Φάνης Μαλκίδης
«Βιογραφικαί Αναμνήσεις του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρύσανθου του από Τραπεζούντος 1881-1949» Γ΄ έκδοση Μορφωτικός Όμιλος Κομοτηνής- Κέντρο Θρακικών Μελετών. Κομοτηνή 2010
Αφιερωμένο στα 60 χρόνια από τον θάνατο του Κομοτηναίου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδας, του από Τραπεζούντος Χρύσανθου, επανεκδόθηκε στην Κομοτηνή, το βιβλίο του «Βιογραφικαί Αναμνήσεις».
Προλογίζοντας την έκδοση ο πρόεδρος του Μορφωτικού Ομίλου Κομοτηνής π. Δ. Βασιλειάδης, αναφέρει ότι «ο Κομοτηναίος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδας Χρύσανθος Φιλιππίδης ο από Τραπεζούντος αναμφιβόλως είναι ο διαπρεπέστερος γόνος της πόλης μας σε όλη την γνωστή σε εμάς ιστορική της πορεία. Με τις διανοητικές και πνευματικές αρετές, την βαθύτατη εκκλησιαστική και θύραθεν μόρφωση, την ακάματη προσφορά προς την Ορθόδοξη Εκκλησία, τους ανυποχώρητους αγώνες για τα δίκαια του Ελληνισμού, την ανυστερόβουλη μέριμνα για την προστασία των αλλοδόξων και αλλοθρήσκων και τέλος την αυτοθυσιαστική αντιστασιακή του στάση και δράση έναντι των Γερμανών ναζιστών κατακτητών και των συμμάχων τους, αναδείχθηκε λαμπρός επιστήμονας και συγγραφέας, άξιος κληρικός της Εκκλησίας του Χριστού, κορυφαίος Πρωθιεράρχης της Ορθοδοξίας, μέγιστος εθνικός αγωνιστής και οικουμενικών διαστάσεων αντιστασιακός ηγέτης. Γι’ αυτό τον λόγο απολαμβάνει τιμής και αναγνωρίσεως σε πανελλήνιο, παναρθόδοξο και οικουμενικό επίπεδο».
Ο Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Μεταλληνός ο οποίος έκανε τον πρόλογο του βιβλίου αναφέρει ότι «χαιρετίζω με ενθουσιασμό την απόφαση του Μορφωτικού Ομίλου Κομοτηνής να επανεκδώσει τον Α’ τόμο της τριτόμου εκδόσεως του αειμνήστου Γεωργίου Τασούδη για τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδας, τον από Τραπεζούντος Χρύσανθο, που περιέχει τις βιογραφικές αναμνήσεις του σεπτού Ιεράρχου. Πρόκειται για μεγάλη προσφορά στην εκκλησία και το έθνος μας, αλλά και το πλήρωμα της Τοπικής Εκκλησίας, διότι δίδεται εκ νέου η ευκαιρία προσεγγίσεως του λόγου και του έργου μιας μεγάλης μορφής της νεότερης ιστορίας μας, με γενικά αποδεκτή εθνωφελή δράση σε όλους τους σταθμούς του πολυτάραχου βίου του και ανυπέρβλητη προσφορά στην Εκκλησία και τον μαρτυρικό Ελληνισμό. Θα προσθέσω όμως εδώ και την έκφραση της ευγνωμοσύνης μου για την τιμή, που μου περιποιεί ο Όμιλος, αναθέτοντας μου την προλόγηση της εκδόσεως. Είναι μεγάλη τιμή στην ταπεινότητα μου, που ως διάκονος της ιστορικής έρευνας των τελευταίων αιώνων της ιστορίας του Γένους μας και της Ρωμιοσύνης, επανειλημμένα έχει ασχοληθεί με το πρόσωπο και το έργο του Αρχιεπισκόπου Χρυσάνθου».Ο Χρύσανθος Φιλιππίδης γεννήθηκε το 1881 στην υπόδουλη τότε Κομοτηνή, Μητροπολίτης Τραπεζούντας στα δύσκολα χρόνια (1913-1923), στάθηκε στον Ελληνισμό του Ευξείνου Πόντου και μετά στην προσφυγιά, δημιουργώντας την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών, όπου μέχρι σήμερα πραγματοποιεί ένα θαυμάσιο έργο. Από το 1938 – 1941 ήταν Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, και με την έλευση των Γερμανών κάνει την πρώτη αντιστασιακή ενέργεια.
