Hν Eυστάθιος μέχρις ην ζων και πνέων,
Θεού κατ’ εχθρών ευσταθές μάλα πνέων.
O Άγιος Ευστάθιος, γεννήθηκε στη Σίδη της Παμφυλίας (άλλοι θεωρούν ότι καταγόταν από τους Φιλίππους της Μακεδονίας) το 260 μ.Χ. και υπήρξε μία από τις μεγαλύτερες εκκλησιαστικές φυσιογνωμίες του 3ου μ.Χ. αιώνα. Διακρίθηκε για την μαχητικότητά του και την εμμονή του στη ορθή διδασκαλία του Ευαγγελίου.
Στην αρχή διέλαμψε σαν επίσκοπος Βερροίας στη Συρία, όταν και συμμετείχε στην Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας. Το 323 μ.Χ. εξελέγη Αρχιεπίσκοπος Αντιοχείας της μεγάλης, θέση την οποία χρησιμοποίησε για την διάδοση αλλά και στερέωση της ορθοδοξίας και συνδεόταν διά στενής φιλίας με τον Άγιο Όσιο, Επίσκοπο Κορδούης (τιμάται 27 Αυγούστου).
Το 330 μ.Χ. όμως, οι κακόδοξοι Αρειανοί, συνεκάλεσαν Σύνοδο εις βάρος του Ευσταθίου με την κατηγορία ότι ήταν οπαδός της αίρεσης του Σαβέλλιου. Δωροδόκησαν μάλιστα κάποια γυναίκα ελευθέριων ηθών, η οποία παρουσιάσθηκε στη Σύνοδο και κατήγγειλε ότι είχε σχέση μαζί του και από τη σχέση αυτή απέκτησε και παιδί. Κατόρθωσαν βεβαίως να επιτύχουν την εξορία του Aγίου στην Τραϊανούπολη της Θράκης όπου και εκοιμήθη οσιακά το 360 μ.Χ.
Αρκετά χρόνια μετά την κοίμησή του, η αλήθεια αποκαταστάθηκε και ο Ευστάθιος ανακηρύχθηκε Άγιος της Eκκλησίας μας.
Το έτος 482 μ.Χ. μεταφέρθηκαν τα ιερά λείψανα του Αγίου από την Τραϊανούπολη στην Αντιόχεια.
Τέλος, θαυμάσιο εγκωμιαστικό λόγο για τον Άγιο Ευστάθιο εξεφώνισε ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος.
Λειτουργικά κείμενα
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείας ἔμπλεως σοφίας πέλων, ὁμοούσιον Πατρὶ τὸν Λόγον ἐν τῇ συνόδῳ τῇ πρώτῃ ἐκήρυξας, καὶ διωγμοῖς ὁμιλήσας καὶ θλίψεσιν δόξης ἀρρήτου μετέσχες, Εὐστάθιε. Πάτερ ὅσιε Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε δωρίσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.
