ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΝΤΗΣ (Αμμόχωστος 14 Φεβρουαρίου 1914 – Λευκωσία 1 Μαρτίου 2004)
Και τώρα που ν’ ακουμπήσουν
οι υψωμένες μας ανεμόσκαλες,
και τώρα που ν’ ακουμπήσουν
οι μετέωρές μας ανεμόσκαλες;
«Κύπρος 1977»
«Ο Κώστας Μόντης υπήρξε ο Πατριάρχης της Κυπριακής ποίησης. Αν πρέπει να θέσουμε σε αξιολογική κλίμακα τους λογοτέχνες, κυρίως τους ποιητές της Κύπρου, στο πιο ψηλό σκαλί θα τοποθετήσουμε τον Βασίλη Μιχαηλίδη και πλάι του τον Κώστα Μόντη. Μπορεί ο πρώτος με την "9η Ιουλίου" να μας έδωσε την τραγωδία του νησιού αλλά και την ακλόνιστη πίστη του στο πεπρωμένο της Ρωμιοσύνης, ο δεύτερος μας έδωσε την ψυχή του μέσα στις ιστορικές της διακυμάνσεις. Έζησε το μεγαλείο του αγώνα 1955-1959 και την τραγωδία της τουρκικής εισβολής. Ακόμη, διέχυσε στην ποίησή του μια λεπτή μελαγχολία για το φθαρτό της ανθρώπινης ύπαρξης και την προσωρινότητα του ανθρώπινου βίου. Μας έδωσε, σε τελευταία ανάλυση, μια ποίηση μεταφυσική. Με τις 'Στιγμές" του μας άφησε, ως πρότυπο, την απόλυτη οικονομία του ποιήματος. Σ' αυτές συμπυκνώνεται η πεμπτουσία μιας βιωμένης σοφίας σε απόλυτη πυρηνική ουσία. Φόρτισε αφάνταστα τον στίχο. Μπορεί η επανάληψη των στίχων να φαίνεται σαν ποιητική μανιέρα, αλλά είναι δυναμική τεχνική, για να προβληθεί το καίριο, σ' ένα στίχο κι όχι σπάνια σε μια λέξη. Νομίζω πως πλούτισε έτσι όχι μονάχα την κυπριακή αλλά και γενικότερα την ελληνική ποίηση. Φροντίδα και μέλημά του η γλώσσα η πανελλήνια δημοτική αλλά και η κυπριακή διάλεκτος. Τα διαλεκτικά του ποιήματα προχωρούν πέρα από τα ποιήματα του Λιπέρτη και από τα ακραία στιχουργήματα των ποιητάρηδων. Αναδύνουν μια σοφία, τη σοφία του κυπριακού λαού, αλλά με τη δική του ιδιόρρυθμη σφραγίδα. Για εβδομήντα χρόνια έγραφε στίχους. Κουβαλά μαζί του ανέκδοτα ποιήματα για να τα αποθέσει στο αναλόγιο του Θεού. Η δική του ποιητική σοφία να ενσωματωθεί με την θεική».
Έτσι χαρακτήρισε τον Κώστα Μόντη, Πατριάρχη της Κυπριακής Ποίησης, ο έτερος έκ Κύπρου ποιητής και δοκιμιογράφος, αείμνηστος πια Κυριάκος Πλησής. Το κείμενο αυτό μαζί με άλλα δημοσιεύθηκαν στα χαράγματα του περιοδικού ΕΥΘΥΝΗ για τον Κώστα Μόντη στο 388ο τεύχος τον Απρίλιο του 2004.
Κ’ έτσι που λέτε, αφήσαμε να γράψη το ντεφτέρι
μια νύχτα μαύρο θάνατο και μιαν αυγή μαχαίρι..
«Κυπριακή Ιστορία των τελευταίων ετών»
Απ΄εδώ παραμυθάκι, απ’ εκεί παραμυθάκι
να μας πούρθαμε καπάκι!
«Τουρκική εισβολή»
Ο σπουδαίος ποιητής εκ Κύπρου Κώστας Μόντης υπήρξε πολλά χρόνια συνεργάτης του περιοδικού "ΕΥΘΥΝΗ" έχοντας δημοσιεύσει πλήθος από τα ποιητικά του δημιουργήματα για πρώτη φορά στο περιοδικό. Η "ΕΥΘΥΝΗ" σ' όλη την μακροχρόνια παρουσία της στα ελληνικά γράμματα σκέπασε με τα "φτερά" της όλες τις περιοχές της Ελλάδας και της Κύπρου δίνοντας βήμα στους λογοτέχνες, ποιητές, δοκιμιογράφους να εκφραστούν συνδέοντας έτσι τον όλον του Ελληνισμού
«Τούρκοι στον Πενταδάχτυλο»
Απορώ πως συνεννοούνται μαζί του,
απορώ τι γλώσσα μιλούν.
«Πενταδάχτυλος προς Τούρκους εισβολείς»
Ελάτε τώρα! Έχω δη σαν εσάς,
έχουν δη τα μάτια μου σαν εσάς!
Τα ποιήματα δημοσιεύθηκαν στον περιοδικό ΕΥΘΥΝΗ στο 77ο τεύχος τον Μαίο του1978 με τίτλο : «ΕΙΚΟΣΙΤΕΣΣΕΡΑ ΜΙΚΡΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ»