Η Γενοκτονία,ο Σύλλογος "Πόντος" και το Κολλέγιο "Ανατόλια" Μερζιφούντας

Το βιβλίο του Ευθύμιου Κουζινού, " Εικοσιτρία χρόνια στη Μικρά Ασία" σε μετάφραση, εισαγωγή και επιμέλεια 

Θ. Μαλκίδη,  αποτελεί μία σημαντική έκδοση για τη Γενοκτονία, το Σύλλογο "Πόντος", τον αθλητή Συμεών Ανανιάδη, τα  Κεμαλικά Δικαστήρια της Αμάσειας και το Κολλέγιο "Ανατόλια" Μερζιφούντας. 

Η έρευνα για το ζήτημα των Ελλήνων του Πόντου, το  σύλλογο «Πόντος» της Μερζιφούντας και για την προσφορά του στον Ελληνισμό οδήγησε στην ανακάλυψη του  σημαντικού έργου   του μαθητή του Κολλεγίου «Ανατόλια», του Ευθύμιου Κουζινού.

Ο Ευθύμιος Κουζινός γεννήθηκε το 1899 στο Αλατσάμ (Λεοντόπολις ή Λεοντούπολις-  τουρκ. Alaçam) του Πόντου, εικοσιεπτά χιλιόμετρα δυτικά από τη Σαμψούντα και φοίτησε στο Κολλέγιο «Ανατόλια» από το 1913 μέχρι και το 1921. Το 1922  έφυγε μαζί με τους άλλους  διασωθέντες της Γενοκτονίας για την Ελλάδα και το επόμενο έτος μετανάστευσε στις ΗΠΑ, όπου μέσω της Αμερικανικής φιλανθρωπικής οργάνωσης «Near East Relief», ενημέρωνε το αμερικανικό κοινό για τη γενοκτονία.

Φοίτησε στο Κολλέγιο Bates (Maine) και στο Πανεπιστήμιο Northwestern (Evanston, Illinois) από όπου πήρε το πτυχίο του το 1928. Έγινε πολίτης των ΗΠΑ και εργάστηκε ως μεταφραστής, εκπαιδευτικός  και κυβερνητικός υπάλληλος, ενώ πραγματοποίησε εκατοντάδες ομιλίες ενημερώνοντας το αμερικανικό κοινό για τη Γενοκτονία. Έζησε στην Αλεξάνδρεια  της Βιρτζίνια και πέθανε το 1974.

Το βιβλίο «Εικοσιτρία χρόνια στη Μικρά Ασία» στηρίχτηκε στις διαλέξεις του Ευθύμιου Κουζινού με τίτλο «Η Ζωή μου στην Τουρκία», οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στο  Κολλέγιο Bates (Maine) στο χρονικό διάστημα 1923-1925 και στο Πανεπιστήμιο Northwestern την περίοδο 1926-1927.

Επίσης χρησιμοποιήθηκε   το κείμενό του  «Σημειώσεις στους προσφυγικούς καταυλισμούς στην Αθήνα (1922-1923)».

Το βιβλίο του Ευθύμιου Κουζινού δίνει ιδιαίτερες και μεγάλης αξίας πληροφορίες οι οποίες είναι  παντελώς άγνωστες, για τη ζωή και τις διώξεις στην πατρίδα του το Αλατσάμ, σε όλον τον Πόντο και τη Μικρά Ασία,  για τον Μουσταφά Κεμάλ, για τα τάγματα εργασίας, για τους Έλληνες και τους Αρμένιους, για το Κολλέγιο «Ανατόλια» Μερζιφούντας,   για τη δράση του αθλητικού Συλλόγου «Πόντος», για την τύχη των μελών του συμβουλίου και ειδικότερα για ένα εξέχον μέλος του και φίλο του συγγραφέα. Τον Συμεών Ανανιάδη, τον αθλητή του «Πόντος» και μαθητή του «Ανατόλια», ο οποίος απαγχονίστηκε το 1921 στην Αμάσεια, μαζί με καθηγητές και μαθητές του Κολλεγίου.

Το βιβλίο «Εικοσιτρία χρόνια στη Μικρά Ασία» του Ευθύμιου Κουζινού  το οποίο εκδόθηκε το 1969 στη Νέα Υόρκη,  και μεταφράστηκε και στην ελληνική γλώσσα, αποτελεί μία σημαντική πηγή για τους Έλληνες και για τους Αρμένιους που ζούσαν στην Ανατολή και ειδικότερα στον Πόντο. Μία ανεκτίμητης αξίας ερευνητική δουλειά με πολύ καλές πληροφορίες για το σχεδιασμό, οργάνωση και εκτέλεση της Γενοκτονίας.