Θ. Μαλκίδης
Ανθυπολοχαγός Θεόδωρος Κανδηλάπτης:Πόντος-Έβρος-Βόρειος Ήπειρος.
Ο Ανθυπολοχαγός Θεόδωρος Κανδηλάπτης, τέκνο του σπουδαίου Πόντιου εκπαιδευτικού και συγγραφέα Γεωργίου Κανδηλάπτη .
( Κάνις) γεννήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1918 στην Αργυρούπολη. Στα εξήμισι χρόνια του έχοντας ζήσει μαζί με την οικογένειά του τη Γενοκτονία, μέσω Τραπεζούντας, έφτασε στην Αλεξανδρούπολη τον Ιούνιο του 1924. Εισήχθη στη Σχολή Ευελπίδων και όταν έγινε η εισβολή των Ιταλών φασιστών ήταν δύο μηνών Ανθυπολοχαγός, όταν στάλθηκε στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Αρχικώς υπηρέτησε στο 7ο Σύνταγμα και μετά ως Διοικητής Λόχου του 28ου Συντάγματος. Ο γενναίος Πόντιος Ανθυπολοχαγός, πέρασε στην αθανασία, μαχόμενος στο ύψωμα Μπούμπεσι της Κλεισούρας την 28η Φεβρουαρίου 1941.
Λίγο πριν το θάνατό του ο Θεόδωρος Κανδηλάπτης έγραφε από το στη μητέρα του Αγγελική: «Ανήκω κατά τα τρία τέταρτα εις την Πατρίδα και κατά το υπόλοιπον εις την σεβαστή μου οικογένειαν. Αντιμετωπίζομεν τους αναιδείς επιδρομείς με θάρρος και αποφασιστικότητα. Μη κλάψετε αν κατά τύχη χαθώ.»
Ο Θεόδωρος Κανδηλάπτης τιμήθηκε μετά θάνατον με το Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας και το όνομά του δόθηκε στο στρατόπεδο της έδρας της 23ης Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας στην Αλεξανδρούπολη.
Ο Θεόδωρος Κανδηλάπτης είναι ένας από τους φονευθέντες στο μεγάλο αντιστασιακό - απελευθερωτικό πόλεμο του 1940, του οποίου τα οστά δεν έχουν εντοπιστεί, ταυτοποιηθεί και κηδευτεί όπως αρμόζει σε άνθρωπο και σε ήρωα.
Σήμερα η πατρίδα στην οποία ανήκε ο ανθυπολοχαγός Θεόδωρος Κανδηλάπτης, λησμόνησε τη θυσία του, αδιαφόρησε για τα οστά του και ανέχεται την Ύβρη του αντιπροέδρου της Αλβανικής Βουλής και προέδρου του κόμματος των Τσάμηδων, που δήλωσε πως δε θα επιτρέψει την ανεύρεση των λειψάνων των Ελλήνων στρατιωτικών!
Ο Γεώργιος Κανδηλάπτης μιλώντας σε μνημόσυνο του γιου του στην Αλεξανδρούπολη 
Σήμερα η πατρίδα στην οποία ανήκε ο ανθυπολοχαγός Θεόδωρος Κανδηλάπτης, λησμόνησε τη θυσία του, αδιαφόρησε για τα οστά του και ανέχεται την Ύβρη του αντιπροέδρου της Αλβανικής Βουλής και προέδρου του κόμματος των Τσάμηδων, που δήλωσε πως δε θα επιτρέψει την ανεύρεση των λειψάνων των Ελλήνων στρατιωτικών!
Υ.Γ. O Οδυσσέας Ελύτης με την έναρξη του πολέμου κατατάχθηκε ως έφεδρος ανθυπολοχαγός και καρπός της παρουσίας του στο μέτωπο, είναι τα δύο αριστουργήματά του, το «Άξιον Εστί» και το «Άσμα Ηρωικό και Πένθιμο για το Χαμένο Ανθυπολοχαγό της Αλβανίας».
Στο ΣΤ΄ κεφάλαιο του ποιήματός «Άσματος», γράφει σχετικά:
«Ήταν ωραίο παιδί. Την πρώτη μέρα που γεννήθηκε
Σκύψανε τα βουνά της Θράκης να φανεί
Στους ώμους της στεριάς το στάρι που αναγάλλιαζε
Σκύψανε το βουνά της Θράκης και το φτύσανε
Μια στο κεφάλι, μια στον κόρφο, μια μέσα στο κλάμα του.
Βγήκαν Ρωμιοί με μπράτσα φοβερά
Και το σηκώσαν στου βοριά τα σπάργανα.»
