Θεοφάνης
Μαλκίδης
Καλάβρυτα 13 Δεκεμβρίου 1943: Ογδόντα
χρόνια μετά το ατιμώρητο έγκλημα των
Γερμανών Ναζί, ογδόντα χρόνια αγώνας για δικαιοσύνη και επανόρθωση !
Καλάβρυτα, Ρωγοί,
Κερπινή, Άνω Ζαχλωρού, Κάτω Ζαχλωρού, Σούβαρδο, Βραχνί, Αγία Κυριακή, Αυλές,
Βυσωκά, Φτέρη, Κλαπατσούνα, Πυργάκι, Βάλτσα, Μελίσσια, Μονή Ομπλού, Λαπαναγοί,
Μάζι, Μαζέικα, Παγκράτι, Μορόχωβα, Δερβινή, Βάλτος, Πλανητέρο, Καλύβια, Μονή
Μεγάλου Σπηλαίου, Μονή Αγίας Λαύρας.
Ήταν
Δεκέμβριος του 1943, πριν ακριβώς ογδόντα χρόνια όταν οι Γερμανοί Ναζί με πρόσχημα (για
ακόμη μία φορά) την αντιστασιακή δράση των Ελλήνων σκότωναν, έκαιγαν, λεηλατούσαν,
τη φορά αυτή τα χωριά και την πόλη των
Καλαβρύτων. Η «Επιχείρηση Καλάβρυτα» της
117ης Μεραρχίας του Γερμανικού στρατού, που έδρευε στην Πελοπόννησο με
επικεφαλής τον υποστράτηγο Καρλ φον Λε Ζουίρ ξεκίνησε στις 4 Δεκεμβρίου από την
Πάτρα, το Αίγιο, τον Πύργο και την Τρίπολη, καίγοντας πόλεις, χωριά και μοναστήρια, δολοφονώντας πολίτες και
μοναχούς, υλοποιώντας ένα από
μεγαλύτερα εγκλήματα της Ναζιστικής Γερμανίας κατά τη διάρκεια του Β’
Παγκοσμίου Πολέμου.
Στις 9
Δεκεμβρίου, αφού είχαν δολοφονήσει εκατοντάδες αθώους Έλληνες που βρέθηκαν στο
δρόμο τους, έφθασαν στα Καλάβρυτα,
δημιουργώντας ένα ασφυκτικό κλοιό γύρω από την πόλη και παρότι διαβεβαίωσαν
τους κατοίκους ότι δεν πάθει κανείς τίποτα, στις 13 Δεκεμβρίου συγκέντρωσαν όλο
τον πληθυσμό στον προαύλιο χώρο του Δημοτικού σχολείου, όπου και διαχώρισαν τον
ανδρικό πληθυσμό από τα γυναικόπαιδα και τους υπερήλικες. Στη συνέχεια τα
γυναικόπαιδα και οι ηλικιωμένοι κρατήθηκαν στο εσωτερικό του σχολείου, ενώ οι
άνδρες και οι έφηβοι άνω των 13 ετών οδηγήθηκαν στην περιοχή «Ράχη του Καππή».
Ο λόφος αυτός ήταν μια τοποθεσία προσεκτικά επιλεγμένη καθώς ήταν αμφιθεατρική
και επικλινής και στην οποία δύσκολα θα γλίτωνε κανείς από τα πυρά, ενώ
παράλληλα είχε πλήρη θέα στα σπίτια των Καλαβρύτων που φλεγόντουσαν.
