EΝΑ πολύ καλό βιβλίο έγραψε και πρόσφατα το εξέδωσε ο Αχιλλεύς Κ. Αιμιλιανίδης.
Με συγχωρείτε. Ήθελα να πω: Ακόμη ένα πολύ καλό βιβλίο. Του πολυγραφότατου και παραγωγικότατου συγγραφέα. Συν τοις άλλοις και συγγραφέα. Υιού των αειμνήστων Κωστάκη και Ζέτας Αιμιλιανίδου, στη μνήμη των οποίων με αγαπητική ευγνωμοσύνη αφιερώνει τα βιβλία του ο Αχιλλέας.
ΑΥΤΟ το νέο βιβλίο αναφέρεται στον κορυφαίο ανά το Πανελλήνιο, διακεκριμένο επί δεκαετίες δημοσιογράφο - χρονογράφο του αθηναϊκού Τύπου και πολύ πιο πασίγνωστο θεατρικό συγγραφέα, τον Πόντιο, εκ της Τραπεζούντας εκτοπισθέντα - διασωθέντα της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου που διέπραξαν οι Τούρκοι, πρόσφυγα στην Αθήνα, ΔΗΜΗΤΡΗ ΨΑΘΑ (1907-1979).
ΚΑΤ’ ΑΚΡΙΒΕΙΑΝ το βιβλίο του Αιμιλιανίδη επικεντρώνεται σε μια άκρως ενδιαφέρουσα μακροχρόνια πτυχή της δημοσιογραφίας του Δημήτρη Ψαθά, του «θεμελιωτή του πολιτικού χρονογραφήματος», όπως επάξια τον αναγορεύει, για την Κύπρο και το Κυπριακό, από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 ως τον θάνατό του το 1979. Εξ ου και ο τίτλος του βιβλίου:
«Δημήτρης Ψαθάς ο Πόντιος χρονογράφος και η γη της Κύπρου», 332 σελίδων από τις εκδόσεις Hippasus, Σεπτεμβρίου 2023.
Είναι μάλλον σίγουρο ότι η επιλογή «γη της Κύπρου» στον τίτλο του βιβλίου, παραπέμπει, με σαφέστατη αιτιώδη συνάφεια, στο συγκλονιστικότερο βιβλίο που έγραψε το 1966 ο Ψαθάς, με τίτλο «Γη του Πόντου».
Ήταν το πρώτο βιβλίο από το οποίο κι εμείς είχαμε μάθει στη νεότητά μας τα καθέκαστα της Ποντιακής Γενοκτονίας 1916-1923 που διέπραξαν οι Νεότουρκοι και οι Κεμαλιστές, με 353.000 σφαγιασθέντες Έλληνες και Ελληνίδες του Πόντου, εξαναγκάζοντας σε προσφυγοποίηση τον Μαυροθαλασσίτικο Ελληνισμό μας.
Φρικτές ιστορικές αλήθειες τις οποίες όμως επί δεκαετίες αποσιωπούσε και απέκρυπτε η «επίσημη Ιστορία» που διδασκόταν στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Υπό το κράτος της σκοπίμως και... Νατοϊκώς ψευδούς και καταστροφικής πολιτικής της «ελληνο-τουρκικής φιλίας». Μέχρι το... 1994 οπόταν η εν Ελλάδι Βουλή των Ελλήνων και η Βουλή της Κυπριακής Δημοκρατίας αποφάσισαν την καθιέρωση της 19ης Μαΐου ως ετήσιας Ημέρας Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.
Από εκείνο το βιβλίο του Ψαθά «Γη του Πόντου» είχαμε μάθει πρώτη φορά και για τον εθνομάρτυρα δημοσιογράφο ΝΙΚΟ ΚΑΠΕΤΑΝΙΔΗ από τη Ριζούντα του Πόντου, επικεφαλής της εφημερίδας «Εποχή» της Τραπεζούντας, τον οποίο τα κεμαλικά δικαστήρια καταδίκασαν σε θάνατο και τον απαγχόνισαν στην Αμάσεια τον Σεπτέμβριο του 1921.
Δεκατετράχρονο παιδάκι ο Δημήτρης Ψαθάς εργαζόταν στην «Εποχή» του Καπετανίδη ως παιδί για όλες τις δουλειές. Μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή.
