Θ. Μαλκίδης
Θράκη, Ειδική Οικονομική Ζώνη, Γερμανία και Τουρκία
Πάνε έξι χρόνια από τότε που η Ελλάδα υποδουλώθηκε στα μνημόνια. Από τότε μέχρι σήμερα, ανιδιοτελώς, αναδείξαμε πολλές πτυχές που συνδέονται με την νέα κατοχή έχοντας ρίξει βάρος στην ιδιαίτερη πατρίδα μας τη Θράκη. Σ΄αυτό το χρονικό διάστημα καταγγείλαμε το ρόλο της Ναζιστικής- Φασιστικής Τουρκίας σε διάφορους τομείς της Θρακικής πραγματικότητας, κάνοντας παράλληλα ειδική αναφορά και στη Γερμανική παρουσία. Οι δύο αυτές δυνάμεις με εμφανή πλέον παρουσία στη Θράκη (και όχι μόνο), συναντώνται γύρω από μία ακόμη "ιδέα σωτηρίας", την Ειδική Οικονομική Ζώνη
1.Η Ειδική Οικονομική Ζώνη
Ειδική Οικονομική Ζώνη (ΕΟΖ), είναι μία περιοχή στην επικράτεια ενός κράτους, όπου ισχύουν διαφορετικές δασμολογικές, εργασιακές και φορολογικές συνθήκες και ειδικές νομικές ρυθμίσεις, κανονισμοί και διοικητικά προνόμια. Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται απολαμβάνουν διαφορετική φορολογική μεταχείριση, ειδικούς όρους όταν αγοράζουν ακίνητα και άλλες διαδικασίες σχετικά με τη δημιουργία επιχείρησης.
Από το 2011 έχει ανοίξει η συζήτηση για τη δημιουργία Ειδικής Οικονομικής Ζώνης (ΕΟΖ) σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας με κυρίαρχο ζήτημα τη υλοποίηση ανάλογης δομής στη Θράκη.
Η σχετική πρόταση "ανάπτυξης" θεωρεί ότι η παρούσα οικονομική συγκυρία και η απειλή μεγαλύτερης ανεργίας και φτώχειας, θα πρέπει να αποτελέσει το βασικό αίτιο για τη δημιουργία «θυλάκων» ανάπτυξης τύπου ΕΟΖ.
Μάλιστα υποστηρίζεται ότι επειδή η Θράκη είναι στην κορυφή της υπανάπτυξης της χρεοκοπημένης πατρίδας μας, εκεί θα πρέπει να είναι και η απαρχή δημιουργίας ΕΟΖ.
2.Η Θράκη, η Γερμανία και η Τουρκία
Η πρόταση για δημιουργία ΕΟΖ στην Ελλάδα και ειδικότερα στη Θράκη πέρα από το έντονο ενδιαφέρον από τη Γερμανική πλευρά, ανάλογο ενδιαφέρον έχει δείξει και η Τουρκία με τις κινήσεις του Προξενείου της στην Κομοτηνή.
Δε χρειάζεται να τονίσουμε ότι η ΕΟΖ, όπου έχει λειτουργήσει αποτελεί ένα χώρο καταστρατήγησης των όποιων εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων έχουν απομείνει σε παγκόσμια κλίμακα. Για την ΕΟΖ όμως της Θράκης, το δεδηλωμένο ενδιαφέρον της Τουρκίας (και της Γερμανίας) προφανώς δεν αφορά μόνο οικονομικά σχέδια.
3.Τα ερωτηματικά
Πέραν από το αυτονόητο ενδιαφέρον της Γερμανίας για τη κατεχόμενη Ελλάδα, για το που θα δημιουργήσει χώρους και προϋποθέσεις, μεταξύ των άλλων, για ακόμη μικρότερο κόστος παραγωγής, υπάρχουν συγκεκριμένα ερωτήματα που αφορούν την ΕΟΖ στη Θράκη και τον τουρκικό ρόλο και είναι τα εξής:
-«Έχει το τουρκικό Προξενείο της Κομοτηνής κάποιον εποικοδομητικό ρόλο στην περιοχή;
-Γιατί ενδιαφέρεται τόσο να προχωρήσει η ΕΟΖ στην ελληνική Θράκη;
Τι σχέδια έχει (γενικώς) η γείτων για την περιοχή μας και πώς αυτά μπορούν να συνυπάρξουν με μια υγιή οικονομική ανάπτυξη μας;
-Από πότε η τουρκική αγορά εργασίας άρχισε να μας …εμπνέει και να τη συζητάμε ως παράδειγμα προς μίμηση;
-Τι σχέση έχουν οι εδώ οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες με τις εκεί;
-Γιατί αφήνονται να σβήσουν (ελλείψει κεφαλαίων) οι υπάρχουσες σήμερα υγιείς επιχειρήσεις των Βιομηχανικών Περιοχών της Θράκης;
-Τα μηδενικά οφέλη της Θράκης από την δημιουργία μιας τέτοιας ζώνης (απορρόφηση κάποιου εργατικού δυναμικού με τους χειρότερους δυνατούς όρους) συγκρίνονται με τούς προφανέστατους κινδύνους που ελλοχεύουν;
-Πόσες αποδείξεις χρειαζόμαστε για να αντιληφθούμε το που πάει αυτή η ιστορία;»
Εμείς επισημαίνουμε τούς προφανείς κινδύνους με την εμπλοκή των Γερμανών και ειδικώς της Τουρκίας στη Θράκη και τις συνθήκες που γεννώνται.
Θα περιμένουμε όμως και την απάντηση της ελλαδικής Πολιτείας (στη Θράκη συνεχώς μειούμενης) και την όποια αντίδραση στη συνεχή αυξανόμενη (οικονομική) παρουσία της Τουρκίας στη Θράκη.
Δείτε την ομιλία του Θ. Μαλκίδη για την ΕΟΖ στη Θράκη
Διαβάστε το αναλυτικό κείμενο του Θ. Μαλκίδη για την ΕΟΖ στη Θράκη, δημοσιευμένο στο περιοδικό Άρδην.
Θ. Μαλκίδης
Περί ΕΟΖ στην Θράκη
"Ο στόχος των ζωνών ελεύθερου εμπορίου είναι να δώσουν ώθηση στην εξαγώγιμη παραγωγή και να προσελκύσουν την ξένη τεχνολογία. Οι πρακτικές που ακολουθήθηκαν στην Τουρκία έφεραν θετικά αποτελέσματα. Στην Τουρκία υπάρχει ελάχιστη πολεμική γύρω από αυτό το θέμα. Δεν μπορώ να πω πολλά πράγματα για την Ελλάδα, αλλά ο στόχος εδώ θα πρέπει να είναι η αύξηση του ανταγωνισμού στην περιοχή της Θράκης".
(Μουσταφά Σάρνιτς, Πρόξενος Τουρκίας στην Κομοτηνή.
Αλεξανδρούπολη, Δεκέμβριος 2011).
"Η Γερμανία στηρίζει ουσιαστικά την προσπάθεια των οικονομικών ζωνών". (Εφημερίδα Ημερησία, 22/10/2011)
1. Αντί προλόγου
Η συζήτηση για την οικονομική κρίση στην πατρίδα μας έχει προκαλέσει μία σειρά από προτάσεις για διέξοδο και ανάπτυξη. Οι περισσότερες, αν όχι όλες, που ακούγονται, αφορούν καθεστωτικές απόψεις που (θα) συντηρούν και (θα) βαθαίνουν το πρόβλημα.
Ειδικότερα και ταυτόχρονα με τις παραπάνω προτάσεις, έχουν διατυπωθεί προγράμματα για περιοχές-στόχους, που θα λειτουργήσουν σαν «πιλότοι» και για την υπόλοιπη χώρα. Κεντρική θέση στις «λύσεις» για το οικονομικό πρόβλημα και στις περιοχές μείζονος ενδιαφέροντος κρατά η δημιουργία της Ειδικής Οικονομικής Ζώνης (ΕΟΖ) και η Θράκη. Το δηλωμένο σε πολύ υψηλό επίπεδο ενδιαφέρον ξένων, Γερμανών και Τούρκων κυρίως, για την ΕΟΖ της Θράκης -υπάρχει και το «ξεκάρφωμα» περί ΕΟΖ στην Πελοπόννησο- δείχνει το ποιοι ενδιαφέρονται για το συγκεκριμένο σχέδιο και για την περιοχή.
2. ΕΟΖ
ΕΟΖ είναι μία περιοχή, στην επικράτεια ενός κράτους, όπου ισχύουν διαφορετικές δασμολογικές και φορολογικές συνθήκες και ειδικές νομικές ρυθμίσεις, κανονισμοί και διοικητικά προνόμια. Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται απολαμβάνουν διαφορετική φορολογική μεταχείριση, ειδικούς όρους όταν αγοράζουν ακίνητα και άλλες διαδικασίες σχετικά με τη δημιουργία επιχείρησης.
