«Ο Παπαδιαμάντης είναι ο πολιτισμός μας. Κατά το Ευαγγέλιον «ο ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται»· και ο Παπαδιαμάντης είναι ο μόνος που έζησε και θα ζήσει μέσα σε πλήθος από το γνωστό καλούπι των Ελλήνων γραφιάδων που περνούν για έξυπνοι, μονδέρνοι, ζωτικοί τετραπέρατοι, διαβασμένοι, κοινωνικοί, πονηροί και τα λοιπά.
Εκείνο που κάνει να ξεχωρίζει Παπαδιαμάντης δεν είναι η τέχνη του (γιατί η γλώσσα που μεταχειρίζεται είναι ευκολόπλαστη ενώ ένα δυο πού ‘γραψε στη δημοτική είναι μέτρια-όσο η ποίηση και ο χαρακτήρας. Μόνο η παράδοση μπορεί να δώσει τέτοιον χαρακτήρα, φυλετικόν και ατομικόν»
Φώτης Κόντογλου
(“Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης” – Μολύβι και μελάνι σε ριζόχαρτο κολλημένο σε χαρτί)