«Βιογραφικαί Αναμνήσεις του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρύσανθου του από Τραπεζούντος 1881-1949» Γ΄ έκδοση Μορφωτικός Όμιλος Κομοτηνής- Κέντρο Θρακικών Μελετών. Κομοτηνή 2010
Αφιερωμένο στα 60 χρόνια από τον θάνατο του Κομοτηναίου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδας, του από Τραπεζούντος Χρύσανθου, επανεκδόθηκε στην Κομοτηνή, το βιβλίο του «Βιογραφικαί Αναμνήσεις».
Προλογίζοντας την έκδοση ο πρόεδρος του Μορφωτικού Ομίλου Κομοτηνής π. Δ. Βασιλειάδης, αναφέρει ότι «ο Κομοτηναίος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδας Χρύσανθος Φιλιππίδης ο από Τραπεζούντος αναμφιβόλως είναι ο διαπρεπέστερος γόνος της πόλης μας σε όλη την γνωστή σε εμάς ιστορική της πορεία. Με τις διανοητικές και πνευματικές αρετές, την βαθύτατη εκκλησιαστική και θύραθεν μόρφωση, την ακάματη προσφορά προς την Ορθόδοξη Εκκλησία, τους ανυποχώρητους αγώνες για τα δίκαια του Ελληνισμού, την ανυστερόβουλη μέριμνα για την προστασία των αλλοδόξων και αλλοθρήσκων και τέλος την αυτοθυσιαστική αντιστασιακή του στάση και δράση έναντι των Γερμανών ναζιστών κατακτητών και των συμμάχων τους, αναδείχθηκε λαμπρός επιστήμονας και συγγραφέας, άξιος κληρικός της Εκκλησίας του Χριστού, κορυφαίος Πρωθιεράρχης της Ορθοδοξίας, μέγιστος εθνικός αγωνιστής και οικουμενικών διαστάσεων αντιστασιακός ηγέτης. Γι’ αυτό τον λόγο απολαμβάνει τιμής και αναγνωρίσεως σε πανελλήνιο, παναρθόδοξο και οικουμενικό επίπεδο».
Ο Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Μεταλληνός ο οποίος έκανε τον πρόλογο του βιβλίου αναφέρει ότι «χαιρετίζω με ενθουσιασμό την απόφαση του Μορφωτικού Ομίλου Κομοτηνής να επανεκδώσει τον Α’ τόμο της τριτόμου εκδόσεως του αειμνήστου Γεωργίου Τασούδη για τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδας, τον από Τραπεζούντος Χρύσανθο, που περιέχει τις βιογραφικές αναμνήσεις του σεπτού Ιεράρχου. Πρόκειται για μεγάλη προσφορά στην εκκλησία και το έθνος μας, αλλά και το πλήρωμα της Τοπικής Εκκλησίας, διότι δίδεται εκ νέου η ευκαιρία προσεγγίσεως του λόγου και του έργου μιας μεγάλης μορφής της νεότερης ιστορίας μας, με γενικά αποδεκτή εθνωφελή δράση σε όλους τους σταθμούς του πολυτάραχου βίου του και ανυπέρβλητη προσφορά στην Εκκλησία και τον μαρτυρικό Ελληνισμό. Θα προσθέσω όμως εδώ και την έκφραση της ευγνωμοσύνης μου για την τιμή, που μου περιποιεί ο Όμιλος, αναθέτοντας μου την προλόγηση της εκδόσεως. Είναι μεγάλη τιμή στην ταπεινότητα μου, που ως διάκονος της ιστορικής έρευνας των τελευταίων αιώνων της ιστορίας του Γένους μας και της Ρωμιοσύνης, επανειλημμένα έχει ασχοληθεί με το πρόσωπο και το έργο του Αρχιεπισκόπου Χρυσάνθου».Ο Χρύσανθος Φιλιππίδης γεννήθηκε το 1881 στην υπόδουλη τότε Κομοτηνή, Μητροπολίτης Τραπεζούντας στα δύσκολα χρόνια (1913-1923), στάθηκε στον Ελληνισμό του Ευξείνου Πόντου και μετά στην προσφυγιά, δημιουργώντας την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών, όπου μέχρι σήμερα πραγματοποιεί ένα θαυμάσιο έργο. Από το 1938 – 1941 ήταν Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, και με την έλευση των Γερμανών κάνει την πρώτη αντιστασιακή ενέργεια.
Στην εμφάνιση μίας επιτροπής, η οποία πρότεινε για το καλό του Ελληνικού λαού να γίνει δεκτός ευμενώς ο κατακτητής και με μπροστάρη την θρησκευτική ηγεσία να παραδωθεί η πόλη των Αθηνών στους Γερμανούς, ο Χρύσανθος απάντησε:«Οι Έλληνες Ιεράρχες δεν παραδίδουν πόλεις στον εχθρό, καθήκον έχουν να εργαστούν δια την απελευθέρωση». Στην αίτηση για δοξολογία στην Μητρόπολη, απάντησε:«ΔΟΞΟΛΟΓΙΑ! Δοξολογία δεν έχει θέσιν επί τη υποδουλώσει της Πατρίδος μας, η ώρα της δοξολογίας θα είναι άλλη». Στην αίτηση για να δει τον Γερμανό στρατηγό Στούμμε είπε: «Θα τον αναμένω». Και ο Αρχιεπίσκοπος είπε στον Γερμανό στρατιωτικό:«Ελπίζω να σεβαστείτε την Χώρα. Στρατηγέ μη θίξετε την φιλοτιμία του Ελληνικού λαού».
Τέλος, ο στρατηγός Στούμμε, του ζήτησε να ορκίσει την κυβέρνηση Τσολάκογλου. Στην απάντησή του ο πρώην Τραπεζούντας και νυν Αρχιεπίσκοπος Αθηνών ανέφερε:«Δεν μπορώ να ορκίσω Κυβέρνηση προβληθείσα από τον εχθρό. Εμείς γνωρίζουμε ότι τις Κυβερνήσεις τις ορίζει ο λαός ή ο Βασιλεύς. Εδώ τώρα ούτε ο λαός εψήφισε την Κυβέρνηση, ούτε ο Βασιλεύς την όρισε. Πως ζητάτε να ορκίσω Κυβέρνηση υποδειχθείσα υπό του εχθρού; Δια να είναι όργανό των; Εν γνώσει των συνεπειών που με αναμένουν, δεν δέχομαι την προτεινομένη πρόταση. Εμμένω εις τας αρχάς μου. Ο πρωθυπουργός που όρκισα βρίσκεται και αγωνίζεται στην Κρήτη».
Τελικά Στις 29/4/1941 11πμ ορκίστηκε η πρώτη κατοχική κυβέρνηση από τον διάκονο της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου Καρύτση. Στις 2/6/1941, ο Χρύσανθος επαύθη με Συντακτική Πράξη της ψευδοκυβέρνησης Τσολάκογλου, και από τότε θα αποσυρθεί στο σπίτι του, όπου καθ’ όλη τη διάρκεια της κατοχής θα λειτουργεί ασύρματο επικοινωνίας με τους Συμμάχους. Ο Χρύσανθος πέθανε το 1949, πάμφτωχος, χωρίς ακίνητη περιουσία και με ελάχιστα κινητά υπάρχοντα.
Το βιβλίο αποτελεί σημαντικότατη μαρτυρία για το βίο του Χρύσανθου, για τη συνεισφορά του στην νεότερη ιστορία του Ποντιακού, Θρακικού, Μικρασιατικού και όλου του Ελληνισμού. Είναι μία παρακαταθήκη που αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για όλους τους Έλληνες, για όλους τους ιερωμένους, για όλους τους ανθρώπους.
Τελικά Στις 29/4/1941 11πμ ορκίστηκε η πρώτη κατοχική κυβέρνηση από τον διάκονο της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου Καρύτση. Στις 2/6/1941, ο Χρύσανθος επαύθη με Συντακτική Πράξη της ψευδοκυβέρνησης Τσολάκογλου, και από τότε θα αποσυρθεί στο σπίτι του, όπου καθ’ όλη τη διάρκεια της κατοχής θα λειτουργεί ασύρματο επικοινωνίας με τους Συμμάχους. Ο Χρύσανθος πέθανε το 1949, πάμφτωχος, χωρίς ακίνητη περιουσία και με ελάχιστα κινητά υπάρχοντα.
Το βιβλίο αποτελεί σημαντικότατη μαρτυρία για το βίο του Χρύσανθου, για τη συνεισφορά του στην νεότερη ιστορία του Ποντιακού, Θρακικού, Μικρασιατικού και όλου του Ελληνισμού. Είναι μία παρακαταθήκη που αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για όλους τους Έλληνες, για όλους τους ιερωμένους, για όλους τους ανθρώπους.