«Η Κυρά της Ρω»: Μια θεατρική παράσταση που συγκλονίζει. Φωτογραφία: Ευγενική παραχώρηση «Κυρά της Ρω»/Πάτροκλος Σκαφίδας
ΑΘΗΝΑ. Ερχεται σε Βοστώνη και Νέα Υόρκη η θεατρική παράσταση «Η Κυρά της Ρω» που συγκλονίζει την Ελλάδα όταν παίζεται. Δεν είναι μόνο το σενάριο του Γιάννη Σκαραγκά που δίνει αξία στην παράσταση. Είναι ασφαλώς η σκηνοθεσία του Σταύρου Λίτινα που έπρεπε να δέσει τα λιτά στοιχεία με πλούσια συναισθήματα και κυρίως -θα λέγαμε- η ερμηνεία της Φωτεινής Μπαξεβάνη, σε σημείο που αναρωτιέσαι αν ο ρόλος φτιάχτηκε για αυτήν ή αυτή για τον ρόλο!
Και αναφερόμαστε σε ένα ρόλο βγαλμένο από τη ζωή της Δέσποινας Αχλαδιώτη, η οποία ζούσε μόνη στην ακριτική νησίδα της Ρω από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι τα βαθιά γεράματά της και για 40 χρόνια ύψωνε καθημερινά την ελληνική σημαία.
Η «Κυρά της Ρω» είναι μια αξέχαστη παράσταση που τιμά όλα όσα αντιπροσωπεύει η κοινή μας ανθρωπιά. Πρόκειται για μια διαχρονική ιστορία για γυναίκες που αγωνίζονται να βρουν τη θέση τους σε έναν κόσμο χωρίς μνήμη και χώρο για αυτές.
Και είναι ένας ρόλος απαιτητικότατος. Δεν είναι βιογραφικός. Αν ήταν έτσι θα αρκούσε μάλλον μία ανάγνωση του ομώνυμου βιβλίου του συγγραφέα Γιάννη Σκαραγκά που έγραψε και το σενάριο.
Ο ίδιος ο συγγραφέας εξάλλου μίλησε στον «Εθνικό Κήρυκα» για την παράσταση:
«Εθνικός Κήρυξ»: Μία ηρωική αλλά και δραματική μορφή της Ελλάδας με πολύ πλούσια συναισθήματα. Πόσο μπόρεσε το σενάριο να τα εντάξει σε μία θεατρική παράσταση και πόσο η ερμηνεία της πρωταγωνίστριας να τα ενσωματώσει προβάλλοντάς τα;
Γ. Σκαραγκάς: Το να βάζεις λόγια στο στόμα τέτοιων ανθρώπων δεν μπορεί παρά να είναι μια βαθιά ποιητική πράξη, όσο ποιητική είναι η προσπάθεια να δώσεις σημασία στα χαμένα τους χνάρια. Δεν είναι η έρευνα, αλλά η ενσυναίσθηση που κάνει τη διαφορά στο τέλος. Πρόκειται για μια διαδικασία «επινόησης» της ζωής τους με βάση τα ίχνη τους. Είναι σημαντικό να καταφέρεις να εξηγήσεις τα κίνητρα ή τα αποθέματα δύναμης και πίστης τους. Αυτό είναι που με συγκινεί και θεώρησα χρέος μου να αποδώσω με ακρίβεια και σε βάθος.
«Ε.Κ.»: Θεωρώ ότι από την αρχή θα ξέρατε ότι θα ήταν μία απαιτητική παράσταση. Σεναριογραφικά, σκηνοθετικά και ερμηνευτικά. Πόσο σας δυσκόλεψε και αν τη βελτιώνατε όσο παιζόταν αυτά τα χρόνια μέχρι να κατασταλάξετε. ‘Η απλώς σταθήκατε στην αρχική σας άποψη ως παράσταση;
Γ. Σκαραγκάς: Ενα κείμενο πρέπει να κουβαλάει τους κόσμους και τα επίπεδα της ιστορίας που λέει. Για μένα όλα αυτά τα χρόνια, και το βιβλίο αλλά και το θεατρικό συνοψίζουν την ψυχή του Ελληνα μετά την οικονομική κρίση και την πανδημία. Αυτή την ψυχή συμβολίζει η Κυρά της Ρω, τη δύναμη να βρίσκεις νόημα μέσα στον παραλογισμό και στη βία, και να αφοσιώνεσαι στον άνθρωπο.
