Ο χρόνος «πάγωσε» στο Δίστομο την 10η Ιουνίου του 1944. Οι Ναζί διέπραξαν ένα από τα πιο αποτρόπαια εγκλήματα στην παγκόσμια ιστορία.
Με διαταγή του, υπολοχαγού Χανς Ζάμπελ, το Δίστομο πυρπολήθηκε και 223 κάτοικοι εκτελέστηκαν απάνθρωπα. Μεταξύ των νεκρών, 45 παιδιά και έφηβοι και 20 βρέφη!
Θεοφάνης Μαλκίδης – Δρ. Παντείου Πανεπιστημίου
Δίστομο, 10 Ιουνίου 1944: Οι ατιμώρητοι δολοφόνοι και η Ύβρις
Ο Δρ. Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοφάνης Μαλκίδης αναλύει το έγκλημα του Διστόμου και βρίσκει τις ρίζες του κακού. Συγκεκριμένα λέει στο Newsbomb.gr:
«Αντίκρισα στη μέση του σπιτιού την αδελφή μου ανάσκελα, γυμνή από τη μέση και κάτω. Το φουστάνι της ήταν γυρισμένο προς τα πάνω και σκέπαζε το σχισμένο και κομματιασμένο στήθος της, το πρόσωπό της ήταν παραμορφωμένο, όλο το σώμα της κατακομματιασμένο. Μα το χειρότερο και φρικαλεότερο θέαμα ήταν, όταν από τη στάση του σώματός της κατάλαβα ότι οι Γερμανοί είχαν βιάσει το άψυχο κορμί της.Δίπλα της βρισκόταν το τεσσάρων μηνών κοριτσάκι της λογχισμένο, με σπασμένο το κεφαλάκι του, και στο στόμα του είχε τη ρώγα του στήθους της μάνας του που είχαν κόψει εκείνοι οι κανίβαλοι.Το άλλο κοριτσάκι της, η 6χρονη Ελένη, βρισκόταν στο κατώφλι του σπιτιού μέσα σε μια λίμνη αίματος με βγαλμένα τα σπλάχνα του. Το είχαν ξεκοιλιάσει με μαχαίρι.Το αγόρι της, ο 3χρονος Γιάννης, το βρήκα νεκρό στην αυλή με λιωμένο κεφάλι». (αφήγηση διασωθέντα από το ολοκαύτωμα του Διστόμου)
Με αφορμή την ημέρα μνήμης του Ναζιστικού ολοκαυτώματος στο Δίστομο την 10η Ιουνίου 1944 , είναι πλέον ξεκάθαρο πως όταν οι θύτες δεν τιμωρούνται τα εγκλήματα επαναλαμβάνονται και μάλιστα πολύ πιο σκληρά.
Η έρευνα στο δυτικό κόσμο, στην Ελλάδα απουσιάζει η σχετική ανάλυση λόγω του «εξαγνισμού» του Μουσταφά Κεμάλ, δείχνει ότι υπήρξε εξάρτηση του Χίτλερ από τον Κεμάλ, έχει αποδειχθεί ότι σημειώθηκε αντιγραφή του Ναζισμού από τον Κεμαλισμό ως προτύπου κατάκτησης της εξουσίας με μέσο τα διαστροφικά εγκλήματα. Είναι πλέον σαφές ότι ο Ναζισμός άντλησε τις οργανωμένους μεθόδους εξαφάνισης των λαών από καθεστώτα και πρόσωπα όπως ο Κεμαλισμός και ο Κεμάλ, όπως γράφει χαρακτηριστικά ο Στέφαν Ίχριγκ στο έργο του <<Ο Ατατούρκ στον κόσμο των Ναζί>> (εκδόσεις Πανεπιστημίου Χάρβαρντ).