Στο πλαίσιο αυτό, σήμερα, λειτουργούν παγκοσμίως σχεδόν 3.500 ΕΟΖ (Ρωσία, Κίνα, Σκόπια, Ντουμπάι, Αρμενία, Πολωνία, Μεξικό, Περού, Βραζιλία, Τουρκία, Μπαγκλαντές, Ινδονησία, Μαλαισία, Ινδία, Ιορδανία, Πολωνία, Καζακστάν, Φιλιππίνες, Ουκρανία κ.λπ.).
Σε ό,τι αφορά την ΕΕ, η καθεστωτική άποψη κάνει λόγο για ενιαία αγορά εντός της ΕΕ, όπου θα πρέπει να ισχύουν οι ίδιοι κανόνες από την Ελλάδα μέχρι τη Φινλανδία. Όμως σε «ειδικές περιπτώσεις», παρότι οι ΕΟΖ παραβιάζουν τη Συνθήκη της ΕΟΚ (1957), όπως τροποποιήθηκε από τη Συνθήκη της Λισσαβόνας (2007), επιτρέπεται η απόκλιση από τους όρους λειτουργίας της αγοράς, δηλαδή η δημιουργία ΕΟΖ, με την προϋπόθεση ότι αυτές είναι προσωρινής φύσεως. Η αναφορά για τις ΕΟΖ εντός της ΕΕ έχουν σαν αποκλειστικό παράδειγμα αυτό της Πολωνίας, όπου λειτουργούν 14 ΕΟΖ.
3. Η Ελλάδα, η Θράκη και η ΕΟΖ. Ορισμένες απόψεις
Πολύ πριν την «κρίση», η Θράκη αποτελούσε τον χώρο όπου διάφοροι μαθητευόμενοι μάγοι, πολυποίκιλων επιδιώξεων, είχαν οργανώσει και εν μέρει υλοποιήσει σχέδια για ζώνες διαφόρου τύπου (ΒΙΠΕ, κ.λπ.). Εκεί όπου «επενδυτές» προσδοκούσαν, με τα κίνητρα που θεσπίστηκαν, να δημιουργήσουν βιομηχανίες. Τα κουφάρια αποδεικνύουν την «επιτυχία» της πολιτικής αυτής, ενώ στα μέσα της δεκαετίας του 1990 προέκυψε το σχέδιο της Διασυνοριακής Ελεύθερης Βιομηχανικής Ζώνης στον Έβρο, που, παρά τις μελέτες, αποδείχτηκε ότι αποτελούσε συνέχεια της προηγούμενης τακτικής.
Το ζήτημα της ΕΟΖ στη Θράκη άρχισε να απασχολεί από το 2010, αλλά το 2011 το ενδιαφέρον κορυφώθηκε.
Το σχέδιο για την ΕΟΖ στη Θράκη, όπως «διέρρευσε» (εφημερίδα Μακεδονία 1/11/2011) αφορά τα εξής:
– Δραστική μείωση φορολογικών συντελεστών για τις επιχειρήσεις.
– Διατήρηση του ίδιου μισθολογικού και ασφαλιστικού καθεστώτος που ισχύει σε όλη τη χώρα.
– Διαδικασίες-εξπρές για διαγωνισμούς, αδειοδοτήσεις και διοικητικές διαδικασίες. Ο στόχος που τίθεται είναι να δίδεται η άδεια και κατόπιν να γίνονται οι έλεγχοι (!)
– Προτείνεται να δημιουργηθεί μία ανεξάρτητη διοικητική αρχή, που θα επιβλέπει τη διεκπεραίωση των διαδικασιών.
– Πριμοδότηση επιχειρήσεων με βάση τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την αξιοποίηση τοπικών πρώτων υλών και τη μεταφορά τεχνογνωσίας.
Τον Δεκέμβριο του 2011 οργανώθηκε από το Χρηματοοικονομικό Φόρουμ Θράκης (ΧΦΘ), που έχει εκφραστεί υπέρ της δημιουργίας ΕΟΖ, ημερίδα στην Αλεξανδρούπολη. Προσκεκλημένος ήταν ο τότε υπουργός ανάπτυξης Μιχ. Χρυσοχοΐδης ο οποίος δεν παρέστη, αλλά με μαγνητοσκοπημένο μήνυμά του αναφέρθηκε σε μία παράλληλη διαδικασία (της κυβέρνησης; της τρόικας; της Γερμανίας;) για την ΕΟΖ, που συμβαδίζει με την πρωτοβουλία του Φόρουμ.
Στην εκδήλωση μίλησε ο τότε γενικός γραμματέας στρατηγικών επενδύσεων, Π. Σελέκος, ο οποίος χαρακτήρισε τις ΕΟΖ «προσάναμμα για την αναθέρμανση της οικονομίας», ενώ είπε πως υπάρχει ένα άτυπο «ναι» από την ΕΕ, σε ένα μελλοντικό αίτημα για τη δημιουργία ΕΟΖ.