«Ε.Κ.»: Κατά την άποψη και των τριών συντελεστών η Κυρά της Ρω αποδίδεται ως γυναίκας αγωνίστριας-πατριώτισσας ή ως μίας διαχρονικής γυναίκας που αγωνίζεται για τα πιστεύω της μέσα στις συνθήκες που βρήκε και ζει; ‘Η πιθανόν και τα δύο;
Γ. Σκαραγκάς: Είναι η γυναίκα που επιλέγει να ζήσει με τον άντρα της και την μητέρα της σε ένα ερημικό νησί, το οποίο δεν εγκαταλείπει ποτέ, ούτε στη διάρκεια του πολέμου. Ηθελα να πω την ιστορία μιας ακούραστης γυναίκας που αποκαθιστά στα μάτια της το νόημα ενός διαλυμένου κόσμου. Αυτό το προσωπικό χρέος που καταλήγει να γίνεται ύμνος σε κάτι μεγαλύτερο από εκείνη. Η αδύναμη γυναίκα είναι που με συγκινεί.
«Ε.Κ.»: Στα χρόνια που παίζεται, πόσο ικανοποιημένοι είστε ως συντελεστές της παράστασης αλλά και τι αποκομίζετε από τους θεατές;
Γ. Σκαραγκάς: Το πιο συγκινητικό είναι ότι ακόμα κι όταν η παράσταση παίζεται σε ξένο κοινό που δεν γνωρίζει την ελληνική ιστορία και την Αχλαδιώτη, δακρύζει και συνδέεται με μια υπέροχη αμεσότητα και βάθος.
«Ε.Κ»: Για την παράσταση στη Βοστώνη και τη Νέα Υόρκη έχετε κάνει κάποια αλλαγή ή θα παρουσιαστεί ως έχει;
Γ. Σκαραγκάς: Η παράσταση έχει παρουσιαστεί και στο παρελθόν στο εξωτερικό, και είναι πάντα η ίδια μυσταγωγική εμπειρία και απόλαυση.
«Ε.Κ.»: Σας ήρθε η πρόταση από το ΚΕΠ ή μέσω τρίτων που είχαν δει την παράσταση στην Ελλάδα;
Γ. Σκαραγκάς: Η πρώτη μου συγγραφική δουλειά στη Νέα Υόρκη ήταν στο Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού το 2009 με το αγγλικό μου έργο «Prime Numbers». Από τότε ακολούθησαν πολλές λογοτεχνικές δουλειές κυρίως με μεγάλα αμερικανικά λογοτεχνικά περιοδικά, αλλά έχω πάντα μια τεράστια αγάπη για το ΚΕΠ, και είναι ιδιαίτερη η χαρά μου που έπειτα από τόσα χρόνια επιστρέφω στον οργανισμό που κουβαλάει ακόμα την καρδιά της ελληνικής κοινότητας στη Νέα Υόρκη.
Αξίζει βεβαίως να σημειώσουμε ότι η σειρά της ΕΡΤ «Kάνε ότι κοιμάσαι», που γράφει ο κ. Σκαραγκάς βραβεύτηκε στις 11 Σεπτεμβρίου, ως η «Καλύτερη Τηλεοπτική Σειρά» στο πλαίσιο του διαγωνισμού «Seoul International Drama Awards 2023».
Οσο για την ερμηνεία της κας Μπαξεβάνη όπου έπαιξε ανά την Ελλάδα και στο εξωτερικό είχε το λιγότερο ενθουσιαστικές κριτικές κατορθώνοντας να προκαλέσει δάκρυα συγκίνησης και ανατριχίλες. Και ασφαλώς όλα αυτά χάρη στην λιτή αλλά μεστή σκηνοθεσία (μαζί με σκηνικά και κοστούμια) του Σταύρου Λίτινα.
Επίσης, ακούγονται δύο τραγούδια «Καστελλόριζό μου» και «Ερημοπούλι» (για την Κυρά της Ρω) σε στίχους Γ. Σκαραγκά και μουσική Φ. Μπαξεβάνη και τα οποία ερμηνεύει η Βιολέτα Ικαρη.
Η παράσταση δίνεται στη Βοστώνη την Κυριακή στις 15 Οκτωβρίου στις 6 μ.μ., στο Maliotis Cultural Center of Hellenic College Holy Cross. (email: hawcpacific@gmail.com or call: 310.528.8214) και την Κυριακή 22 Οκτωβρίου στη Νέα Υόρκη, στις 5 μ.μ., στο Queens Theater (718-726-7329, Στο Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού(28-80 30th Str., Astoria).