Ο «δάσκαλος» ήταν ο Κεμάλ , « μαθητής» ήταν ο Χίτλερ, όπως ανέφερε σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Μιλιέτ» το 1933, ο επικεφαλής των Ναζί, χρίζοντας τον Κεμάλ ως «επιφανέστερο άνδρα του αιώνα» , προσθέτοντας πως «το τουρκικό κίνημα υπήρξε για εκείνον ένα λαμπρό άστρο». Το 1938 , ο Χίτλερ τόνιζε ότι «ο Ατατούρκ ήταν δάσκαλος, ο Μουσολίνι ήταν ο πρώτος του μαθητής και εγώ ο δεύτερος».
Έλληνες και Αρμένιοι παραλληλίζονταν με τους Εβραίους και με τους υπόλοιπους υπό εξόντωση λαούς και όπως είναι γνωστό όταν ο Χίτλερ προγραμμάτιζε και υλοποιούσε τη δολοφονία των λαών της Ευρώπης, είχε πει το «ποιος θυμάται τους Αρμένιους»…..
Είναι γεγονός ότι τα πρώτα μαθήματα ολοκληρωτικής εξαφάνισης της ύπαρξης ενός λαού, οι Ναζί τα πήραν από τους Κεμαλικούς, με τους οποίους άλλωστε οι Γερμανοί αξιωματικοί είχαν συνεργαστεί στις αρχές του 20ου αιώνα. Η Γενοκτονία εναντίον των Ελλήνων στον Πόντο, στη Μικρά Ασία, στη Θράκη, μαζί με τη Γενοκτονία των Αρμενίων και των Ασσυρίων αποτέλεσε σχέδιο, που εφαρμόστηκε με τον ίδιο τρόπο εναντίον των λαών της Ευρώπης πριν και κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τη Γερμανική συνευθύνη και συνενοχή άλλωστε στο έγκλημα, την έχει αποδεχθεί ο πρόεδρος της Ομοσπονσδιακής Δημοκρατίας Ι. Γκάουκ, μιλώντας το 2015 στο καθεδρικό ναό του Βερολίνου
Οι Ελληνίδες και οι Έλληνες που είδαν το σχέδιο εξολόθρευσής τους να εφαρμόζεται από τη Φώκαια, την Τραπεζούντα μέχρι τη Σμύρνη και την Αδριανούπολη, το είδαν να αναπαράγεται λίγα χρόνια αργότερα και στην κατεχόμενη Ελλάδα: Από το Δίστομο, τα Καλάβρυτα, το Χορτιάτη, τα Κερδύλια, την Κάνδανο, τη Βιάννου, το Κοντομαρί και τους Λιγκιάδες, μέχρι το Κομμένο, την Κορμίστα, την Ξυλαγανή, το Δοξάτο , την Ερμακιά, την Κλεισούρα, το Δομένικο, το Λέχοβο, τους Πύργους και το Μεσόβουνο.
Το σχέδιο εξόντωσης που υλοποιήθηκε από τους Γερμανούς Ναζί , είχε σαν αποτέλεσμα στο Δίστομο στις 10 Ιουνίου του 1944 να σημειωθεί μια από τις μεγαλύτερες σφαγές αμάχων από τις Γερμανικές κατοχικές δυνάμεις. Τον ιερέα του Διστόμου τον αποκεφάλισαν, εκτέλεσαν βρέφη και βίασαν γυναίκες και στη συνέχεια τις δολοφόνησαν . Η σφαγή σταμάτησε μόνο όταν νύχτωσε, αφού πρώτα κάηκαν όλα τα σπίτια του χωριού. Οι εκτελέσεις συνεχίστηκαν και κατά την επιστροφή των Γερμανών στην βάση τους, καθώς σκότωναν όποιον άμαχο έβρισκαν στον δρόμο τους. Οι νεκροί του Δίστομου έφτασαν τους 228, από τους οποίους οι 117 γυναίκες και 111 άντρες, ανάμεσα τους 53 παιδιά κάτω των δεκαέξι ετών . Η μαρτυρία όμως του απεσταλμένου του Ερυθρού Σταυρού που έφτασε στο Δίστομο λίγες μέρες μετά το ολοκαύτωμα, αναφέρει για 600 νεκρούς στην ευρύτερη περιοχή!