ΟΜΩΣ τώρα το βιβλίο του Αιμιλιανίδη καταπιάνεται αποκλειστικά με τη μαχητική, επί τρεις σχεδόν δεκαετίες, δημοσιογραφική - χρονογραφική δράση του Ψαθά για την Κύπρο.
Μέσα από την κορυφαία δημοφιλέστατη πρωτοσέλιδη καθημερινή στήλη του χρονογραφήματός του Ψαθά στα αθηναϊκά ΝΕΑ και εν τέλει στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ.
Και είναι αληθές ότι οι περισσότεροι αναγνώστες τότε, μόλις έπιαναν στα χέρια τους την πρώτη σε κυκλοφορία εφημερίδα, προτού ενδιαφερθούν για τ’ άλλα δημοσιεύματα, με το χρονογράφημα του Ψαθά άρχιζαν την ανάγνωση.
«Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι αγόραζαν τα ΝΕΑ για να διαβάσουν το χρονογράφημα του στην πρώτη σελίδα, καθότι αυτό δεν μπορούσε ποτέ να περάσει απαρατήρητο και είχε περισσότερη βαρύτητα ακόμα και από το εκδοτικό σημείωμα της εφημερίδας» γράφει ο Αιμιλιανίδης.
ΚΑΤ’ ΑΚΡΙΒΕΙΑΝ το βιβλίο του Αιμιλιανίδη αποτελεί μία λεπτομερή αναψηλάφηση του Κυπριακού, όλων των διαδοχικών σταδίων που διήλθε από το 1950 έως και μετά την Καταστροφή του 1974, εστιασμένη στις εκάστοτε χρονογραφικές πρωτοσέλιδες μαχητικές θέσεις του Ψαθά, για όσα συνέβαιναν στην διάρκεια όλων εκείνων των ετών. Και κρίνουμε ότι αυτό είναι και το σπουδαιότερο του βιβλίου.
ΟΛΟΙ γνωρίζουμε, μελετώντας λεπτομερώς τα ιστορικά γεγονότα, ότι έχουμε διαμορφώσει - από την εκ των υστέρων πληρέστερη γνώση - τις δικές μας αντιλήψεις για όσα και όσους έφταιξαν σε αυτή την ιστορική περίοδο, ενός τετάρτου του αιώνα, του κρισιμότερο για τον Ελληνισμό Κυπριακού Ζητήματος, που κορυφώθηκε με την Καταστροφή του 1974. Ο Ψαθάς όμως τα οσφραινόταν, τα πρόβλεπε και ευθαρσώς προειδοποιούσε προτού συντελεσθούν. Εν τω γίγνεσθαι:
«Τα κείμενα του Ψαθά έχουν αρκετά κοινά με το είδος της μαχητικής δημοσιογραφίας (advocacy journalism). Ο λόγος του δεν διεκδικούσε τη δημοσιογραφική αντικειμενικότητα μέσα από την αποστασιοποίηση από τις πηγές και τα γεγονότα. Αντιθέτως η προσέγγισή του ήταν ενός άμεσα συμμετέχοντος στα γεγονότα, ο οποίος έκρινε και καυτηρίαζε συμπεριφορές και πολιτικές με τις οποίες διαφωνούσε, προκαλώντας τη συμμετοχή και την ευαισθητοποίηση του αναγνώστη [...] Δεν θεωρούσε πως ήταν νοητό για τον δημοσιογράφο να παραμένει αποστασιοποιημένος απέναντι στην κοινωνική αδικία, απλώς και μόνο να ισχυρίζεται ότι είναι αντικειμενικός», σημειώνει ο Αιμιλιανίδης.
ΟΛΟΚΛΗΡΩΝΟΝΤΑΣ τη μελέτη του βιβλίου του Αχιλλέα Κ. Αιμιλιανίδη για την περί Κυπριακού διαχρονικά μαχητική δημοσιογραφία του Δημήτρη Ψαθά, θαυμάζοντας την έντιμα εθνική οξυδέρκεια κι ανυπότακτη παρρησία του πρωτοσέλιδου και πολύ επιδραστικού χρονογράφου στις υψηλότερης κυκλοφορίας εφημερίδες, αισθανόμαστε ξανά το θλιβερότερο:
Μία δημοσιογραφία εις μάτην!
Διότι οι εκάστοτε εν εξουσία,
άλλα αποφασίζουν και διαπράττουν...