Θεόφιλος Πουταχίδης, Καθηγητής ΑΠΘ
Ο Τριαδικός μας Θεός, είς ων, ως προς την υπέρχρονη βούληση και δράση της δημιουργικής Του υποστάσεως ως Υιός Λόγος θεωρείται. Ως δε προς την άκτιστη κοινωνία Του, ως Πνεύμα Άγιον θεωρείται. Αχάριστοι όντες τον της δημιουργίας λόγον «ουκ εγνώσαμεν, ουδέ συνήκαμεν» (Ψαλ. 81, 5)· και της κοινωνίας γίναμε αρνητές. Της βασιλικής δωρεάς της ελευθερίας κακώς χρώμενοι, ανόητοι κι ιδιογνώμωνες εκπίπτουμε.
Η διάχυτη αγάπη του Δημιουργού βρίσκει τόπο αντάξιο της άμεμπτης ποιότητάς της στο πρόσωπο της παρθένου Μαρίας. Με την άδειά της, ο Λόγος σαρκώνεται· ο Θεός προσλαμβάνει την ανθρώπινη φύση. Το άκτιστο στο κτιστό ενοικεί και η αγάπη πραγματώνεται, το άμετρο έλεος συγκροτείται· η ευκαιρία υφίσταται. «Χριστός επί γης, υψώθητε»!
Η Μαρία παρθένος ούσα, το πρότυπο της αφθαρσίας δηλούσα, παρθένος τίκτει και αεί παρθένος μένει. Θεόν τίκτει και Θεοτόκος ονομάζεται, τέλειον άνθρωπο τίκτει και Υπεραγία καθίσταται· τον Θεάνθρωπο Χριστό τίκτει και ως μητέρα της αθανασίας του γένους των βροτών ανυμνείται. Κι ο άνθρωπος χους ων και εις χουν απερχόμενος, τώρα δύναται να μετέχει του ουρανίου ευ ζην που προσφέρει ο ων, ην κι ερχόμενος. «Χριστός γεννάται, δοξάσατε»!
Εάν εκ του περισσού της αγάπης η πλάση, εκ του υπερπερισσού της η ανάπλαση. Εάν εκ του πλεονάσματος της φιλοκαλίας η γέννηση, εκ του υπερπλεονάσματός της η αναγέννηση. Εάν ανεξόδως η δημιουργία, μετά δεσμεύσεως θυσίας σταυρικής και λύτρων αίματος η αναδημιουργία. Χιτώνα Νέσσου ενδυσάμενος· αδυναμία νεογνού καταδεξάμενος· εύθραστη φύση προσδεξάμενος· μαρτυρική μοίρα αποδεχόμενος, δούλου έλαβε μορφή εκουσίως. «Ενανθρωπήσας ανεκτήσατο ημάς∙ ότι δεδόξασται»!2
Ότε οι άγγελοι υμνούντες και δοξάζοντες την έλευση του Θεού επί γης εξήγγελον∙ ότε ο Ιωσήφ τη Θεομήτορα και το θείο βρέφος ασμένως θεράπευε∙ ότε οι την κοσμική γνώση διώκοντες, την ένσαρκο Θεού σοφία και δύναμη προσκυνούσαν∙ ότε οι των αλόγων κτηνών ποιμένες τον των ελλόγων όντων της ζωής αρχηγό ως όντως ποιμένα εγνώριζαν∙ ότε οι κτιστοί του ουρανού φωτοδότες την άκτιστον τρισήλιον Θεότητα ως μόνον αληθή φωτοδότη επισήμαιναν, τότε οι της κοσμικής εξουσίας φιλήδονοι λάτρεις άκακα βρέφη μανιωδώς εφόνευαν. «Χριστός εξ ουρανών, απαντήσατε»!
