Οι εμπειρογνώμονες προειδοποιούν ότι η νέα συμφωνία συνεργασίας για τα μέσα ενημέρωσης που υπογράφηκε την Τρίτη μεταξύ Αλβανίας και Τουρκίας θα μπορούσε να ενισχύσει την προπαγάνδα της τουρκικής κυβέρνησης στα αλβανικά μέσα ενημέρωσης.
Η Αλβανία και η Τουρκία υπέγραψαν συμφωνία για τα «μέσα ενημέρωσης και επικοινωνίας» την Τρίτη κατά την επίσκεψη του Αλβανού πρωθυπουργού Έντι Ράμα στην Τουρκία.
Το Πρωτόκολλο Συνεργασίας στα ΜΜΕ υπέγραψαν ο διευθυντής της Δημόσιας Αλβανικής Τηλεόρασης RTSH, Άλφρεντ Πεζά, και ο Ζαχίντ Σομπάτσι, διευθυντής της δημόσιας τουρκικής τηλεόρασης TRT.
«Το πρωτόκολλο αυτό στοχεύει στην περαιτέρω βελτίωση της συνεργασίας των δύο τηλεοράσεων. Συγκεκριμένα, οι συμμετέχοντες θα αποκτήσουν το δικαίωμα να μεταδίδουν ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές δωρεάν ή με χρέωση για ορισμένη περίοδο άδειας ή να ανταλλάσσουν δωρεάν προγράμματα», αναφέρει δελτίο τύπου του RTSH.
«Και οι δύο τηλεοπτικοί σταθμοί… θα συμμετέχουν επίσης, αμοιβαία και ανάλογα με τις ευκαιρίες και τις δυνατότητές τους, σε ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά φεστιβάλ, διαγωνισμούς και πολιτιστικές εκπομπές στις χώρες του άλλου», πρόσθεσε.
Αλλά ο Αμπνουλάχ Σεντζέρ Γκοζουμπενλί [Abdullah Sencer Gozubenli], ειδικός σε θέματα Βαλκανικής πολιτικής από το Πανεπιστήμιο Abo Akademi στη Φινλανδία, είπε στο Balkan Investigative Reporting Network, γνωστό ως BIRN ότι η συμφωνία θα μπορούσε να οδηγήσει στην εξαγωγή της προπαγάνδας του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μέσω του TRT στην Αλβανία.
Το είδαμε αυτό στα Σκόπια
«Το έχουμε ξαναδεί αυτό στη Βόρεια Μακεδονία όταν ένα τηλεοπτικό κανάλι, το MRT 4, μετέδωσε εκπομπές της TRT, ειδικά ειδήσεις για την παγκόσμια πολιτική. Αυτό επέτρεψε στους (εθνικά) Τούρκους της Βόρειας Μακεδονίας να δουν τον κόσμο μέσα από το πρίσμα της ισλαμικής πολιτικής ιδεολογίας του Ερντογάν. Αυτό σημαίνει άμεση εξαγωγή πολιτικής ιδεολογίας», είπε ο Γκοζουμπενλί.
Ο Γκοζουμπενλί πρόσθεσε ότι η συνεργασία μπορεί να φαίνεται φυσιολογική μεταξύ δύο κοινών δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών σταθμών δύο χωρών που έχουν στενές σχέσεις, αλλά η τουρκοαλβανική περίπτωση είναι διαφορετική.
«Και οι δύο δημόσιοι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς, ειδικά το TRT της Τουρκίας, δεν είναι συνηθισμένοι δημόσιοι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς. Αντίθετα, είναι εργαλεία προπαγάνδας των δύο κυβερνήσεων», είπε ο Γκοζουμπενλί.
Το RTSH της Αλβανίας έχει αντιμετωπίσει πολλές επικρίσεις, ξεκινώντας από τον τρόπο διορισμού του επικεφαλής του Άλφρεντ Πεζά [Alfred Peza], πρώην βουλευτή του κυβερνώντος Σοσιαλιστικού Κόμματος, και για την αντικειμενικότητα και την αμεροληψία του. Το RTSH θεωρείται ευρέως ως το φερέφωνο της κυβέρνησης Ράμα.