Ο Γερμανός δικηγόρος και επικεφαλής του νομικού γραφείου «Ντάνκελμαν & Κερστ», Χανς Μπεγκ, ο οποίος έχει αναλάβει για λογαριασμό του ΧΦΘ τη σύνταξη της μελέτης για την EOZ στη Θράκη, είπε ότι στην Ελλάδα μπορούν να δημιουργηθούν μία ή και δύο ΕΟΖ και ότι στις επενδύσεις που θα γίνουν από το εξωτερικό θα ισχύει συγκεκριμένο ποσοστό προσλήψεων από την τοπική κοινωνία, αλλά η διοίκηση θα είναι από τη χώρα προέλευσης του επενδυτή.
Η έκθεση, σύμφωνα με τον Μπεγκ, έχει αποσταλεί στο πρωθυπουργικό γραφείο, γνωστοποιήθηκε στους αντιπροέδρους καθώς και στον υπουργό Ανάπτυξης, ενώ είναι σε γνώση και της Γερμανίας.
Ο Μπεγκ είπε και κάτι άλλο: πρότεινε να αποχωρήσει η Ελλάδα από την ευρωζώνη και να υιοθετήσει, ως νόμισμά της, μια «προσωρινή δραχμή» με ειδική σταθερή ισοτιμία, με παράλληλη μείωση της ποσότητας του χρήματος σε κυκλοφορία, όπως το μάρκο του μεσοπολέμου (1923)!!!
Από την πλευρά του, ο τότε περιφερειάρχης Ά. Γιαννακίδης, αφού είπε πως η λειτουργία των ΕΟΖ θα γίνει μετά από διάλογο (!), δεσμεύτηκε ότι η έκταση της ΕΟΖ θα είναι όλη η περιφέρεια και όχι μόνο η Θράκη, χαρακτηρίζοντας απαράδεκτη κάθε άλλη σκέψη. (Το ζήτημα δηλαδή είναι ο χώρος δημιουργίας της ΕΟΖ και όχι το περιεχόμενό της!)
Η Κομισιόν, με απάντηση του τότε αρμόδιου επιτρόπου Όλι Ρεν στον ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Ν. Χουντή για τις ΕΟΖ, είπε ότι πρόκειται για ενδιαφέρουσα ιδέα, που θα μπορούσε να τονώσει την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα. Απ’ όσο γνωρίζουμε, η κυβέρνηση δεν έχει ακόμη συγκεκριμένα σχέδια για τη δημιουργία ΕΟΖ. Πιστεύουμε ότι είναι μια καλή ιδέα να εξετάσουν οι ελληνικές αρχές το ενδεχόμενο ανάληψης πρωτοβουλιών του είδους αυτού. Αν το αποφασίσει η κυβέρνηση, η Επιτροπή είναι πρόθυμη να συζητήσει με τις ελληνικές αρχές τη δυνατότητα υλοποίησης των ιδεών αυτών. (Eλευθεροτυπία, 31/10/2011)
Λίγο πριν τις εκλογές για επιμελητήρια και λίγες ημέρες πριν την έλευση του αντικαγκελάριου Φ. Ρέσλερ στην Ελλάδα, οι τρεις πρόεδροι των επιμελητηρίων της Θράκης έστειλαν επιστολή προς τον τότε πρωθυπουργό κ. Γ. Παπανδρέου, ζητώντας του να κινήσει όλες τις διαδικασίες για να χαρακτηριστεί η Θράκη σαν ΕΟΖ.