Της δόξης ο Βασιλεύς γεννάται και το άτιμο κράτος της κενοδοξίας καταλύεται. Του κάλλους ο δημιουργός γεννάται και ο δύσμορφος μισόκαλος αποδομείται. Της ζωής η πηγή γεννάται και του θανάτου ο χείμαρρος αποξηραίνεται. Της χάριτος ο δωρεοδότης γεννάται και το άδωρον του νόμου αποκαλύπτεται. Η αγάπη ως πρόσωπο γεννάται και το μίσος ως ουροβόρος έχιδνα συστέλλεται. Ο μόνος φιλάνθρωπος ως άνθρωπος γεννάται και ο μισάνθρωπος την ευδοκία του καινού ανθρώπου φθονεί. Ο ισχυρός ως βρέφος ασθενές γεννάται και οι ασθενείς βροτοί υγιείς ανδρίζονται. «Όθεν θεογνωσίας προς φως οδηγηθέντες, εκ νυκτός ορθρίζοντες δοξολογούμεν σε, Φιλάνθρωπε»!
Ξένος ο τόκος, οικείος ο παράδεισος. Ξένη η ενανθρώπιση, οικεία η αγιότης. Ξένη η γέννηση, οικεία η Θέωση. Ξένη η ένωση, οικεία η αποκάλυψη. Ξένη η κράση, οικεία η Αλήθεια. Ξένος ο τόπος, οικεία η αφθαρσία. Ξένος ο τρόπος, οικεία η αιωνιότητα. Ξένο το θέαμα, οικεία η ανάσταση. Ξένη η φυσιολογία, οικεία η των νόμων της φύσεως κατάλυση. Ξένη η μέθοδος, οικείο το θαύμα. Ξένο το γεγονός, οικεία η χάρις. Ξένο το φαινόμενο, οικείο το άκτιστο. Ξένη η πραγμάτωση, οικεία η προφητεία. «Άσατε τω Κυρίω πάσα η γη και εν ευφροσύνη ανυμνήσατε, λαοί, ότι δεδόξασται»!
Χριστός γεννάται, αγαλλιάσατε! Χριστός γεννάται, ειρηνεύετε! Χριστός γεννάται, θαρσείτε! Χριστός γεννάται, πιστεύετε! Χριστός γεννάται, συγχωρήσατε! Χριστός γεννάται, ελπίσατε! Χριστός γεννάται, μακροθυμείτε! Χριστός γεννάται, ευλογείτε! Χριστός γεννάται, ελεείτε! Χριστός γεννάται, εκκλησιάζεστε! Χριστός γεννάται, των μυστηρίων μετέχετε! Χριστός γεννάται, μη φθονείτε! Χριστός γεννάται, μην κατακρίνετε! Χριστός γεννάται, μην αδικείτε! Χριστός γεννάται, θησαυρούς ουρανίους εκζητείτε! Χριστός γεννάται, αγωνίζεστε! Χριστός γεννάται, αντισταθείτε!
Χριστούγεννα! Πλούτος μες στην πενία. Δόξα μες στην αφάνεια. Έλεος μέσα σ’ έναν κόσμο συμφερόντων. Ησυχία μες στον θόρυβο του κόσμου. Ελπίδα μες στην απελπισία. Θάρρος μες στις φοβίες. Κάλος μες στην ασχήμια. Απαντοχή μες στον πόνο. Δάκρυα μες στη χαρά. Χαρά μες στα δάκρυα. Δάκρυα μες στην προσευχή. Αόρατη παρέα μες στη μοναξιά. Πνεύμα αειθαλές μες στα γηρατειά. Συγχώρεση μες στην αμαρτία.
Χριστούγεννα! Τρία παιδιά στο καμίνι. Άκαυστοι και αβλαβείς διασωθέντες –Χριστός! Εν πυρά τελειωθέντες της αιωνίου ζωής μέτοχοι – και πάλιν Χριστός! Ε… αν δεν είναι λόγος αυτός ν’ ακολουθήσουμε την προτροπή του Αγίου Ιωάννη του Χρυσόστομου, τότε ποιος είναι; «Δεύτε ουν, εορτάσωμεν, δεύτε πανηγυρίσωμεν. Ξένος γαρ ο της εορτής τρόπος, επειδή και παράδοξος ο της γεννήσεως λόγος»3. Καλά κι ευλογημένα Χριστούγεννα!
1 Δημοσιεύθηκε στο βιβλίο του Θεόφιλου Πουταχίδη, Πενήντα και οκτώ αλεξίκακα άρθρα, Ινφογνώμων, Αθήνα 2021, σσ. 84-86.
2 Αγίου Κοσμά του Μελωδού, Πεζός Κανών των Χριστουγέννων.
3 Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, Λόγος εις το γενέθλιον του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, PG 49, 351.