Οι Αρβανίτες της Θράκης. Ο αλλόφωνος Ελληνισμός ανάμεσα στις Συμπληγάδες της άγνοιας και της προπαγάνδας.
Μέρος της ομιλίας στο 3ο Πανελλήνιο Αντάμωμα Αρβανιτών Ζαλουφιωτών που έγινε στο Παραλίμνιο Σερρών τον Ιούλιο του 2014 και απόσπασμα από την εισαγωγή του βιβλίου “Αρβανίτες. Από την Ήπειρο στη Θράκη”, εκδ. Γόρδιος Αθήνα 2014.
1. Η Μνήμη και η ταυτότητα των Αρβανιτών
Είναι γεγονός ότι ένα ιδιαίτερο στοιχείο της ανθρωπολογίας αποτελεί η μνήμη. Μνήμη που συνδέεται με τις γενιές που προηγήθηκαν, με όμορφες και δύσκολες στιγμές, με ανθρώπους, με τόπους και αντικείμενα που είτε χάθηκαν, είτε αποκόπηκαν από τους δημιουργούς τους με βίαιο τρόπο. Για τους Έλληνες και τις Ελληνίδες, η μνήμη αποτέλεσε στοιχείο της παρούσας και της μεταθανάτιας ζωής, τρόπος συλλογικού βίου, στοιχείο σεβασμού της ζωής που υπήρξε και που θα συνεχισθεί.
Είναι πολλές οι στιγμές που καταγράφει η πλούσια μυθολογία και ιστορία μας, όπου η μνήμη των προηγούμενων και των μελλοντικών ανθρώπων καθορίζουν τις πράξεις των παρόντων. Ηρωικές και κυρίως καθημερινές πρακτικές εξαρτώνται από το πως συμπεριφέρθηκαν στο παρελθόν οι πρόγονοι, αλλά και πως θα τους κρίνουν οι απόγονοι.
Στην πορεία αυτή της ζωής και της Ελληνικότητας, μετέχουν Έλληνες και Ελληνίδες από διαφορετικούς τόπους και γεωγραφικές προελεύσεις, με διαφορετικές τοπικές ταυτότητες και διαλέκτους που διατηρούν όμως όλοι και όλες την κοινή Ελληνική- Ρωμαίικη μνήμη.
Έλληνες και Ελληνίδες που με την πάροδο του χρόνου ως μοναδική επιλογή επιβίωσης, έγιναν Σλαβόφωνοι, Βλαχόφωνοι, Τουρκόφωνοι, Αρβανιτόφωνοι κ.ά, και σε κρίσιμες στιγμές ένωσαν τις δυνάμεις τους για τη συνέχεια και την ελευθερία. Επισημαίνοντας την αλλοφωνία των Ελλήνων, ως στοιχείο διαφορετικότητας και αποτελέσματος της μακραίωνης δουλείας του ελληνικού χώρου, θα πρέπει να σταθούμε στην περίπτωση των Αρβανιτών της Θράκης, η οποία όπως και οι άλλες αποτέλεσαν και αποτελούν σημαντικό στοιχείο της ταυτότητάς και της ανθρωπολογίας της μνήμης των Ελλήνων και των Ελληνίδων που αλλοφώνησαν με την παρόδο του χρόνου.
Αυτών που ξεκίνησαν από την Κορυτσά και τη Μοσχόπολη, το Βιθκούκι, το Κιαφσεζ και έφτασαν μέχρι την Αδριανούπολη, το Ζαλούφι και τους άλλους τόπους της ανατολικής Θράκης . Αυτοί που βίωσαν τη Γενοκτονία στις αρχές του 20ου αιώνα και ακολούθησαν τον προσφυγικό δρόμο το 1922, στους οικισμούς Δίκαια, Καβύλη, Σάκκο, Κλεισσώ, Νέο Χειμώνιο, Θούριο, Σοφικό, Ασημένιο, Ρήγιο, Πύθιο, Τύχιο/Τυχερό, Τάρσιο, Πυρόλιθος, Φέρες, Πέπλος, Γεμιστή, Αρδάνιο, Άνθεια, Παλιούρι, Λάδη, Μεταξάδες, Απαλός, Βρυσικά, Πρωτοκλήσι, Μαυροκλήσι, Κήποι, Αλεξανδρούπολη, στον Έβρο, στην Παραδημή Ροδόπης, στη Μουσθένη, στην Κάριανη Καβάλας, στον Καλό Αγρό Δράμας, στις Μάνδρες Κιλκίς, στη Σουρωτή, στο Σέδες, στο Καλοχώρι, στο Τριάδι Θεσσαλονίκης, στο Νεοχώρι, στο Παραλίμνιο, στην Νέα Πέτρα, στο Θολό, στην Κοίμηση στις Σέρρες αλλά και σε όλον τον πλανήτη!