Στις 4 Νοεμβρίου 2011 (Εφημερίδα Αγώνας, Ξάνθη) δημοσιεύεται η επιστολή της Ομοσπονδίας Επαγγελματιών, Βιοτεχνών & Εμπόρων Ν. Δράμας, Ν. Έβρου, Ν. Καβάλας, Ν. Ξάνθης, Ν. Ροδόπης, προς τη ΓΣΕΒΕΕ, με θέμα την ΕΟΖ. Στην επιστολή, που αναδεικνύει πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία, αναφέρονται μεταξύ των άλλων και τα εξής: Το τελευταίο χρονικό διάστημα… εμφανίστηκε στην περιοχή μας μία άνευ προηγουμένου για τα τοπικά δεδομένα εργώδης προσπάθεια εκ μέρους του «Χρηματοοικονομικού Φόρουμ Θράκης» (ενός «ανεξάρτητου ευρωπαϊκού οργανισμού– μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ελληνικού ιδρύματος», όπως συστήνεται στην επίσημη ιστοσελίδα του: http://www.economicforumofthrace.eu/?cat=6 υπό τη νομικό, πρώην στέλεχος της Deutsche Bank, Κατερίνα Καραγιάννη) για τη δημιουργία ΕΟΖ σε επίπεδο Θράκης. Η δημιουργία ΕΟΖ στη Θράκη δεν συνιστά καινοφανές αίτημα για τους φορείς της περιοχής. Αλλά επί της ουσίας ξεκίνησε και φούντωσε, ως συζήτηση αναπτυξιακής δυνατότητας, ελκυστικής ευκαιρίας και φιλόδοξης προοπτικής της περιοχής, στους κόλπους του 2ου Συνεδρίου του Φόρουμ …(όπου ο Γ.Γραμματέας Στρατηγικών Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης έδωσε το θετικό «παρών»), για να διαχυθεί τάχιστα στον Τύπο μέσα στο επόμενο διάστημα, ως πληροφορία εκ μέρους του Φόρουμ, ο στόχος του να κάνει τη Θράκη «ΕΟΖ».
Έκπληκτοι παρακολουθούσαμε τις ανακοινώσεις, πλέον, που έκανε η Πρόεδρος του ΧΦΘ στα ΜΜΕ για την ετοιμότητα κατάθεσης μέχρι και ολοκληρωμένης πρότασης-αιτήματος εκ μέρους της ελληνικής πλευράς στην ΕΕ! Ο δε Τύπος – τοπικός και πανελλήνιος – συνέδεε άμεσα τους στόχους του Φόρουμ και με το γερμανικό υπόβαθρό του, αλλά και με τις συζητήσεις που είχαν οι υψηλόβαθμοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι της Γερμανίας κατά τις πρόσφατες επισκέψεις τους στην Ελλάδα με τους Έλληνες ομολόγους τους.
Την αμηχανία μας από τις ραγδαίες εξελίξεις διαδέχθηκε η έντονη ανησυχία όταν είδαμε τις επιμέρους ενέργειες της Προέδρου του Φόρουμ για την επίτευξη της ΕΟΖ: έχοντας εξασφαλίσει τη θεσμική στήριξη των τριών από τα τέσσερα Επιμελητήρια της Θράκης, η Πρόεδρος του Φόρουμ απευθύνθηκε, στις 30 Σεπτεμβρίου, στον Πρωθυπουργό της Ελλάδος με επιστολή (που κοινοποίησε στους δύο Αντιπροέδρους της Κυβέρνησης και στον Υπουργό Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας) ζητώντας του να δράσει γρήγορα!
Συγκεκριμένα αναφέρει «…αποφασίσαμε να σας ενημερώσουμε σχετικά με τις προσπάθειες που έχει ξεκινήσει το Χρηματοοικονομικό Φόρουμ Θράκης σε συνεργασία με επιχειρηματίες της περιοχής, για τον χαρακτηρισμό της Θράκης ως ζώνη με ειδικό φορολογικό καθεστώς. Ήδη έχουμε κάνει συζητήσεις με τα κοινοτικά όργανα αλλά και με ευρωπαϊκές κυβερνήσεις…" Και παρακάτω συνεχίζει: «Σας ζητάμε να δράσετε. Να δράσετε γρήγορα πριν μας προλάβουν οι εξελίξεις. …να τεθείτε επικεφαλής ενός ενιαίου πια αιτήματος με κρατική υπόσταση που θα επιδιώκει την επιβολή στη Θράκη ζώνης με ειδικό φορολογικό καθεστώς.»
Στην επιστολή της αυτή επισυνάπτει και την «τεχνική έκθεση του πληρεξούσιου δικηγόρου» του Φόρουμ Δρ.Hans Beeg, «όπου αναλύονται οι δυνατότητες και οι προϋποθέσεις που πληροί η Θράκη βάσει της κοινοτικής νομοθεσίας για να μπορέσει να μετεξελιχθεί σε μια ζώνη με ειδικό φορολογικό καθεστώς».