Η Γενοκτονία εναντίον των Ελληνίδων και των Ελλήνων δεν τιμωρήθηκε, έτσι επαναλήφθηκε λίγο αργότερα ως ατελείωτα Ολοκαυτώματα σε όλο το μήκος και το πλάτος της κατεχόμενης Ελλάδας. Η παραδοχή από τους «δασκάλους» της πρώτης Γενοκτονίας του 20ου αιώνα είναι αναγκαία, όπως αντίστοιχη παραδοχή οφείλουν να πράξουν και οι «μαθητές» για τις σφαγές στην Ελλάδα. Η Ύβρις δεν πρέπει να συνεχιστεί, κανένας και καμία, δεν πρέπει να αρνείται την ευθύνη για τα εγκλήματα ! Νέμεσις και Δικαιοσύνη τώρα !
Έσχατο άλλα όχι τελευταίο: Ο Διοικητής της 4ης Μεραρχίας των Ες- Ες Κάρλ Σύμμερς, ο λοχαγός των SS Φριτς Λάουτενμπαχ, ο υπολοχαγός των SS Χανς Τσάμπελ, οι επίσης αξιωματικοί των SS Ρίκερ και Κόπφχερ εκτός από την ευθύνη τους για το συγκεκριμένο έγκλημα, ήταν υπεύθυνοι και για τις μαζικές δολοφονίες στην Ερμακιά Εορδαίας με 63 θύματα, στην Κλεισούρα Καστοριάς με 280 εκτελεσμένους και στους Πύργους Εορδαίας με 327 δολοφονημένους. Δυστυχώς όμως κανείς από τους παραπάνω εγκληματίες δεν τιμωρήθηκε ποτέ!».
Ημέρα μνήμης και θύμησης η σημερινή. Στο Newsbomb.gr ο δήμαρχος Διστόμου Ιωάννης Σταθάς μιλά για αυτή την μαύρη ημέρα της παγκόσμιας Ιστορίας. Οι μπότες των Γερμανών στοίχειωναν τον ύπνο των κατοίκων του Διστόμου, είναι από τις χαρακτηριστικές φράσεις του που αποτυπώνει την φρικαλεότητα και τα φαντάσματα… που στοιχειώνουν συνειδήσεις και σκέψεις μέχρι σήμερα.
Ο κ. Σταθάς μέσω του Newsbomb.gr στέλνει και ένα μήνυμα προς την Παιδεία επισημαίνοντας πως η σφαγή του Διστόμου πρέπει να διδάσκεται στα σχολειά!
77 χρόνια μετά την σφαγή του Διστόμου, οι πληγές παραμένουν ανοιχτές;
«Οι πληγές δεν έκλεισαν ποτέ. Παραμένουν ανοιχτές. Και θα παραμένουν όσο το έγκλημα παραμένει αδικαίωτο, όσο τα θύματα, τα 223 θύματα της Σφαγής του Διστόμου παραμένουν αδικαίωτα και οι θύτες ατιμώρητοι. Και το λέω αυτό έχοντας επίγνωση της βιολογικής παραγραφής με το θάνατό τους, που δεν θα πρέπει σε καμιά περίπτωση να αποσυνδέεται με τη συλλογική ευθύνη του κράτους στο οποίο ανήκαν οι θύτες που επέλεξαν να εκτελούν αμάχους».