2. Η συνέχεια και το μέλλον
Μία πολύ σοβαρή προσπάθεια άρσης της άγνοιας, της αδιαφορίας αλλά και της προπαγάνδας για τους Αρβανίτες της Θράκης έγινε στα πλαίσια των “Ανταμωμάτων” των Αρβανιτών που κατάγονται από το Ζαλούφι της ανατολικής Θράκης το Μάρτιο του 2012 στο Νέο Χειμώνιο Έβρου, τον Ιούνιο του 2013 στο Καλοχώρι Θεσσαλονίκης και τον Ιούλιο του 2014 στο Παραλίμνιο Σερρών.
Εκεί προσκλήθηκα από τους Συλλόγους και τους ανθρώπους που προετοίμασαν και οργάνωσαν τα “Ανταμώματα” να μιλήσω για ένα θέμα, δύσκολο και σχετικά άγνωστο. Ωστόσο ο πόθος για την αλήθεια και την ισότιμη παρουσία και συμμετοχή των Αρβανιτών της Θράκης στον ελληνικό κόσμο, έδειξε ότι τα εμπόδια μπορούσαν να εξαφανιστούν.
Στις συναντήσεις αυτές, όπου συμμετείχαν Αρβανίτες που κατάγονται από τα χωριά της ανατολικής Θράκης και κατοικούν σε όλην την Ελλάδα και το εξωτερικό, έγινε με έντονο τρόπο, λόγω της μεγάλης συμμετοχής και της θέλησης των οργανωτών και των συμμετεχόντων, αφενός η προβολή της πλούσιας Αρβανίτικης – Θρακικής παράδοσης, και αφετέρου η αποκαθήλωση της παραπληροφόρησης, της άγνοιας και της προπαγάνδας.
Για την προσπάθεια αυτή, να αναδειχθεί η Αρβανίτικη θέση στην ελληνικό κόσμο, οφείλουμε πολλά στις προηγούμενες γενιές που σε ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες κατόρθωσαν να διασώσουν την ιστορική μνήμη, δίνοντας τα βιολογικά εφόδια στους μετέπειτα Αρβανιτόφωνους Έλληνες και Ελληνίδες, για να αντιπαλέψουν τη λήθη και το ψεύδος, την αδιαφορία, την εχθρότητα, την προπαγάνδα και την ιστορική άγνοια.
Σήμερα οι απόγονοι των διασωθέντων από τη Γενοκτονία που σχεδίασαν οι Νεότουρκοι και οι Κεμαλικοί, οι Έλληνες Αρβανιτόφωνοι της ανατολικής Θράκης, αναλαμβάνουν την ευθύνη να αποκαταστήσουν το μεγάλο κενό από την ελληνική ιστορία και μνήμη και την αντίκρουση της προπαγάνδας.
Η προσπάθεια αυτή αποτελεί μία συμβολή στην ιστορική πορεία των Αρβανιτών της Θράκης, στην πλούσια διαδρομή μνήμης, αλλά κυρίως αποτελεί συμβολή στην προσπάθεια αποκατάστασης της αλλόφωνης πληθυσμιακής αυτής ομάδας του ελληνικού λαού. Προσπάθεια η οποία είναι διακριτή και επειδή έχει πλέον τα υποκείμενά της, τους ανιδιοτελείς ανθρώπους, θα έχει και ουσιαστικά αποτελέσματα.
