Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 στην Κύπρο, διαπράχθηκαν σοβαρά λάθη στην διαχείριση τού Κυπριακού από τις κυβερνήσεις τής Κυπριακής Δημοκρατίας (ΚΔ).
Έκτοτε ακολουθείται λανθασμένη πορεία, η ανακοπή τής οποίας προϋποθέτει αναγνώριση των λαθών, που οφείλονται στην υποτίμηση της επικινδυνότητας της τουρκικής και βρετανικής πολιτικής για την Κύπρο (επανάκτηση Kύπρου-διαίρει και βασίλευε), στην έλλειψη στρατηγικής αντίληψης για την ασφάλεια και στην
αναποτελεσματική πολιτική του κατευνασμού της Τουρκίας.
Κυριότερα λάθη:
Λανθασμένη βάση λύσης. Η συγκατάνευση στη διεξαγωγή των χρονοβόρων ούτω καλουμένων διακοινοτικών συνομιλιών (ΔΣ) για λύση ΔΔΟ, με την υποτελή διοίκηση που εγκατέστησε παράνομα η Τουρκία στη Κύπρο και υπό την απειλή των τουρκικών δυνάμεων κατοχής (ΤΔΚ) απενοχοποίησαν την Τουρκία και μετέτρεψαν το διεθνές έγκλημα της σε βάρος της ΚΔ (εισβολή- κατοχή- εποικισμός -εθνοκάθαρση) σε δικοινοτική διαφορά.
Στις ΔΣ η τουρκική υποτελής διοίκηση υποστηρίζει τα συμφέροντα της Τουρκίας σε βάρος εκείνων του κυπριακού κράτους. Όταν δεν υπάρχουν κοινά συμφέροντα μεταξύ δύο συνομιλητών δεν είναι δυνατόν να συγκροτηθεί κοινό βιώσιμο κράτος. Η απαίτηση τής Τουρκίας και Βρετανίας, για λύση ΔΔΟ δεν έπρεπε να γίνει αποδεκτή από την ΚΔ.
Είναι ένα μη δημοκρατικό πολίτευμα, που επιβλήθηκε για να νομιμοποιήσει τα τετελεσμένα της τουρκικής εισβολής/ κατοχής, να καταλύσει την ΚΔ, να διχοτομήσει το έδαφος, τον λαό και την εξουσία και να επεκτείνει τον τουρκικό έλεγχο σε όλη την Κύπρο.
Η ΔΔΟ με εισήγηση τής βρετανικής κυβέρνησης, περιλήφθηκε και στά ψηφίσματα του ΣΑ/ΟΗΕ (ψήφισμα 649/1990) χωρίς να προβάλει αντίρρηση η κυπριακή κυβέρνηση.
(1). Να επικεντρωθούν οι ΔΣ στο κεφάλαιο της διακυβέρνησης (που ενδιαφέρει την Τουρκία για να γίνει διαμοιρασμός της εξουσίας και να εξισωθεί η μειοψηφία των Τουρκοκυπρίων με την πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων) και να μην συζητείται το κεφάλαιο της ασφάλειας, που ενδιαφέρει τους Έλληνες της Κύπρου και αποτελεί την ουσία του κυπριακού προβλήματος (αναχρονιστικές εγγυήσεις, μονομερή επεμβατικά δικαιώματα, παράνομη τουρκική εισβολή, αποχώρηση των τουρκικών κατοχικών δυνάμεων κ.ά.).
Η Τουρκία θεωρεί την ΚΔ εκλιπούσα και ότι αρμοδιότητα για το κεφάλαιο της ασφάλειας έχουν μόνο οι εγγυήτριες δυνάμεις.
(2). Να αφοπλισθεί το κυπριακό κράτος μετά τη λύση και να μην έχει δικαίωμα να έχει ένοπλες δυνάμεις (αυτό προέβλεπε και το σχέδιο Ανάν για να είναι εύκολη λεία στην τουρκική αρπακτικότητα, όπως επιδιώκει και για τα νησιά τού Αν. Αιγαίου).