Το μέρος παραμένει φορτισμένο μέχρι σήμερα;
«Πριν από 2-3 χρόνια σε εργασίες ανακαίνισης ενός σπιτιού αποκαλύφθηκε η επιγραφή που υπήρχε στον εξωτερικό τοίχο με τα ονόματα, τις ηλικίες και τον τρόπο εκτέλεσης των θυμάτων. Έτσι είναι γραμμένη σε κάθε γωνιά η συλλογική μνήμη και το τραύμα της Σφαγής. Το Δίστομο δεν παραμένει φορτισμένο μέχρι σήμερα. Είναι φορτισμένο, δεν έπαψε ποτέ να μην είναι φορτισμένο. Την ιστορία του αφηγούνται τα σπίτια που μικρά παιδιά και έγκυες γυναίκες σφαγιάστηκαν. Και τα σπίτια είναι δίπλα σου, στη γειτονιά σου, τα βλέπεις καθημερινά, κάποια διατηρούν ακόμα το αίμα. Το αίμα δεν ξεθωριάζει. Ο επισκέπτης που φτάνει στο Δίστομο αντικρίζει από το δρόμο, πάνω στο λόφο, το Μαυσωλείο, το μνημείο που ανήγειραν οι Διστομίτες για να διαφυλάξουν τα οστά των σφαγιασθέντων.Τα οστά είναι για μας τους Διστομίτες η ταυτότητά μας. Υπάρχει ακόμα πόνος και ένα γιατί στο βλέμμα των ανθρώπων. Δεν υπάρχει τρόπος να ερμηνεύσει κανείς τη σφαγή των βρεφών. Δε χωρά στην ανθρώπινη λογική η σφαγή των βρεφών».
Υπάρχουν διηγήσεις παππούδων από εκείνη την «μαύρη» ημέρα όχι μόνο από τον ελληνισμό αλλά για την παγκόσμια ιστορία; Μπορείτε να μοιραστείτε κάποια μαζί μας;
«Η γενιά μου, η γενιά των παιδιών της δεκαετίας του ’70 μεγαλώσαμε ακούγοντας από τις γιαγιάδες και τους παππούδες αντί για παραμύθια ιστορίες από τη Σφαγή. Δε γνωρίσαμε άλλα παραμύθια. Μεγαλώσαμε με ιστορίες αίματος. Ακούγαμε για το παιδί του δασονόμου που έπεσε πάνω στα νεκρά σώματα των γονιών κάνοντας τον σκοτωμένο. Οι μπότες των Γερμανών στοίχειωναν τον ύπνο μας. Ακούγαμε για τις οικογένειες που κρύβονταν για μήνες στις γύρω σπηλιές, για τη μάνα που σκέπασε το παιδί της προκειμένου να το σώσει και δέχθηκε αυτή όλες τις σφαίρες, για την ετοιμόγενη κοπέλα που την ξεκοίλιασαν. Τις ιστορίες αυτές αντικατέστησαν στα πρώτα χρόνια της εφηβείας μας τραγούδια του Μαρκόπουλου, του Θεοδωράκη, του Ξαρχάκου που ακούγαμε στις μεγάλες συναυλίες που γίνονταν στο Δίστομο στις εκδηλώσεις μνήμης για τη Σφαγή. Τραγούδια που μιλούσαν για τους αγώνες της δημοκρατίας και την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τραγούδια που προσπαθούσαν να απαλύνουν το πένθος, που ακούγονταν δίπλα στα μοιρολόγια και έδειχναν σε μας τους νέους το δρόμο του χρέους. Τον αγώνα για τη δικαίωση των θυμάτων που δίνω από την πρώτη στιγμή που μπήκα στο δημόσιο στίβο».