Εκεί οι
Γερμανοί εκτέλεσαν τους άνδρες και τα
παιδιά, σκοτώνοντας περίπου 500 (κατά τις νεότερες εκτιμήσεις άτομα. Άλλες εκτιμήσεις μιλάνε για 600, 700 ή
και πάνω από 800 άτομα· ενώ αναφέρεται πως 13 άτομα κατάφεραν να γλυτώσουν, ανάμεσά
τους και ο μετέπειτα αρχιμανδρίτης
Θεόκλητος Φεφές, ο οποίος περιγράφει με συγκλονιστικό τρόπο τα γεγονότα: «Από το
πρωί δεν είχαμε βάλει τίποτα στο στόμα μας. Παιδιά είμαστε. Τότε η Κελαηδήτενα
που της σκότωσαν τρία παιδιά και τον άντρα της, προσφέρθηκε να μας δώσει. Πήρα
στα χέρια το ψωμί. Στη μια γωνιά ήταν βρεμένο. Άρχισα να το τρώω με βουλιμία.
Τότε κατάλαβα. Ανατρίχιασα. Κοκκάλωσα.Ήταν βρεμένο και ποτισμένο από το αίμα
των σκοτωμένων. Κοινώνησα από τη θυσία τους. Αυτή τη μεταλαβιά δε θα την ξεχάσω».
Οι γυναίκες
και τα παιδιά κατάφεραν να αποδράσουν από το σχολείο, ενώ η κωμόπολη φλεγόταν έπειτα από την πυρπόλησή
της από τα Ναζιστικά στρατεύματα και οι φλόγες πλησίαζαν απειλητικά το κτίριο.
Κατά τη διάρκεια της «Επιχείρησης
Καλάβρυτα», οι Γερμανοί δολοφόνησαν πάνω από 1.500 άνδρες, γυναίκες και παιδιά,
κατέστρεψαν και λεηλάτησαν πάνω από 1.000 σπίτια, κατάσχεσαν 2.000 αιγοπρόβατα
και απέσπασαν 260.000.000 δραχμές, ενώ το έγκλημα ολοκληρώθηκε με την πυρπόληση
όλων σχεδόν των σπιτιών των Καλαβρύτων και των γύρω χωριών.
Η σφαγή των
Καλαβρύτων αποτελεί την πιο βαριά περίπτωση εγκλήματος πολέμου στην Ελλάδα,
κατά την κατοχική περίοδο. Κανένας από τους υπευθύνους των εγκλημάτων δεν λογοδότησε στη δικαιοσύνη, ενώ μέχρι και σήμερα ακόμα δεν έχει καταβληθεί
καμιά απολύτως αποζημίωση, παρά το γεγονός ότι η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της
Γερμανίας έχει αναγνωρίσει δημόσια τη ναζιστική αγριότητα κατά των Καλαβρύτων.
Τον Απρίλιο του 2000, ο τότε Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της
Γερμανίας, Γιοχάννες Ράου, επισκέφτηκε τα Καλάβρυτα όπου εξέφρασε συναισθήματα
ντροπής και βαθιάς θλίψης για την τραγωδία, παρόλα αυτά όμως, δεν ανέλαβε την ευθύνη εξ ονόματος του
γερμανικού κράτους και δεν αναφέρθηκε στο ζήτημα των αποζημιώσεων.
Ογδόντα
χρόνια από το ατιμώρητο έγκλημα των Γερμανών Ναζί στα Καλάβρυτα, καμία πολιτική,
διπλωματική ή άλλη τακτική, δεν μπορεί να δικαιολογήσει τη στάση του θύτη
απέναντι στο θύμα. Η
Γερμανία οφείλει να συνεχίσει και στην περίπτωση των σφαγών στην Ελλάδα, την πράξη του καγκελάριου Βίλυ Μπραντ το 1970 και να ακολουθηθεί η ίδια
πολιτική επανόρθωσης, αποκατάστασης και αποζημίωσης.
Κανένας δεν μπορεί να σιωπά για το
έγκλημα στα Καλάβρυτα. Η μόνη οδός για να βαδίσει η ανθρωπότητα με συνύπαρξη και συνεργασία, η μόνη οδός για τις
ειλικρινείς διμερείς σχέσεις είναι η παραδοχή των εγκλημάτων όπως αυτά που
τελέστηκαν στα Καλάβρυτα. Αποκατάσταση της
Ιστορίας και Δικαιοσύνη τώρα !