Υποχωρήσεις στα θέματα ενότητας τού κράτους, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δημοκρατικών αρχών. Έγινε αποδοχή επιβολής εδαφικών ζωνών με εγγυημένες πλειοψηφίες κατοίκων και περιουσιών, που καταπατούν τα δικαιώματα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, τής ατομικής ιδιοκτησίας και τής ελεύθερης εγκατάστασης καθώς και αποδοχή παραβίασης τής δημοκρατικής αρχής της πλειοψηφίας στη λήψη αποφάσεων, με δικαίωμα ΒΕΤΟ στη μειοψηφία για τα ζωτικής φύσεως θέματα, που θα οδηγεί σε αναρίθμητα αδιέξοδα (ακόμα αναζητείται μηχανισμός επίλυσης αδιεξόδων στη ΔΔΟ, που δε μπορεί να λειτουργήσει όπως τα κανονικά δημοκρατικά κράτη).
Μη ύπαρξη συμφωνημένου πλαισίου λύσης. Οι ΔΣ πραγματοποιήθηκαν στη βάση ενός κατ’ όνομα συμφωνημένου πλαισίου λύσης ΔΔΟ, παρά το γεγονός ότι υπήρχε η γνώση ότι οι Τούρκοι δίδουν διαφορετική ερμηνεία στον συμφωνημένο αγγλικό όρο των Constituent States, τα οποία ερμηνεύουν ως «ιδρυτικά κράτη» ενώ η ΚΔ ως «συνιστώσες πολιτείες» ή «ομοσπονδιακές μονάδες». Αποτέλεσμα, να προχωρήσουν οι συνομιλίες σε λεπτομέρειες και σε ένα λαβύρινθο δυσλειτουργικών διαδικασιών διχοτομικής φύσεως, επειδή ουσιαστικά δεν υπήρχε συμφωνημένο πλαίσιο λύσης για ένα κράτος.
Οι τουρκικές θέσεις αφορούν στην ίδρυση δύο κρατών με πολιτική ισότητα. Οι συνομιλίες διάρκειας μισού αιώνα, παρήγαγαν ένα θνησιγενές, πολύπλοκο, υπερμεγέθες, οικονομικά μη βιώσιμο, διχοτομικό κρατικό οικοδόμημα (4 βουλές, 3 κυβερνήσεις, 3 αστυνομίες, εις διπλούν/τριπλούν ημικρατικοί οργανισμοί, δυαρχία αξιωματούχων κ.α.).
- Ένα πύργο τής Βαβέλ συγκρουσιακών θέσεων, ασάφειας και ασυνεννοησίας, καταδικασμένο σε κατάρρευση (τρομάζει το 77 σελίδων έγγραφο συγκλίσεων Ντάουνερ 2008-2012).
Αγνόηση της λαϊκής βούλησης. Διατήρηση τής ΔΔΟ ως λύσης για το Κυπριακό, παρά το γεγονός ότι ο Κυπριακός Ελληνισμός την απέρριψε με συντριπτική πλειοψηφία (76%) το 2004 στο δημοψήφισμα για το σχέδιο Ανάν. Ο τέως πρόεδρος της ΚΔ κ. Νίκος Αναστασιάδης ένθερμος υποστηρικτής τού Σχεδίου Ανάν (ΔΔΟ), παραδέχθηκε στο τέλος της δεκαετούς θητείας του, ότι η ΔΔΟ είναι ανέφικτη και δεν μπορεί να λειτουργήσε ι(σελ.334 βιβλίο «Επτά Προεδρικά Πορτραίτα» του κ. Κωστή Xατζηκωστή) και ότι εξαντλήθηκαν όλα τα περιθώρια υποχωρήσεων προς την Τουρκία η οποία έχει ως στόχο την διάλυση της ΚΔ (ομιλίες τού προέδρου στη Λεμεσό και Αναφωτία τον Αύγουστο 2022).
Στη Βοσνία λύση παρόμοια με τη ΔΔΟ προκάλεσε κρατική παράλυση και στη Νότια Αφρική απορρίφθηκε αμέσως από τον Μαντέλα. Είναι ακατανόητη η εμμονική προσκόλληση τής κυβέρνηση μας και τών περισσότερων κόμματων στή Βαβέλ της αντιδημοκρατικής ΔΔΟ.