Η σφαγή σταμάτησε μόνον όταν νύχτωσε και αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στη Λειβαδιά, αφού πρώτα έκαψαν τα σπίτια του χωριού… ένα γεγονός που μαρτυρά την βαρβαρότητα και το μίσος;
«Το κάψιμο των σπιτιών δε μαρτυρά τη βαρβαρότητα και το μίσος. Το κάψιμο των σπιτιών, η λεηλασία της σοδειάς και των σπιτιών, ο εξαναγκασμός σε πείνα του ελληνικού λαού – μην ξεχνάμε το μεγάλο λιμό – η άσκηση βίας και τρομοκρατίας απέναντι στον άμαχο πληθυσμό δεν είναι μίσος και βαρβαρότητα που επέδειξαν οι Γερμανοί στρατιώτες μόνο στο Δίστομο. Είναι συντεταγμένες, επιλεγμένες πολιτικές και πρακτικές του Τρίτου Ράιχ, του ναζισμού, προκειμένου να καταστρέψουν τις οικονομικές και κοινωνικές δομές των κατεχόμενων χωρών και να επιβάλλουν μ’ αυτό τον τρόπο τη νέα τάξη, την τάξη του απόλυτου κακού. Και από την άλλη μέσα από τις αποτρόπαιες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις που είχαν ως αποτέλεσμα την καταστροφή δεκάδων χωριών της Ελλάδας, χωριών που είναι σήμερα χαρακτηρισμένα από την ελληνική Πολιτεία μαρτυρικά, είχαν σκοπό να καταστείλουν την Αντίσταση, που φούντωνε στις πόλεις και στα βουνά κι έγινε ποτάμι ελευθερίας που σάρωσε τα πάντα».
Ένας από τους επικεφαλής που θεωρήθηκε επίσης υπεύθυνος για τη σφαγή στο Δίστομο, ο Χάιντς Ζάμπελ (Hans Zampel), μετά το τέλος του πολέμου συνελήφθη στη Γαλλία και εκδόθηκε στην Ελλάδα. Στην πορεία ζητήθηκε η μεταφορά του στη Γερμανία για τις εκεί έρευνες όπου και παρέμεινε. Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες έζησε ή ζει ακόμη ελεύθερος. Αυτή η μη απονομή δικαιοσύνης σας θλίβει; Τι άλλα συναισθήματα σας δημιουργεί;
«Η ιστορία του Χάιντς Ζάμπελ, του σφαγέα του Διστόμου όπως ειναι γνωστός, δεν είναι άλλη από την ιστορία όλων των ναζιστών εγκληματιών πολέμου, όσων οδηγήθηκαν στο εδώλιο του κατηγορουμένου και όσων, της συντριπτικής πλειονότητας, που δεν δικαστηκαν και δεν τιμωρήθηκαν ποτέ. Τον συνέλαβαν, τον φυλάκισαν, επιχείρησε με θρασύτητα να αποποιηθεί στην απολογία του την ευθύνη, έχουμε στο Αρχείο του Μουσείου Θυμάτων Ναζισμού τη δικογραφία του, επικαλούμενος άγνοια και έκτέλεση άλλων καθηκόντων εκείνη τη μέρα, των καθηκόντων του φρουράρχου Λιβαδειάς και στο τέλος ομολόγησε λέγοντας ότι εκτελούσε έντολές άλλων. Τον παρέδωσε η τότε ελληνική κυβέρνηση στη Γερμανία στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου και του οικονομικού εκβιασμού που από τότε ασκούσε η Γερμανία στην Ελλάδα. Με δυο λόγια δεν τιμωρήθηκε κανείς ποτέ. Το αντίθετο μάλιστα, πολλοί εγκληματίες ναζί κατέλαβαν καίριες θέσεις στον κυβερνητικό μηχανισμό της μεταπολεμικής Γερμανίας που δεν απο-ναζιστικοποιήθηκε ποτέ. Γι’ αυτό θυμώνω. Δε θλίβομαι. Τη βιώσαμε τη θλίψη σαν συλλογικό βίωμα. Δεν θλίβομαι. Θυμώνω, οργίζομαι. Γιατί το έγκλημα παρέμεινε ατιμώρητο, τα εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας παρέμειναν ατιμώρητα και επαναλαμβάνονται. Μόνο όταν αποδίδεται δικαιοσύνη και τιμωρία αποκαθίσταται η αξιόπρεπεια που στέρησαν από τα θύματα. Αν δεν αποδοθεί δικαιοσύνη τα εγκλήματα επανλάμβάνονται. Οι άνθρωποι παραμένουν ευάλωτοι στο κακό. Αυτό το επιβεβαιώνει η άνοδος και η δημιουργία των μορφωμάτων του νεοναζισμού στην Ευρώπη. