπίστωσε ότι το νερό ήταν γλυκό. Ο Θεός τους είχε σώσει.
Οι ταλαιπωρίες του ταξιδιού όμως δεν είχαν τελειώσει. Λίγο πριν να φθάσουν στο Άγιο Όρος μια ξαφνική τρικυμία απείλησε να βυθίσει το πλοίο. Ο όσιος Θεοφάνης γονάτισε και πάλι και προσευχήθηκε, και η θάλασσα γαλήνευσε. Έτσι έφθασαν στο Άγιο Όρος και στη Μονή Δοχειαρίου με σκοπό να μείνει και ο ανηψιός του εκεί ως μοναχός.
Όμως ένα νέος πειρασμός περίμενε τον όσιο. Μερικοί μοναχοί εξέφρασαν την ανησυχία ότι η παρουσία του ανηψιού του θα μπορούσε να επισύρει την οργή των Τούρκων εναντίον της Μονής. Ο όσιος Διονύσιος δεν ήθελε να δημιουργήσει πρόβλημα αλλά δεν ήθελε και να εγκαταλείψει τη Μονή και την αδελφότητά του. Καταέφυγε, λοιπόν, στην προσευχή και ζήτησε από τον Θεό να του δείξει τον δρόμο. Και ο Θεός του έδειξε τον δρόμο προς τη Σκήτη της Βεροίας, εκεί όπου είχε ασκητεύσει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ο όσιος Αντώνιος ο νέος, ο όσιος Αθανάσιος ο Μετεωρίτης, ο όσιος Νικάνωρ της Ζάβορδας, ο όσιος Διονύσιος ο εν Ολύμπῳ.
Ο όσιος ήρθε στη Σκήτη με τον ανηψιό του και αρχικά οικοδόμησε έναν περικαλλή ναό προς τιμήν της υπεραγίας Θεοτόκου, ο οποίος θα γινόταν το κέντρο της Μονής που ήθελε να ιδρύσει. Και αυτό δεν άργησε, καθώς η ενάρετη ζωή του έγινε πόλος έλξεως για πολλούς, οι οποίοι ήθελαν να ζήσουν τη μοναχική ζωή, αλλά και για άλλους που ήθελαν να ακούσουν τις συμβουλές του και να λάβουν την ευλογία του.
Μετά από χρόνια ο όσιος αποφάσισε να ιδρύσει μια νέα Μονή αφιερωμένη στους μεγάλους προστάτες του, τους αρχαγγέλους. Επέλεξε έναν τόπο κοντά στη Νάουσα, ο αρχιοικοδόμος όμως διαφωνούσε με την επιλογή. Ο όσιος ανέθεσε την επιλογή με εμπιστοσύνη στον Θεό. Πρότεινε ο κάθε ένας να γράψει τον τόπο της επιλογής του σε ένα χαρτί και να βάλουν το κάθε χαρτί σε ένα φάκελο. Να σφραγίσουν και τους δύο φακέλους και να τους αφήσουν μαζί σε ένα τόπο. Όπου τους ξαναβρούν, εκεί θα πρέπει να κτίσουν τον ναό. Ο αρχιοικοδόμος συμφώνησε με την πρόταση και το θαύμα έγινε. Τα σημειώματα βρέθηκαν στον τόπο τον οποίο είχε επιλέξει ο όσιος.
Όταν ολοκληρώθηκε η Μονή ο όσιος Θεοφάνης εγκαταστάθηκε σε αυτήν, χωρίς όμως να εγκαταλείψει και τη Μονή της Σκήτης της Βεροίας, η οποία ήταν υπό την πνευματική καθοδήγησή του.
Σε μία από τις επισκέψεις του προαισθάνθηκε το τέλος του και προετοίμασε τους πατέρες, συμβουλεύοντάς τους να τηρούν τις υποθήκες και τις νουθεσίες του και να εμπιστεύονται τη σωτηρία τους στην προστασία της Κυρίας Θεοτόκου.
Γαλήνιος παρέδωσε το πνεύμα του στον Θεό στις 19 Αυγούστου. Το σώμα του ενταφιάσθηκε στη Σκήτη της Βεροίας. Η τιμία κάρα του φυλάσσεται σήμερα στον ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ναούσης, ενώ μέρος των ιερών του λειψάνων στην Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Σκήτης Βεροίας.