Ο Φάκελος της Κύπρου είναι μια πονεμένη ιστορία. Στον πολύ κόσμο η αναφορά σε αυτό τον φάκελο παραπέμπει στο σύνολο των εγγράφων, επιστολών, καταθέσεων μαρτύρων οπτικοακουστικού υλικού και πάσης φύσεως στοιχείου που κατατέθηκε στην εξεταστική επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων (1986-1988) και σχετίζεται με την Κύπρο την περίοδο της δικτατορίας αλλά και προηγουμένως.
Αφορά τις σχέσεις με την Τουρκία, τις ΗΠΑ και την Βρετανία,τις σχέσεις Αθήνας -Λευκωσίας, τον ρόλο του ΝΑΤΟ και των Αμερικανών στο πραξικόπημα και την εισβολή. Ένα υλικό που για μισό σχεδόν αιώνα φυλασσόταν στα υπόγεια του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών. Αποτελείται από185 φακέλους.
Το πρώτο βήμα
Για πρώτη φορά με ενέργειες του τότε Προέδρου της Κυπριακής Βουλής Γιαννάκη Ομήρου δόθηκαν κάποιοι απ’αυτούς τους φακέλους στο κυπριακό κοινοβούλιο και δημοσιοποιήθηκαν. Ήταν επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ και με προέδρους της Βουλής των Ελλήνων την Ζωή Κωνσταντοπούλου και τον Νίκο Βούτση.
Όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η Νέα Δημοκρατία ανέλαβαν την κυβέρνηση η δημοσιοποίηση αυτών των φακέλων σταμάτησε για ένα διάστημα για να επαναληφθεί αργότερα μετά από πιέσεις της Λευκωσίας. Μέχρι σήμερα, σύμφωνα με την ιστοσελίδα της Κυπριακής Βουλής έχουν δημοσιευτεί 13 τόμοι.
Θα πρέπει όμως να ειπωθεί ότι οι φάκελοι στα υπόγεια του ελληνικού ΥΠΕΞ έχουν συληθεί κατά καιρούς. Είναι γνωστό για τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ ότι πολύ πριν από την εξεταστική επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων αφαιρέθηκαν σημαντικά έγγραφα κατά καιρούς από τα ελληνικά αρχεία που ενοχοποιούσαν είτε Έλληνες πολιτικούς, είτε τους Αμερικανούς και το ΝΑΤΟ και θα δημιουργούσαν προβλήματα στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις.
Ανησυχούν οι Αμερικανοί
Με την ανόδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία το 1981, η CIA σε έκθεσή της που έχει τώρα αποχαρακτηριστεί εν μέρει, ανησυχούσε για την δημοσίευση εγγράφων σχετικά με τον ρόλο των ΗΠΑ στο πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή που θα διατάρασσαν τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Ελλάδα.
Οι φόβοι της διαψεύστηκαν γιατί ούτε και η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έδωσε στη δημοσιότητα τέτοια έγγραφα, ούτε και το σχετικό φάκελο που σχηματίστηκε αργότερα.
Θα πρέπει βεβαίως να ειπωθεί ότι με τον όρο Φάκελος της Κύπρου δεν εννοούμε μόνο τα έγγραφα της εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων που βρίσκονται στα υπόγεια του ελληνικού ΥΠΕΞ αλλά και μια σειρά άλλων εγγράφων που κατέχουν διάφορες ελληνικές υπηρεσίες, όπως για παράδειγμα το υπουργείο Εξωτερικών και η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών-ΕΥΠ που τότε ήταν γνωστή ως Κυβερνητική Υπηρεσία Πληροφοριών-ΚΥΠ.
Πενήντα χρόνια μετά, τα περισσότερα από αυτά τα έγγραφα δεν δημοσιοποιούνται και οι λόγοι είναι γνωστοί : να μη θιγούν οι Αμερικανοί αλλά και υψηλά ιστάμενοι της ελληνικής πολιτικής ζωής, κάποιοι από τους οποίους δεν βρίσκονται πια εν ζωή.
