Θεοφάνης Μαλκίδης
Το ατιμώρητο έγκλημα των Γερμανών κατακτητών στην Κλεισούρα Καστοριάς
Την 5η Απριλίου 1944, το 7ο Σύνταγμα της 4ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας των Ες- Ες με διοικητή τον Κάρλ Σίμερς, τον υπεύθυνο της σφαγής στην Ερμακιά Εορδαίας με 63 νεκρούς, στους Πύργους Εορδαίας με 368 νεκρούς, στην Υπάτη και τη Σπερχειάδα με 89 νεκρούς, καθώς και στο Δίστομο με 220 νεκρούς, φθάνει στην Κλεισούρα της Καστοριάς. Στη σημαντική κωμόπολη του Ελληνισμού της Μακεδονίας, πνευματικό κέντρο της περιοχής και με πρωταγωνιστικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821 και το Μακεδονικό Αγώνα.
Οι Γερμανοί Ναζί κατακτητές συγκεντρώνουν τα γυναικόπαιδα και τους ηλικιωμένους στην πλατεία του χωριού, ενώ μια άλλη ομάδα εγκληματιών βάλλει με τα πολυβόλα όπλα κατά του άμαχου πληθυσμού.
Έπειτα οι δολοφόνοι κατευθύνονται προς τα σπίτια, βάζουν φωτιά και σκοτώνουν αδιακρίτως, γυναίκες, παιδιά, ηλικιωμένους.
Η δικαιολογία πάντα η ίδια : αντίποινα….
Οι άντρες των Ες-Ες συνοδευόμενοι από Βούλγαρους συνεργάτες τους με αρχηγό τον Άντον Κάλτσεφ και με σύνθημα τη φωτοβολίδα που άναψε στις τρεις το μεσημέρι της 5ης Απριλίου 1944, ξεχύθηκαν στο μαρτυρικό χωριό της Μακεδονίας όπου και άρχισαν να πυροβολούν.
Σκότωσαν χωρίς έλεος όποιαν και όποιον βρήκαν μπροστά τους, έσφαξαν εγκυμονούσες γυναίκες, παιδιά, ηλικιωμένους.
Ούτε και τον ιερέα του χωριού που με τον Σταυρό στο χέρι εκλιπαρούσε για να χαριστεί η ζωή στους ανυπεράσπιστους ανθρώπους, ικετεύοντας για το ποίμνιό του, δε σεβάστηκαν και τον κατακρεούργησαν. Επιπλέον οι Γερμανοί κατακτητές, μαζί με τους Βούλγαρους συνυπεύθυνους της μεγάλης σφαγής, πυρπόλησαν τις οικίες, την εκκλησία, το γυμνάσιο, τη βιβλιοθήκη.
Μόλις δύο ώρες ήταν αρκετές για να σκοτωθούν 280 άμαχοι, να τραυματιστούν 40 και να καταστραφούν 150 σπίτια. Την τελευταία στιγμή, σώθηκαν επτά γυναίκες, που είχαν οδηγηθεί στο εκτελεστικό απόσπασμα, αφού πριν πυροβολήσουν οι Γερμανοί, μία δεύτερη φωτοβολίδα σήμανε το τέλος της επίθεσης….
Όσες και όσοι επέζησαν, έπρεπε να έρθουν αντιμέτωποι πρόσωπο με πρόσωπο με το τεράστιο έγκλημα.
Στο κοιμητήριο του χωριού δεν υπήρχε χώρος και οι διασωθέντες έθαψαν τους νεκρούς τους στις αυλές των σπιτιών τους, της εκκλησίας, ακόμα και στις βουνοπλαγιές.
Λίγο αργότερα ο πολιτικός εντεταλμένος του Γ’ Ράιχ στα Βαλκάνια, Χέρμαν Νοϊμπάχερ χαρακτήρισε τη σφαγή «λουτρό αίματος», αλλά η Στρατιωτική Διοίκηση Θεσσαλονίκης-Αιγαίου επικρότησε τις ενέργειες του αντισυνταγματάρχη Σίμερς.
Το έγκλημα της Κλεισούρας, όπως και τα υπόλοιπα, που διέπραξε η ίδια δολοφονική ομάδα, το 7ο Σύνταγμα της 4ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας των Ες- Ες με επικεφαλής τον Καρλ Σύμερς, στην Ερμακιά και στους Πύργους της Μακεδονίας στην Υπάτη και το Δίστομο της Ρούμελης, έμειναν ατιμώρητα . Μάλιστα ο διοικητής των δολοφόνων αφού αθωώθηκε από το στρατοδικείο παρουσιάζοντας τη σφαγή των αμάχων ως ένοπλη αντιπαράθεση, τιμήθηκε με την ανώτατη Ναζιστική διάκριση, το Σταυρό των Ιπποτών του Σιδηρούν Σταυρού!
Είναι αυτονόητο να γράψουμε ότι ο αγώνας για τη Δικαιοσύνη και στην Κλεισούρα και στις υπόλοιπες μαρτυρικές πόλεις και χωριά, που έγιναν Ολοκαυτώματα και σφαγές κατά τη διάρκεια της κατοχής, είναι απαράγραπτος. Καμία πολιτική, κανένα συμφέρον, δεν παραγράφει το έγκλημα και την υποχρέωση του θύτη για αποκατάσταση, επανόρθωση, αποζημίωση!
Υ.Γ. Στη μαρτυρική Κλεισούρα έζησε η Οσία Σοφία (Χοτοκουρίδου), το γένος Αμανατίου Σαουλίδου, η οποία γεννήθηκε το 1883 στο χωριό Σαρή-ποπά (ή Σαρή-παπά) της επαρχίας Αρδάσης Τριπόλεως, Νόμου Τραπεζούντας του Πόντου.
Η Οσία Σοφία, η «εν τη Ιερά Μονή Παναγίας Θεοτόκου Κλεισούρας ασκήσασα», η οποία επέζησε τόσο από τη Γενοκτονία στον Πόντο, όσο και από το Ναζιστικό έγκλημα, απεβίωσε το 1974, αγιοκατατάχθηκε το 2011, ενώ η μνήμη της οποίας τιμάται από την Ορθόδοξη εκκλησία στις 6 Μαΐου.
Η ζωή της Οσίας Σοφίας της Κλεισούρας δείχνει ότι όσα εγκλήματα έμειναν ατιμώρητα επαναλήφθηκαν. Από τη Γενοκτονία στον Πόντο, στο Ολοκαύτωμα στη κατεχόμενη Ελλάδα. Από το Δάσκαλο Μουσταφά Κεμάλ, στο Μαθητή Αδόλφο Χίτλερ !
* Ο Θεοφάνης Μαλκίδης είναι διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου και συγγραφέας του βιβλίου "Κεμαλισμός και Ναζισμός". Αθήνα: Εύξεινος Λόγος 2022.