Δείτε το ρεπορτάζ για το Αντάμωμα Αρβανιτών Ζαλουφιωτών Ανατολικής Θράκης
Δείτε το ρεπορτάζ για το Αντάμωμα Αρβανιτών Ζαλουφιωτών Ανατολικής Θράκης
Δείτε την ομιλία του Θ. Μαλκίδη στο 1ο αντάμωμα Αρβανιτών Ζαλουφιωτών στο Νέο Χειμώνιο (Μάρτιος 2012)
Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε το 3ο Αντάμωμα Αρβανιτών Ζαλουφιωτών Ανατολικής Θράκης στις 19 Ιουλίου 2014 στο Παραλίμνιο Σερρών .
Με συλλογική προσπάθεια και αγάπη για την παράδοσή μας προσπαθήσαμε για το καλύτερο θέλοντας να ευχαριστήσουμε και εμείς με τη σειρά μας τους συμμετέχοντες , τους ανθρώπους που γέμισαν την πλατεία του μικρού χωριού μας χαρά , χορό , τραγούδι , ανταμώνοντας και πάλι αγαπημένα πρόσωπα.
Νωρίς το απόγευμα άρχισαν να καταφθάνουν στην πλατεία οι γυναίκες του χωριού κρατώντας στα χέρια Πίτες , Παραδοσιακά Φαγητά και Γλυκά από συνταγές που έφεραν από τις χαμένες πατρίδες ,δημιουργώντας ένα Μεγάλο μπουφέ αποκλειστικά για το καλωσόρισμα των καλεσμένων , εκτός από το φαγητό του κυρίως μενού που ακολούθησε στο τραπέζι.
Η Αναπαράσταση του γαμήλιου εθίμου της μεταφοράς της προίκας άνοιξε την εκδήλωση . Με χορούς και τραγούδια από τους χορευτές ,ντυμένους με παραδοσιακή φορεσιά και από την ¨Εβρίτικη Ζυγιά¨, την ορχήστρα που πλαισίωσε με μεγάλη επιτυχία την εκδήλωση, μεταφέρθηκε η προίκα με τον παραδοσιακό τρόπο πάνω σε κάρο καταλήγοντας στην πλατεία όπου διαβάστηκαν αποσπάσματα, από περιγραφές, για τον ερχομό των κατοίκων του χωριού από την πατρίδα , την σχέση και το δέσιμο τους με τους όλα τα χωριά που δημιουργήθηκαν σε άλλες περιοχές. Ακολούθησε αναπαράσταση του Προξενιού , στη συνέχεια η Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Παραλιμνίου Αποστολία Αντωνιάδου καλωσόρισε τον κόσμο και έδωσε το λόγο στον κο Μαλκίδη Θεοφάνη , ακολούθησε καλωσόρισμα από τον πρόεδρο του χωριού Γαβρανίδη Οδυσσέα και τέλος έγινε παρουσίαση και απονομή αναμνηστικών στους εκπροσώπους των περιοχών που συμμετείχαν. Η εκδήλωση συνεχίστηκε έως τοις πρώτες πρωινές ώρες με χορούς και τραγούδια από Αρβανίτες και μη που κατέκλεισαν την πλατεία του χωριού.
Το ΔΣ του Πολιτιστικού Συλλόγου του Παραλιμνίου , οι χορευτές ,τα μέλη , οι κάτοικοι του χωριού η τοπική δημοτική αρχή , επερχόμενη και μελλοντική , ευχαριστεί όλους όσους μας τίμησαν με την παρουσία τους και τη συμμετοχή τους στο 3ο Αντάμωμα Αρβανιτών Ζαλουφιωτών Ανατολικής Θράκης .
Στην εκδήλωση συμμετείχαν εκπρόσωποι των περιοχών Νέου Χειμωνίου ,Σάκκου , Ρηγίου , Απαλού , Θουρίου , Δικαίων , Αλεξανδρούπολης , Καβύλης , Κλεισσούς , Παραδημής , Θολού , Νέας Πέτρας ,Κοίμησης , Νεοχωρίου και Καλοχωρίου.
Καλώς ν΄ανταμώσουμε ξανά του χρόνου στο Ρήγιο Έβρου που ανέλαβε να διοργανώσει το 4ο Αντάμωμα Αρβανιτών Ζαλουφιωτών.