Στην εν λόγω «τεχνική έκθεση» δεν γίνεται η παραμικρή αναφορά στον υφιστάμενο οικονομικό ιστό μικρομεσαίων επιχειρήσεων που συνιστούν το 99,9% της περιφερειακής μας οικονομίας. Αντιθέτως, αναλύονται τα προνόμια μιας ΕΟΖ τα οποία θεσπίζονται και ισχύουν «…επί διαμετακομιζομένων αγαθών που δεν παράγονται στη χώρα». Από τα στοιχεία και τις περιγραφές της έκθεσης προκύπτουν αβίαστα:
-ότι η ΕΟΖ που επιχειρείται «να επιβληθεί» στη Θράκη θα προσομοιάζει στις ΕΟΖ της Κίνας, της Κορέας, της Ινδίας και των Η.Α.Εμιράτων,
-ότι οι εταιρείες που θα ιδρύουν επιχειρήσεις εντός ΕΟΖ θα απολαμβάνουν επωφελέστερους όρους αγοράς δομημένων/αναπτυχθέντων ακινήτων (σ.σ.: αν και, σύμφωνα με το άρθρο 2 παράγρ. 8 του Εφαρμοστικού Νόμου του Μεσοπρόθεσμου, επιτρέπονται πλέον και οι αναγκαστικές απαλλοτριώσεις ακινήτων όχι μόνο του δημοσίου αλλά και ιδιωτών, με υπογραφή Υπουργού Οικονομικών, αν κρίνονται αναγκαίες για την πραγματοποίηση επενδυτικού σχεδίου),
-ότι οι ενδιαφερόμενες εταιρείες θα απολαμβάνουν εν μέρει αδάπανη υποστήριξη για τη διεκπεραίωση των διαδικασιών ίδρυσης της επιχείρησής τους εντός ΕΟΖ ή φορολογική απαλλαγή αναφορικά με γήπεδα και κτήρια,
και επίσης ότι οι εταιρείες αυτές μπορούν να απαλλάσσονται από εταιρικό φόρο εισοδήματος ή φόρο εισοδήματος.
Η δε Πολωνία, με τις 17 νομοθετημένες και 14 ενεργές ΕΟΖ, αναφέρεται στην τεχνική έκθεση όχι ως παράδειγμα προς μίμηση εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης (αφού στην Πολωνία οι ΕΟΖ είναι περιορισμένης χρονικής διάρκειας και οριοθετημένες εκτός αστικού ιστού για επενδύσεις ύψους 100.000 € και άνω – σύμφωνα με το ΑΠΦ3015/ΑΣ115-24/05/2011 έγγραφο της ελληνικής Πρεσβείας στη Βαρσοβία) αλλά ως προηγούμενο νομολογίας σύστασης Ειδικής Ζώνης σε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της οποίας άλλωστε η νομοθεσία δεν επιτρέπει επί της αρχής την καθιέρωσή τους εντός ευρωπαϊκού εδάφους.
Τέλος, η τεχνική αυτή έκθεση, περιγράφει τις νομικές και γραφειοκρατικές διαδικασίες που θα πρέπει να ακολουθηθούν από το ελληνικό κράτος για να μπορέσει να συσταθεί ΕΟΖ στη Θράκη. Δεν αποτελεί, σίγουρα, μελέτη για τον ενδεδειγμένο τύπο ΕΟΖ στην περιοχή μας όπου επικρατεί η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, ούτε περιγράφει το πώς τα προνόμιά της θα επιδράσουν θετικά στην παραγωγικότητα, την εργασία και την αύξηση του ΑΕΠ της περιοχής…..
Παρακαλούμε, η ΓΣΕΒΕΕ, αφού μελετήσει το θέμα, όπως αναλάβει πρωτοβουλία ενημέρωσης της ελληνικής Κυβέρνησης για τις θέσεις μας περί ΕΟΖ και ενημέρωσης των παραγωγικών τάξεων και των θεσμικών τους φορέων εν γένει της κοινωνίας στην Ανατολική Μακεδονία & Θράκη, για τους όρους και τα αποτελέσματα των ΕΟΖ ανά τον κόσμο, για το αν πρέπει να αποτελεί επιδίωξη η δημιουργία μίας ΕΟΖ στην Αν. Μακεδονία & Θράκη και υπό ποίες προϋποθέσεις και περιεχόμενο μία ΕΟΖ στην περιοχή μας θα ενίσχυε τον παραγωγικό και κοινωνικό της ιστό.
Η «επιβολή» – όπως την εισηγείται το ίδιο το Χρηματοοικονομικό Φόρουμ προς τον Έλληνα Πρωθυπουργό – ΕΟΖ στη Θράκη, δεν μας προϊδεάζει θετικά για το μέλλον της υφιστάμενης μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας. «Η καθιέρωση όμως μίας ΕΟΖ με όρους ανάπτυξης της τοπικής οικονομίας οφείλει να αποτελεί αντικείμενο ευρείας διαβούλευσης και να αφορά στο σύνολό της την Αν. Μακεδονία & Θράκη – όχι να τη διασπά».
