Σε απόσταση 44 χλμ. από την Τρίπολη και 5 χλμ. από τον Άγιο Πέτρο, στο δρόμο προς Άστρος βρίσκεται η γυναικεία Μονή της Παναγίας Μαλεβής. Είναι η πιο φημισμένη μονή της Κυνουρίας και προσελκύει μεγάλο αριθμό προσκηνητών. Χτισμένη στις πλαγιές του Πάρνωνα και σε υψόμετρο 950 μ. περιβάλλεται από δάσος της σπάνιας και προστατευμένης ποικιλίας του δενδρόκεδρου.
Η πρώτη μονή χτίστηκε το 14ο αιώνα. Η πρώτη αναφορά στη Μονή είναι το 1320 σε χρυσόβουλο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Παλαιολόγου.
Η Μονή τότε βρισκόταν στη θέση Πουρνάρια λίγο πιο πάνω από τη θέση της σημερινής Μονής. Η μονή στη σημερινή της θέση χτίστηκε το 1616 και είχε σημαντική προσφορά στον αγώνα του 1821. Πέντε χιλ. από τον Άγιο Πέτρο, στο δρόμο που οδηγεί στο Άστρος, είναι το μοναστήρι της Παναγίας της Μαλεβής. Γύρω στα 1600, στην προηγούμενη θέση της μονής (Πουρνάρια), είχε μονάσει ο Όσιος Νείλος, κατά κόσμον Νικόλαος Τερζάκης μαζί με το θείο του Μακάριο πριν φύγουν για το Άγιον Όρος.
Προεπαναστατικά το μοναστήρι αποτέλεσε καταφύγιο των κλεφταρματολών. Ανάμεσά τους ήταν και ο καπετάνιος Ζαχαριάς ο Μπαρμπιτσιώτης ή Βαρβιτσιώτης από το χωριό Μπαρμπίτσα ή Βαρβίτσα της Λακωνίας. Μετά τον θάνατο του Κωνσταντίνου Κολοκοτρώνη, πατέρα του Θεόδωρου, είχαν συγκροτηθεί σώματα κλεφτών τα οποία προστάτευαν τους ντόπιους από τους Αρβανίτες. Το 1786 πριν το Πάσχα σε επεισόδιο ληστείας κατά του Τούρκου Αλή Σουλτάμπαση, οι Τούρκοι αποφάσισαν να καταστρέψουν τη Μονή. Η πρώτη τους όμως επίθεση αποκρούστηκε από τους άνδρες του Ζαχαριά – οι οποίοι προκειμένου να μην εκθέσουν τους μοναχούς σε κίνδυνο, είχαν εγκαταλείψει το μοναστήρι και είχαν ταμπουρωθεί πιο κάτω στην περιοχή Ταρμίρι – και τους στοίχισε πολλές απώλειες. Λίγο αργότερα οι Τούρκοι, με συνεργασία του προεστού του Αγίου Πέτρου Κουτσόπαππα, επανήλθαν και βρίσκοντας ανυπεράσπιστη τη Μονή την κατέστρεψαν. Η μάχη αυτή γνωστή και ως «μάχη της Μαλεβής», έδωσε πνοή στους υπόδουλους Έλληνες και σήμανε στην ουσία την απαρχή του ξεσηκωμού στον Πάρνωνα.
Το πόσο σημαντική ήταν η Μάχη της Μαλεβής φαίνεται και από το γεγονός ότι υμνήθηκε από την λαϊκή παράδοση :
«Πατήσανε τη Μαλεβη το μέγα μοναστήρι.
Που ‘χε τριακόσια σήμαντρα και εξήντα δύο καμπάνες.
Πάσα καμπάνα και παπάς και η σιδεριά δυο διάκους ……..»
Το Νοέμβριο του 1786 ο Ζαχαριάς έπιασε τον Κουτσόπαππα, του οποίου ας σημειωθεί ήταν υπηρέτης πριν από 5 χρόνια, αλλά τον άφησε ελεύθερο αφού τον ανάγκασε να καταβάλει 1500 γρόσια.