Η έκθεση του ΟΑΣΕ/ODHIR για τις τοπικές εκλογές στην Αλβανία το 2019 προκάλεσε τέτοιες ανησυχίες.
«Το RTSH παραμένει μερικώς εξαρτημένο από την κρατική χρηματοδότηση. Η εξάρτηση από τον κρατικό προϋπολογισμό και η πολιτικοποίηση της διαχείρισης του RTSH εγείρουν ανησυχίες για την αμεροληψία του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα», αναφέρεται στην έκθεση.
Το TRT της Τουρκίας έχει αντιμετωπίσει παρόμοια κριτική για έλλειψη αμεροληψίας.
«Το TRT είναι ένα εργαλείο προπαγάνδας που έχει εργαλειοποιηθεί από ένα ισλαμικό καθεστώς υπό την ηγεσία του Ερντογάν στο οποίο οι ελευθερίες των μέσων ενημέρωσης υποφέρουν πολύ», είπε ο Γκοζουμπενλί.
Το TRT έχει γίνει σημαντικό εργαλείο για τον Ερντογάν κατά τη διάρκεια της 22χρονης διακυβέρνησής του στην Τουρκία, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.
Επί του παρόντος, εκπέμπει σε πολλές γλώσσες, συμπεριλαμβανομένων των βοσνιακών, κροατικών, σερβικών, αλβανικών, σλαβομακεδονικών και βουλγαρικών.
Το 2022, η TRT ξεκίνησε ένα άλλο παράρτημα με το όνομα TRT Balkan, το οποίο εστιάζει στην περιοχή σε περιφερειακές γλώσσες καθώς και στα αγγλικά.
Πριν από τη συμφωνία με την Αλβανία, η Τουρκία υπέγραψε παρόμοια συμφωνία με τη Σερβία το 2022.
Η Μπλεριάνα Μπίνο [Blerjana Bino], από το Safe Journalist Albania, είπε ότι υπάρχει έλλειψη διαφάνειας σχετικά με τη συμφωνία με την Τουρκία και δεν είναι σαφές ποιο θα είναι το όφελος για το κοινό.
«Το καταστατικό του RTSH ορίζει… ότι το Διοικητικό Συμβούλιο πρέπει να εγκρίνει την αναπτυξιακή στρατηγική του RTSH και τις σχέσεις του RTSH με τρίτους εντός και εκτός της χώρας», τόνισε η Μπίνο. «Δεν είναι σαφές εάν αυτή η συμφωνία συνεργασίας έχει εγκριθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο του RTSH», είπε η Μπίνο στο BIRN.
Συμφώνησε για τον κίνδυνο «ενίσχυσης της προπαγάνδας ή της στρατηγικής επικοινωνίας για πολιτικούς και γεωπολιτικούς σκοπούς ξένων παραγόντων, όπως η Τουρκία».
«Το βασικό θέμα είναι τι είδους προϊόντα θα σταλούν στην Αλβανία και ποιο θα είναι το περιεχόμενό τους. Υπάρχουν μεγάλες ανησυχίες ότι θα είναι προγράμματα με πολιτικά κίνητρα. Οι κοινωνίες στα Βαλκάνια, ιδιαίτερα οι μουσουλμάνοι, πολώνονται υπέρ ή κατά του Ερντογάν και σε αυτήν την κατάσταση παίζει σημαντικός «ερδογανιστικός» μηχανισμός», υπογράμμισε ο Γκοζουμπενλί.
Το 2023, η Αλβανία κατατάχθηκε στην 96η θέση στον Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου που καταρτίστηκε από τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα, RSF. Η Τουρκία ήταν στην 165η θέση ( Σημειώνουμε εδώ ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην χειρότερη θέση της ΕΕ με βαθμολόγηση 107, πίσω από το Κατάρ και την Ταϊλάνδη).
«Ο αυταρχισμός κερδίζει έδαφος στην Τουρκία, αμφισβητώντας τον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης. Όλα τα πιθανά μέσα χρησιμοποιούνται για να υπονομεύσουν τους επικριτές», ανέφερε η RSF.
Στην τελευταία έκθεσή της για την πρόοδο της Αλβανίας προς την ένταξη στην ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είπε ότι «καμία πρόοδος» δεν έχει σημειωθεί όσον αφορά την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης.