Ένα βιβλίο για τη Νέα Αμισό Δράμας
Από τον Θεόδωρο Νεοφ. Ρωμανίδη
ΕΝΑ ΠΟΛΥ ενδιαφέρον βιβλίο που αφορά την Νέα Αμισό Δράμας, κυκλοφόρησε πρόσφατα, με συγγραφέα τον Θεόδωρο Νεόφυτου Ρωμανίδη, το οποίο αφιερώνει στη μνήμη του παππού του «Θεόδωρου Χρυσοστόμου Ρωμανίδη, πρώτου οικιστού της Ν. Αμισού Δράμας». Το βιβλίο απαρτίζεται από 400 πυκνογραμμένες και καλογραμμένες σελίδες με πλούσιο φωτογραφικό υλικό και χαιρετισμό του δημάρχου Δράμας κ. Χριστόδουλου Μαμσάκου, ενώ το προλογίζει ο Θεοφάνης Μαλκίδης, Διδάκτωρ Κοινωνικών Επιστημών του Παντείου Πανεπιστημίου και μέλος της Διεθνούς Ένωσης Ακαδημαϊκών για τη Μελέτη των Γενοκτονιών.
Στον πρόλογό του ο κ. Μαλκίδης, κάνει ιδιαίτερη αναφορά στο προσφυγικό ελληνικό στοιχείο το οποίο «αντιμετωπίστηκε σε γενικές γραμμές σαν ξένο, το οποίο ήλθε στην Ελλάδα προκειμένου να διαταράξει πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές και άλλες ισορροπίες, (και) τέθηκε στο παρασκήνιο».
Αναφερόμενος στον συγγραφέα ο κ. Μαλκίδης σημειώνει: «Ο συγγραφέας είναι μια χαρακτηριστική προσωπικότητα της μεγάλης προσφυγικής οικογένειας με πλούτο γνώσεων και βιωμάτων, αλλά και ταυτόχρονα και σιωπής γι’ αυτά που έγιναν. (…) Η προσφυγική ταυτότητα, η ανάκτησή της για να είμαστε πιο ακριβείς, έχει ακόμη πολύ απόσταση να διανύσει και να δημιουργήσει τις συνθήκες για νέα και σύγχρονα αιτήματα. Ωστόσο η ιστορική περίοδος που βιώνουμε δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες. Παρότι η πρώτη προσφυγική γενιά έχει ολοκληρώσει τον κύκλο της σ’ αυτή τη ζωή, υπάρχει πλέον η καταγεγραμμένη μαρτυρία της. Μαρτυρία ζωής και ιστορικής πορείας. Όπως αυτή του Θεόδωρου Ρωμανίδη, τον οποίο και ευχαριστώ, ως γόνος προσφύγων, που φώτισε ακόμη μια πτυχή της διαδρομής των προγόνων μας, των προγόνων μου».
Το βιβλίο του Θ. Ρωμανίδη για τη Νέα Αμισό, ξεκινάει ακόμα από «Τα χρόνια των διωγμών, το αντάρτικο στον Πόντο», όπου γίνεται λόγος για την «κατάρρευση του μετώπου και την καταστροφή της Σμύρνης (που ήταν) η αρχή του τέλους μιας τρισχιλιόχρονης παρουσίας Ελλήνων στα χώματα της Ανατολής».
Αναφερόμενος στα ιστορικά γεγονότα, παραθέτει σημαντικά ιστορικά στοιχεία και ντοκουμέντα προκειμένου να δέσει τη δική του αφήγηση και να εισαγάγει τον αναγνώστη του στο κλίμα του βιβλίου. Το δεύτερο κεφάλαιο έχει τον χαρακτηριστικό τίτλο: «Δράμα, η νέα πατρίδα. Καθ’ οδόν προς τη Δράμα».