Παραμέληση της στρατιωτικής ισχύος. Επικράτησε η σχολή σκέψης ότι οι μικρές χώρες είναι μάταιο να επενδύουν στη στρατιωτική ισχύ με συνέπεια να συμπιεστούν επί εικοσαετία (από εμφανίσεως του σχεδίου Ανάν) οι αμυντικές δαπάνες τής ΚΔ, με δυσμενείς επιπτώσεις στον εκσυγχρονισμό των μέσων και οπλικών συστημάτων τής ΕΦ και στην αποτρεπτική ισχύ της ΚΔ.
Μή επίσημη ενημέρωση των πολιτών για τις συγκλίσεις των συνομιλιών (πληροφόρηση από διαρροές εγγράφων).
Οι χρονοβόρες ΔΣ για λύση ΔΔΟ εξυπηρέτησαν την τουρκική στρατηγική να παγιώσει τα τετελεσμένα της εισβολής/ κατοχής, να τουρκοποιήσει/ ισλαμοποιήσει τα κατεχόμενα εδάφη μας, να τα μετατρέψει σε τουρκική επαρχία (εποικισμός, εγκατάσταση υποτελούς διοίκησης, διμερείς συμφωνίες εξάρτησης) και να συνεχίσει τις επιθετικές δράσεις της (ΑΟΖ, Ουδετέρα Ζώνη, Αμμόχωστος, ενίσχυση κατοχικών δυνάμεων, δημογραφική αλλοίωση ελευθέρων περιοχών κ.α.) για την ολοκλήρωση του στρατηγικού στόχου της που είναι ο έλεγχος όλης της Κύπρου (εκθέσεις Νιχάτ Ερίμ-σχέδιο επανάκτησης Κύπρου). Στόχος που εξυπηρετείται από την ΔΔΟ.
- Να υιοθετηθεί νέα πολιτική
Σήμερα ηεμμονή στην επανέναρξη τών συνομιλιών από εκεί που σταμάτησαν στο Κράν Μοντάνα, είναι άλλο ένα σοβαρό λάθος που διαπράττεται, γιατί γίνεται αποδοχή των επί μισό αιώνα υποχωρήσεων μας (κεκτημένο των συνομιλιών) προς κατευνασμό της Τουρκίας, που διαμόρφωσαν την ΔΔΟ σε συγκεκαλυμμένη μορφή συνομοσπονδίας δύο κρατών, η οποία δεν διαφέρει πολύ από την τουρκική θέση για λύση δύο κρατών, την οποία η Τουρκία εννοεί ως συνομοσπονδία δύο κρατών.
Πρέπει να ανακοπεί η καταστροφική πολιτική που ακολουθείται στο Κυπριακό και αυτό προϋποθέτει αναγνώριση των λαθών που έγιναν. Να υιοθετηθεί νέα πολιτική με βασικές πτυχές:
(1). Να ενδυναμωθεί η αποτρεπτική ισχύς της ΚΔ.
(2). Να επανατοποθετηθεί το Κυπριακό στην ορθή βάση του (θέμα εισβολής, κατοχής), να απορριφθεί η ΔΔΟ, να υποστηρίζεται συνέχιση λειτουργίας της ΚΔ, όπως αυτή εντάχθηκε στην ΕΕ και προσαρμόσθηκε στο ευρωπαϊκό κεκτημένο με περαιτέρω εκσυγχρονισμό τού συντάγματος της για απαλλαγή από τα διχοτομικά, και δυσλειτουργικά στοιχεία που επέβαλαν η Τουρκία και Βρετανία, να εφαρμοσθεί η αρχή «ένας άνθρωπος μία ψήφος» και
(3). ο αγώνας μας να επικεντρωθεί στη εφαρμογή του διεθνούς δικαίου στη Κύπρο ήτοι: Απομάκρυνση κατοχικών δυνάμεων και εποίκων, διάλυση «ΤΔΒΚ», επιστροφή προσφύγων, επανενσωμάτωση κατεχομένων κ.α.
*Αντιστράτηγος ε.α.