Πέραν της ημερίδας, παρέμβαση υπέρ της ΕΟΖ, έχει γίνει (και) από τον Ν. Παπανδρέου ο οποίος υποστήριξε με άρθρο του (Οικονομική Επιθεώρηση, Δεκέμβριος 2011), με τίτλο «Ειδική Οικονομική Ζώνη, η απάντηση στην υπερφορολόγηση», ότι «αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως αναμενόμενη εξέλιξη σε μια χώρα όπου το φορολογικό καθεστώς είναι αβάσταχτο λόγω των απαιτήσεων των δανειστών μας, ώστε να ισοσκελίσουμε τον κρατικό μας προϋπολογισμό».
4. Η Γερμανία και η Τουρκία
Η πρόταση για δημιουργία ΕΟΖ στην Ελλάδα είχε συζητηθεί για πρώτη φορά από τη γερμανική πλευρά, από τον υφυπουργό Οικονομίας Σ. Καπφέρερ, ο οποίος είχε δηλώσει ότι υπάρχει η πρόθεση να δημιουργήσουμε ΕΟΖ, δηλαδή ένα φιλικό περιβάλλον με ευνοϊκές συνθήκες για επενδύσεις και με κίνητρα ώστε οι επιχειρήσεις να μπορούν ευκολότερα να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους. Οι ΕΟΖ, οι οποίες περιλαμβάνουν την εφαρμογή ειδικών νομικών ή διοικητικών πλαισίων, μπορεί να είναι ένα εργαλείο για την προσέλκυση επενδύσεων (Βήμα, 28/8/2011).
Επίσης, την στήριξη της Γερμανίας στην ΕΟΖ εξέφρασε και ο αντικαγκελάριος και υπουργός οικονομίας της Γερμανίας Φ. Ρέσλερ στον Μ. Χρυσοχοΐδη (Οκτώβριος 2011).
Από την άλλη πλευρά, και από την πρώτη στιγμή, η Τουρκία, διά του εκπροσώπου της στην περιοχή, του προξένου της στην Κομοτηνή, δήλωσε το μεγάλο ενδιαφέρον της για την ΕΟΖ.
Στην ημερίδα για την ΕΟΖ παρέστη ο Μ. Σάρνιτς, ο οποίος σε παρέμβασή του έκανε αναφορά στην ΕΟΖ που βρίσκεται στην πόλη Τυρολόη (Τσόρλου), της επαρχίας Ραιδεστού.
Επίσης, ο Σάρνιτς, με αφορμή την επίσκεψη που έκανε ο δήμαρχος Οσμάνγκαζι, Μ. Ντουντάρ, δήλωσε ότι είναι στην επικαιρότητα το να γίνει η Δυτική Θράκη ελεύθερη ζώνη. Ας έρθουν οι Τούρκοι επιχειρηματίες για επενδύσεις.
Τελευταία πράξη του τουρκικού ενδιαφέροντος που συνδέονται και με τη Γερμανία –ενδιαφέρονται επιχειρήσεις στη Γερμανία τουρκικών συμφερόντων- είναι η επίσκεψη που πραγματοποιήθηκε στην Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Ζώνη που εδρεύει στην Τυρολόη (Τσόρλου). Η αποστολή αποτελούνταν από 28 άτομα και συμμετείχαν ο Σάρνιτς, ο τότε βουλευτής ΠΑΣΟΚ Αχμέτ Χατζηοσμάν (πρώην πρόεδρος του κόμματος του Σαδίκ και νυν πρόεδρος της «Συμβουλευτικής Επιτροπής Τουρκικής Μειονότητας Δυτ. Θράκης»), η πρόεδρος του ΧΦΘ Κ.Καραγιάννη, πρόεδροι και μέλη των Δ.Σ. των Επιμελητηρίων, Ομοσπονδιών Επαγγελματικών, Βιοτεχνικών και Εμπορικών Σωματείων και του Εμπορικού Συλλόγου Αλεξανδρούπολης.
Την πολυμελή αντιπροσωπεία ενημέρωσε, ξενάγησε και δεξιώθηκε η διοίκηση της ΕΟΖ. Στο τέλος ο Σάρνιτς έκανε δηλώσεις για «πολύ θετική εξέλιξη» και πρότεινε την τουρκική ΕΟΖ ως «παράδειγμα και για τις γειτονικές χώρες» (www.tourkikanea.gr 20/1/2012).