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και ο μεγάλος αγώνας για τη δικαίωση που δίνει το Δίστομο στα ευρωπαικά δικαστήρια. Αυτή είναι και η δεύτερη μεγάλη μοναδικότητα του Διστόμου, η δικαστική απόφαση. Η πρώτη μοναδικότητα είναι τα οστά των σφαγιασθέντων. Τα οστά και ο αγώνας είναι αυτά που μας δίνουν τη δύναμη να συνεχίσουμε. Το χρέος να συνεχίσουμε για ένα καλύτερο μέλλον. Αυτό είναι και το θέμα του μεγάλου τετραήμερου διαδικτυακού συνεδρίου που διοργανώσαμε για πρώτη φορά και πραγματοποιείται αυτές τις μέρες, στο πλαίσιο των Εκδηλώσεων Μνήμης της Σφαγής, με τη συμμετοχή ομιλητών από την Ελλάδα και την Ευρώπη, τα ναζιστικά εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας στην Ευρώπη. Ένα έγκλημα χωρίς τιμωρία».
Η σφαγή του Διστόμου δεν διδάσκεται στα ελληνικά σχολεία; Θα έπρεπε; Ποιο είναι το μήνυμα που στέλνετε στο υπουργείο Παιδείας;
«Έχω πολλές φορές τονίσει και σε άλλες συνεντεύξεις και ομιλίες, σε πολλές περιπτώσεις όπως σας είπα, την ανάγκη να ενταχθεί η διαδασκαλία της Σφαγής του Διστόμου, η ιστορία των μαρτυρικών χωριών και πόλεων, η ιστορία της Κατοχής και της Αντίστασης στα σχολικά εγχειρίδια και στο αναλυτικό πρόγραμμα του μαθήματος της ιστορίας. Γίνονται αναφορές στα βιβλία της Ιστορίας των μαθητών, αλλά ζητάμε κάτι πιο ουσιαστικό, πιο ολοκληρωμένο. Να μην αρκούμαστε μόνο σε απλές, διεκπεραιωτικές αναφορές, αλλά να υπάρχει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα πιο ουσιαστικής διδασκαλίας που να δίνει στους μαθητές τη δυνατότητα να διερευνήσουν τα γεγονότα, να αντιληφθούν το κακό του ναζισμού, να διαμορφώσουν την ταυτότητα του ενεργού πολίτη. Αν δεν ληφθούν τέτοιες κρατικές εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες, τότε δυστυχώς είμαστε εντελώς εκτεθειμένοι στις προσπάθειες της Γερμανικής Κυβέρνησης που επιχειρεί να παραχαράξει και να ανασκευάσει την Ιστορία με εκπαιδευτικά προγράμματα, όπως είναι οι «Μνήμες Κατοχής». Όταν συναντώ τα παιδιά που έρχονται στο μουσείο, στο Δίστομο, συζητάμε για όλα τα θέματα που είπαμε εδώ. Τους ενημερώνω για το θέμα των Αποζημιώσεων, γι’ αυτά που μας χρωστάνε οι Γερμανοί. Τα παιδιά θέλουν να μάθουν. Στέκονται κάτω από τη φωτογραφία του βρέφους που σφαγίασαν οι Γερμανοί στην Αίθουσα των Θυμάτων και αναρωτιούνται γιατί, γιατί το σκότωσαν. Αυτό το γιατί οφείλει να φωτίσει η εκπαίδευση».
Λευτέρης Θεοδωρακόπουλος Newsbomb.gr.