Οι περιγραφές που δίνει ο Θ. Ρωμανίδης, είναι πρωτόγνωρες και ανεπανάληπτες. Μιλάει για τη Δράμα που αντικρίζουν οι πρώτοι πρόσφυγες που καταφθάνουν στη Δράμα μέσω του Σιδηροδρομικού Σταθμού, ενώ παραθέτει ταυτόχρονα πλούσιο φωτογραφικό υλικό της εποχής του 1922 και εντεύθεν, συνδυάζοντάς το με αποκόμματα εφημερίδων της εποχής ακόμα και χάρτες. Χαρακτηριστικό είναι το απόκομμα εφημερίδας της εποχής (28/8/1924) που αναφέρει ότι πέθαναν δέκα άτομα από ηλίαση «εκ των αφιχθέντων προ εβδομάδας» και διέμεναν στο νέο σιδηροδρομικό σταθμό Δράμας.
Παρατίθενται επίσης ιστορικά στοιχεία με ντοκουμέντα, πόσοι πρόσφυγες ήρθαν, πόσες οικογένειες, πόσοι Πόντιοι, Θράκες, Καυκάσιοι, εκ Βουλγαρίας κτλ., και τα πάντα συνοδεύονται από αποκόμματα εφημερίδων της Κυβερνήσεως της εποχής εκείνης.
Μέσω της ιστορίας του παππού του, ο συγγραφέας μας εισάγει στη δημιουργία του οικισμού της Νέας Αμισού, ενώ παραθέτει ακόμα και πίνακα στον οποίον αναφέρονται τα ονόματα των αγροτών αρχηγών των οικογενειών προσφύγων στη Νέα Αμισό όπως απογράφηκαν το 1928.
Σε διαφορετικά κεφάλαια, αναπτύσσεται επίσης το ανθρώπινο δυναμικό του χωριού, το ιστορικό της Εκκλησίας, το ιστορικό του Δημοτικού Σχολείου, οι δρόμοι και το χωριό, η ζωή στο χωριό, ενώ ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην καπνοκαλλιέργεια και άλλες ασχολίες των κατοίκων.
Σε επιστολή του προς τον «Πρωινό Τύπο» και την προσφορά του βιβλίου του, ο ίδιος ο συγγραφέας επισημαίνει μεταξύ άλλων, ότι: «Το βιβλίο είναι η ταπεινή μου συμβολή στο να αναδείξει, μέσα από αφηγήσεις συγχωριανών, δημοσιεύματα εφημερίδων της εποχής εκείνης, αρχειακό υλικό αλλά και προσωπικά βιώματα, τις αγωνιώδεις προσπάθειες των προσφύγων προγόνων μας, απόρροια του βίαιου διωγμού τους από τις εστίες τους, να εγκατασταθούν σε έναν αφιλόξενο, πολλές φορές, τόπο και να ορθοποδήσουν μεταφέροντας και διασώζοντας την προσφυγική κληρονομιά με τις παραδόσεις και τον πολιτισμό της».
Ο συγγραφέας Θεόδωρος Νεοφ. Ρωμανός, γεννήθηκε στη Δράμα το 1948. Έζησε τα μαθητικά του χρόνια στη Νέα Αμισό Δράμας. Απόφοιτος του τμήματος Γεωπονίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκης υπηρέτησε τον Ελληνικό Στρατό ως έφεδρος ανθυπίλαρχος. Εργάσθηκε στις συνεταιριστικές βιομηχανίες ΣΕΚΟΒΕ ΑΕ στο Κεφαλάρι Δράμας, και επί 25ετίας στη ΣΕΒΑΘ ΑΒΕΕ στην Ξάνθη. Αιρετός Νομαρχιακός Σύμβουλος επί οκτώ έτη, Πρόεδρος Νομαρχιακού Συμβουλίου Ξάνθης επί διετίας. Πρόεδρος του «Κέντρου Μελετών ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ» και του Συλλόγου Ποντίων Ν. Ξάνθης. Από το 1976 ζει στην Ξάνθη.