Το ηρωικό πρότυπο, το παράδειγμα αντίστασης ενάντια στο φασισμό, ο άνθρωπος που αγωνίζεται για την ελευθερία είναι ένας Θρακιώτης, ένας ακόμη ανάμεσα στους χιλιάδες άταφους συμπατριώτες μας, ο γεννημένος στον Πόντο και μεγαλωμένος στην Αλεξανδρούπολη, Ανθυπολοχαγός Θεόδωρος Κανδηλάπτης.
Ακούστε τη συνέντευξη του Θ. Μαλκίδη.
Ακούστε τη συνέντευξη του Θ. Μαλκίδη.
Ο Γεώργιος Κανδηλάπτης μιλώντας σε μνημόσυνο του γιου του στην Αλεξανδρούπολη
Ο Γεώργιος Κανδηλάπτης.
Ο Γεώργιος Κανδηλάπτης με τη σύζυγό του Αγγελική
Ο Γεώργιος Κανδηλάπτης - Κάνις γεννήθηκε στην Αργυρούπολη του Πόντου το έτος 1881. Φοίτησε στο Φροντιστήριο Αργυρουπόλεως και το 1899 διορίσθηκε δημοδιδάσκαλος. Δίδαξε σε σχολεία της περιοχής και ταυτόχρονα προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες στον Ελληνισμό, από διάφορες θέσεις, όπως Γραμματέας της μητροπόλεως Χαλδίας, οργανωτής και υπεύθυνος συλλόγων, εκπρόσωπος των κατά την περίοδο της ανταλλαγής των πληθυσμών κ.α.
Κατέγραψε την ιστορία του Πόντου και συνέλεξε πολύτιμα στοιχεία για τη λαογραφία και τη δημώδη ποίηση. Μελέτησε τα μοναστήρια και τα φρούρια της Χαλδίας και αντέγραψε πολύτιμους κώδικες. Δημοσίευσε τα βιβλία Ξυνωρίς και Εαρινόν Ρόδον, (Τραπεζούς 1911 και 1913) και πλήθος άρθρων στις εφημερίδες Φάρος της Ανατολής της Τραπεζούντας, Αργοναύτης του Βατούμ. Κατά την ανταλλαγή διέσωσε και μετέφερε στην Ελλάδα κειμήλια από τις Ιερές Μονές και την Μητρόπολη Χαλδίας, τα οστά του Αυτοκράτορα της Τραπεζούντας Αλεξίου του Μεγαλοκομνηνού και την περίφημη βιβλιοθήκη της Αργυρουπόλεως «Ο Κυριακίδης». Στην Ελλάδα εργάσθηκε ως δημοδιδάσκαλος στο Νομό Έβρου μέχρι τη συνταξιοδότησή του και συνέχισε το συγγραφικό του έργο. Δημοσίευσε δέκα βιβλία και πολυάριθμες μονογραφίες και άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά και εφημερίδες. Απεβίωσε το 1971 και ετάφη στην Αλεξανδρούπολη.
Η ΘΡΑΚΗ ΣΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940-1941 Όπως και σε άλλες στιγμές της ιστορίας μας, η Θράκη παρέμεινε και παραμένει στο περιθώριο της αναφοράς και της ανάδειξης της σημασίας της. Έτσι πέρα από την τραγουδίστρια της νίκης Σοφία Βέμπο (από την Καλλίπολη της Ανατολικής Θράκης) η οποία σηματοδοτεί και νοηματοδοτεί με τα τραγούδια της το έπος του 1940-1941, έχει ενδιαφέρον να επισημάνουμε πως όλη η Θράκη συνέβαλε τα μέγιστα, στην επικράτηση εναντίον του φασισμού, εναντίον των εισβολέων και των κατοχικών δυνάμεων των Ιταλών, των Γερμανών και των Βουλγάρων. Να αναφέρουμε το περίφημο 29ο Σύνταγμα Πεζικού που ιδρύθηκε κατά την διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων στην Έδεσσα και μετεγκαταστάθηκε πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Κομοτηνή. Αυτό ήταν που την 28η Οκτωβρίου όταν είδε το μέτωπο να ανοίγει στην Βόρειο Ήπειρο, προετοιμάστηκε από Θρακιώτες στρατεύσιμους και αναχώρησε την 17η Νοεμβρίου 1940 για το μέτωπο όπου έδωσε μάχες στο Πόγραδετς, στο Τεπελένι και στην Κλεισούρα. Εκεί στις 28 Φεβρουαρίου 1941 έπεσε ο Θεόδωρος Κανδηλάπτης, ένας ακόμη ηρωικός ανθυπολοχαγός όπως αναφέρει στο σχετικό άσμα ο Οδυσσέας Ελύτης.