Την εβδομάδα που μας πέρασε η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών-ΕΥΠ έδωσε στη δημοσιότητα κάποια έγραφα της προκατόχου της υπηρεσίας, της ΚΥΠ, που καλύπτουν την περίοδο του πραξικοπήματος και της εισβολής.
Στάχτη στα μάτια
Στην πραγματικότητα όμως πρόκειται για ενημερωτικά δελτία που δεν αποκαλύπτουν τίποτε το σημαντικό. Ενώ είναι βέβαιον ότι στα αρχεία των ελληνικών μυστικών υπηρεσιών αλλά και αλλού, υπάρχουν πολύ πιο σημαντικά έγγραφα.
Ενδεχομένως η δημοσίευση αυτών των δελτίων στοχεύει να ρίξει στάχτη στα μάτια των πολιτών και ειδικά των Κυπρίων, προκειμένου να παραμείνουν στο σκοτάδι σημαντικά έγγραφα. Και σ΄αυτό βοηθούν δυστυχώς και επιστήμονες, ιστορικοί, δημοσιογράφοι και άλλοι, ηρακλείς του καραμανλισμού και του μητσοτακισμού.
Πενήντα χρόνια μετά το πραξικόπημα και την εισβολή, το ελληνικό κράτος θα έπρεπε να είχε δώσει στη δημοσιότητα όλα τα έγγραφα που έχει στην κατοχή του για να ριχτεί άπλετο φως στο έγκλημα εναντίον της Κύπρου και του ελληνισμού.
Είναι τραγικό το γεγονός ότι γνωρίζουμε πολύ περισσότερα από τα έγγραφα των αμερικανικών και των βρετανικών αρχείων που αποχαρακτηρίζονται παρά από ελληνικά έγγραφα.
Αλλά ακόμη και οι αμερικανικές και οι βρετανικές υπηρεσίες δίνουν στη δημοσιότητα τα πλέον ανώδυνα έγγραφα, πολλές φορές και λογοκριμένα, τα οποία δεν αποκαλύπτουν σε βάθος και σε πλάτος την αμερικανική και την βρετανική εξωτερική πολιτική της περιόδου αυτής.
Είναι πάντως καιρός να απαιτήσουμε να δοθούν στη δημοσιότητα όλα τα ελληνικά έγγραφα της περιόδου αυτής, προτού εξαφανιστούν εντελώς. Τελευταία αναφέρθηκε ότι δεν υπάρχουν τα έγγραφα της περιόδου αυτής του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Φρουράς-ΓΕΕΦ.
Ασφαλώς έγγραφα θα υπάρχουν και στα κυπριακά αρχεία τα οποία επίσης δεν έχουν δοθεί στη δημοσιότητα. Εκτός ίσως από όσα αποκαλύφτηκαν από την έκθεση της Ερευνητικής Επιτροπής τς Κυπριακής Βουλής και που δημοσιοποιήθηκαν στο δικό της Φάκελο.
Πενήντα χρόνια μετά το έγκλημα του πραξικοπήματος και της εισβολής κάποιοι προσπαθούν ακόμη να αποκρύψουν την αλήθεια. Χωρίς την πίεση της κοινής γνώμης αλλά και των ερευνητών, των επιστημόνων, των διανοουμένων, θα αναζητούμε ακόμη και μετά από άλλα πενήντα χρόνια τα έγγραφα αυτής της προδοσίας. Κάποιοι έχουν συμφέρον να καταστραφούν και να μην δημοσιοποιηθούν ποτέ.
Άλλωστε δεν είναι τυχαίο που έμμεσα κάποιοι αθωώνουν τους Αμερικανούς, το ΝΑΤΟ, τους Εγγλέζους, Έλληνες πολιτικούς και στρατιωτικούς και φορτώνουν την ευθύνη στον «χρήσιμο ηλίθιο» της εποχής, τον δικτάτορα Δημήτριο Ιωαννίδη.
Του ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