Του Δημήτρη Ζακαλκά,
νομικού, πρώην δημάρχου Αξιού
Για τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη που έφυγε από κοντά μας.
Με συγκίνησε βαθιά ο θάνατός του. Αν κρίνω από τις αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις σκόρπιες κουβέντες δεξιά κι αριστερά, τον ίδιο ανυπόκριτο σεβασμό και εκτίμηση διέγνωσα σε πολλούς. Η αναγνώριση δεν περιορίζεται μόνο στον ποντιακό ελληνισμό (για τη δικαίωση του οποίου σθεναρά και επίμονα αγωνίστηκε) αλλά επεκτείνεται σε όλους όσοι τον γνώρισαν στις τάξεις του ΠΑΣΟΚ, ακόμη και αν δεν ταυτίστηκαν απόλυτα με τις πολιτικές του θέσεις.
Ο Μιχάλης ήταν διαφορετικός. Ήταν βαθιά πολιτικοποιημένος και στρατευμένος, χωρίς όμως ποτέ να καταδεχτεί να εξαργυρώσει την απήχηση των απόψεών του. Δεν θα μπορούσα ποτέ να τον φανταστώ πολιτευτή. Πιστεύω ότι βαθιά μέσα του το απεχθανόταν. Η αυθεντικότητά του δεν θα του επέτρεπε ποτέ να γίνει πολιτικό προϊόν που θα υπέκυπτε στις αναπόφευκτες επικοινωνιακές ανάγκες προσωπικής προβολής με στόχο τα "σταυρουδάκια". Δεν θα μπορούσα ποτέ να τον φανταστώ να δημιουργεί τις αναγκαίες συνθήκες των κατά συνθήκη ψευδών μιας επαγγελματικής πολιτικής σταδιοδρομίας` δηλαδή σχέσεις με τα μέσα για προσωπική προβολή, δημιουργία προσωπικού στρατού με προσδοκίες (όχι πάντα ιδεολογικής υφής), διφορούμενη στάση που αποφεύγει κακοτοπιές υπό τον φόβο του πολιτικού κόστους, ευκαιριακές συμπράξεις με την εκάστοτε (εντός του κόμματος) κυρίαρχη ηγετική ομάδα με στόχο την προσωπική αυτοσυντήρηση. Με άλλα λόγια, δεν έκανε όλα τα συνηθισμένα που όλοι τα βλέπουμε με δυσπιστία, αλλά εν τέλει τα ανεχόμαστε, ξεγελώντας τον εαυτό μας: "έτσι είναι η πολιτική". Πιστεύω δε πως δεν θα είχε καν την ευκαιρία να ακουστεί ευρύτερα και να εκτιμηθούν οι θέσεις του, αν δεν τον επέβαλε στο Ε.Γ. του ΠΑΣΟΚ ο ίδιος ο Ανδρέας Παπανδρέου (εκτιμώντας πιθανά αυτά του τα "χαρίσματα").
Όμως, το παιχνίδι της εξουσίας (και σε εσωκομματικό επίπεδο) ήταν (και είναι) γεμάτο από κατά συνθήκη ψεύδη και σκοπιμότητες. Ο Μιχ. Χαραλαμπίδης ήταν απελπιστικά μόνος (ή σχεδόν μόνος), παρά την κοινή αναγνώριση της ανιδιοτέλειάς του. Έτσι, ήταν φωνή βοώσα εν τη ερήμω οι επισημάνσεις του στην 10η Σύνοδο της Κ.Ε. του ΠΑΣΟΚ (Ιούλιος 1983) όταν κατέθεσε "αντιεισήγηση" διαφωνώντας με την οργανωτική πρόταση της τότε παντοδύναμης ηγεσίας. Αργότερα, στην 18η Σύνοδο της Κ.Ε. (Σεπτέμβριος 1985), παρατηρώντας την εσωκομματική ανομβρία, υποστήριζε ότι "από το Κίνημα έλειψαν και λείπουν η ανάλυση, οι ιδέες, η αντιπαράθεση των ιδεών, η χαρά να κάνεις πολιτική ... Το ΠΑΣΟΚ ουσιαστικά οικοδομήθηκε ως Κίνημα χωρίς να συζητήσει τις διαδικασίες οικοδόμησής του και τους τρόπους λειτουργίας του. Το μοντέλο κόμματος που γεννήθηκε τελικά δεν είναι τόσο ότι ταυτίζεται, όσο ότι αποτελεί κακέκτυπο ενός κόμματος της τρίτης διεθνούς" (βλ. σε Μιχ. Χαραλαμπίδη, ΠΑΣΟΚ: μνήμη και αναγέννηση, εκδ. Ηρόδοτος, 1988, σ. 19 επ. και 55).
Φαντάζομαι πως απογοητευμένος θα αισθανόταν και τα τελευταία χρόνια της ζωής του, όταν πλέον είχε διακόψει τους οργανωτικούς (τουλάχιστον) δεσμούς του με το ΠΑΣΟΚ, αλλά και την ευρύτερη αριστερά. Ο κυνισμός της εξουσίας, οι μετακινήσεις του επαγγελματικοποιημένου πολιτικού προσωπικού υπό το δέλεαρ της εξουσίας που εξευτελίζει τους ανθρώπους, θα πρέπει να του στέρησαν τις όποιες ελπίδες συλλογικής προώθησης των οραμάτων του. Τα τελευταία χρόνια ζούσε σχεδόν απομονωμένος συντροφιά με τα βιβλία του και τις πνευματικές του αναζητήσεις. Ένας σύγχρονος κοσμοκαλόγερος (αποδίδοντάς του έναν χαρακτηρισμό που είχε δώσει ο Μ. Περάνθης στον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, στο ομότιτλο βιβλίο του), που τα μάτια του έλαμπαν μόνο στις δημόσιες συζητήσεις για τον ποντιακό ελληνισμό που λάτρευε..
Πέθανε πάμφτωχος. Και αυτό παρόλο που υπήρξε (θεωρητικά τουλάχιστον) κοντά στην Εξουσία στα χρόνια της παντοκρατορίας του ΠΑΣΟΚ, σε αντίθεση με πολλούς που έκαναν μπίζνες στο όνομα των οραμάτων της αριστεράς, αναμασώντας συνθήματα χωρίς καμιά αντιστοίχηση με τις ζωές τους. Ίσως, σε μας που δημόσια υποστηρίξαμε το ΠΑΣΟΚ, αποτέλεσε και το άλλοθί μας όταν μας επισημαινόταν οι κακές όψεις της Εξουσίας: "Δεν είναι όλοι ίδιοι", λέγαμε. "Να, υπάρχει πχ ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης".
Όντως, δεν είναι όλοι ίδιοι. Μου φαίνονται, όμως, σήμερα, αριθμητικά τόσο λίγοι οι "διαφορετικοί" (σαν τον Χαραλαμπίδη), που δεν μπορούν να συγκροτήσουν την αναγκαία κρίσιμη μάζα μιας συλλογικής προώθησης των οραμάτων για μια δικαιότερη κοινωνία.
ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ ΜΙΧΑΛΗ
Μακάρι εκεί που θα πας να υπάρχει η αγαπημένη σου Ρωμανία που δεν θα σου στερεί "τη χαρά να κάνεις πολιτική" (όπως έλεγες).
https://www.makthes.gr/gia-ton-michali-charalampidi-poy-efyge-apo-konta-mas-toy-dimitri-zakalka-697686