5. Συμπεράσματα
Σε καμία από τις ΕΟΖ, που λειτουργούν σε όλο τον κόσμο, δεν έχει τηρηθεί το ίδιο καθεστώς με την υπόλοιπη επικράτεια των χωρών. Σύμφωνα με μελέτη της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, οι εργαζόμενοι στις ΕΟΖ δουλεύουν έως 16 ώρες συνεχώς, επειδή ισχύει το λεγόμενο ημερήσιο ή εβδομαδιαίο πλάνο παραγωγής. Σε μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας αναφέρεται ότι, στις ΕΟΖ της Κίνας, το μέσο ωράριο εργασίας κυμαίνεται από 54 έως 77 ώρες τη βδομάδα.
Στις ΕΟΖ που δημιουργήθηκαν στην Κεντρική Αμερική και κυρίως στο Μεξικό («Μακιλαδόρας»), μετά την εφαρμογή της Βορειοαμερικανικής Ζώνης Ελεύθερου Εμπορίου (NAFTA), οι επιχειρήσεις επενδύουν στο πλαίσιο ενός ειδικού καθεστώτος, που ελάχιστα απέχει από συνθήκες σκλαβιάς.
Οι στοιχειώδεις εργατικές ελευθερίες είναι απαγορευμένες, βάσει του καθεστώτος που υπάρχει και, παρά τις ωραιοποιήσεις και τις δεσμεύσεις, η εμπειρία δείχνει ότι, όπου υπάρχουν ΕΟΖ επικρατεί εργασιακός Μεσαίωνας, ενώ οι τοπικές κοινωνίες βυθίζονται στη φτώχεια και στην εξαθλίωση.
Όπως έχει αναφέρει ο καθηγητής Σ. Ρομπόλης, η ΕΟΖ λειτουργεί σε επιχειρηματικό, παραγωγικό και εργασιακό επίπεδο προς όφελος των δανειστών – επενδυτών, ενώ η ΕΟΖ δεν εντάσσεται σε κάποιο σχεδιασμό και συνήθως συμβάλλει στην αποδόμηση της περιοχής, με αρνητικές συνέπειες.
Το δεδηλωμένο ενδιαφέρον της Γερμανίας και της Τουρκίας για την ΕΟΖ στη Θράκη, προφανώς δεν αφορά μόνο οικονομικά σχέδια.
Η οικονομική παρουσία της Τουρκίας στη Θράκη αποτελεί μία νέα παράμετρο για την πολιτική της στην περιοχή. Με αιχμή τις κρατικές επιχειρήσεις, φιλικά προσκείμενους προς το κράτος επιχειρηματίες, και τώρα το ενδιαφέρον της για δημιουργία ΕΟΖ, η Τουρκία προσπαθεί να ενισχύσει την παρουσία της στη Θράκη ή/και να εγκατασταθεί στον χώρο, έχοντας αυταπόδεικτα, λόγω μίας σειράς παραγόντων (μικρή αγορά, ελάχιστος όγκος εργασιών μπροστά στη μεγάλη επένδυση, χαμηλής ποιότητας προϊόντα, κ.ά.) εμφανή οικονομική ζημία.
Και μάλιστα, όχι μόνο σε χώρους όπου έχει συγκριτικό πλεονέκτημα (π.χ. αγροτικά προϊόντα), αλλά και σε άλλους, όπου δίνονται, εκτός από τα ουσιαστικά, και συμβολικά μηνύματα (τράπεζες, εκπαιδευτικά ιδρύματα, υπηρεσίες υγείας, κ.ά.). Γράφει σχετικά η εφημερίδα Αντιφωνητής (1/2/2012) τα εξής: «Έχει το τουρκικό Προξενείο της Κομοτηνής κάποιον εποικοδομητικό ρόλο στην περιοχή; Γιατί καίγεται τόσο να προχωρήσει η ΕΟΖ στην ελληνική Θράκη; Τι σχέδια έχει (γενικώς) η γείτων για την περιοχή μας και πώς αυτά μπορούν να συνυπάρξουν με μια υγιή οικονομική ανάπτυξή μας; Από πότε η τουρκική αγορά εργασίας άρχισε να μας …εμπνέει και να τη συζητάμε ως παράδειγμα προς μίμηση; Τι σχέση έχουν οι εδώ οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες με τις εκεί; Γιατί αφήνονται να σβήσουν (ελλείψει κεφαλαίων) οι υπάρχουσες σήμερα υγιείς επιχειρήσεις της ΒΙ.ΠΕ.; Τα μηδενικά οφέλη της Θράκης από την δημιουργία μιας τέτοιας ζώνης (απορρόφηση κάποιου εργατικού δυναμικού με τους χειρότερους δυνατούς όρους) συγκρίνονται με τους προφανέστατους κινδύνους που ελλοχεύουν; Πόσες αποδείξεις χρειαζόμαστε για να αντιληφθούμε το πού πάει αυτή η ιστορία;»