Αυτά τα γεγονότα μπορεί να μην είναι ιδιαίτερα γνωστά αλλά είναι από εκείνα που δημιούργησαν τις απαραίτητες συνθήκες για την Επανάσταση που ακολούθησε.
Από το 1802 μέχρι το 1805 η Μονή ανοικοδομήθηκε με εργασία και δαπάνες των κατοίκων της περιοχής. Κατά την επανάσταση χρησιμοποιήθηκε σαν νοσοκομείο και σαν στρατόπεδο. Το 1825 καταστράφηκε μερικά από τον Ιμπραήμ που κατά τη διάβασή του εκεί συνάντησε αντίσταση μιας και ο ίδιος ο Ηγούμενος Καλλίνικος Τσαμούρης που καταγόταν από τον Άγιο Πέτρο είχε πάρει μέρος σε πολλές μάχες όντας και μέλος της Φιλικής Εταιρίας. Όταν ξέσπασε η επανάσταση, μετέτρεψε χώρους του μοναστηριού σε νοσοκομείο όπου περιέθαλπε με τις εμπειρικές γνώσεις του τους τραυματίες. Ήταν δε τόση η αφοσίωση του στον αγώνα που ακόμη και ο πρίγκιπας Υψηλάντης Δημήτριος έφτασε ως εδώ για να αναρρώσει από την φυματίωση που τον ταλαιπωρούσε. Μετά την απελευθέρωση ανακαινίστηκε.
Η Μονή της Παναγίας της Μαλεβή καταστράφηκε για Τρίτη φορά κατά την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής. Τότε εχθρικά αεροπλάνα χτύπησαν την Μονή προκειμένου να πλήξουν θέσεις ανταρτών στην περιοχή.
Το 1949 μοναχές από την Μονή Επάνω Χρέπας της Τρίπολης έφθασαν ως εδώ για να συνεχίσουν την ιστορία της. Τότε ήταν που το μοναστήρι με Βασιλικό Διάταγμα μετατράπηκε από ανδρικό σε γυναικείο. Σήμερα την ευθύνη της λειτουργίας του μοναστηριού έχουν αναλάβει 12 μοναχές.
Το καθολικό της Μονής είναι μικρός μονόκλιτος σταυρεπίστεγος ναός μέ τρούλο και περιέχει την εικόνα της Παναγίας, η οποία θεωρείται ότι είναι έργο του 1360. Η εικόνα θεωρείται θαυματουργή και πλήθη προσκυνητών συρέουν κάθε χρόνο για να την προσκυνήσουν.
Στον περίβολο της μονής έχει κτιστεί νέος επιβλητικός ναός αφιερωμένος στην Παναγία. Δίπλα από τη μονή βρίσκεται η όμορφη μικρή εκκλησία του Οσίου Νείλου. Το συγκρότημα της μονής περιλαμβάνει επίσης μεγάλη νεόδμητη πτέρυγα με ξενώνες και άλλους βοηθητικούς χώρους.
Η εικόνα της Παναγίας
Το πιο σημαντικό κειμήλιο της Μονής (ανάμεσα σε πολλά άλλα) είναι η εικόνα της Παναγίας της Μαλεβής. Σύμφωνα με την παράδοση είναι μία από τις 70 που αγιογράφησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς και λέγεται ότι την έφεραν στο πρώτο μοναστήρι στους Κανάλους οι κάτοικοι του Αγίου Όρους που ήρθαν να εγκατασταθούν στην Κυνουρία. Ο θρύλος –και εδώ- θέλει την εικόνα της Παναγίας να «φεύγει μόνη της από το παλιό μοναστήρι» για να βρεθεί μέσα σε βάτα με ένα καντήλι να καίει δίπλα της. Στη θέση εκείνη χτίστηκε το νέο.
ΠΗΓΕΣ :
Πάρνωνας το Άγιον Όρος της Πελοποννήσου – Οδοιπορικό σε 13 Ιερές Μονές