Λεηλατούν και βεβηλώνουν τα κοιμητήρια των Ελλήνων
και Ελληνίδων στην κατεχόμενη Κύπρο
Ψυχές κομματιασμένες, σταυροί σπασμένοι και ριγμένοι στο έδαφος. Ταφόπλακες σπασμένες και η γης χορταριασμένη
λες κι έπιασε να σκεπάζει την ντροπή των ανθρώπων.
Εικόνες που σου τρυπούν την ψυχή. Στο βάθος το χώμα φρεσκοσκαμμένο. Φαίνεται ότι κάποιοι πρόσφατα έχουν μπει με μπουλντόζες σε αυτό το κομμάτι της γης. Κλείνεις τα μάτια και σκέφτεσαι.
Μέσα σου μουρμουρίζεις ό,τι θυμάσαι από το τρισάγιο. Δεν υπάρχει ούτε καντήλι, ούτε θυμιατήρι για να κάνεις αυτό που ξέρεις, αυτό που σου λέει η δική σου ψυχή.
43 χρόνια από τη β’ φάση της τουρκικής εισβολής
Συνεχίζεις να περπατάς. Ένας άνθρωπος που δεν ξέρει γρι Ελληνικά, μελαμψός αλλά καλόκαρδος, όπως φαίνεται, έρχεται κατά πάνω σου μιλώντας ασταμάτητα. Δεν την ξέρεις τη γλώσσα του. Όσο και να μην το θέλεις, στα κατεχόμενα τρομάζεις όταν κάποιος άγνωστος σε πλησιάζει... Είναι και τα όσα απέμειναν στην περιοχή από τις εγκαταστάσεις ενός στρατοπέδου του κατοχικού στρατού... Δεν θέλει τίποτα ο άνθρωπος. Είδε κίνηση στο κοιμητήριο κι απλώς ήρθε να σε χαιρετήσει. Περπατάς. Χόρτα παντού. Τάφοι ανοιχτοί και τάφοι αφανισμένοι. Χώμα, σκόνη και χόρτα. Σταυροί με ονόματα και ημερομηνίες στο χώμα. Μόνο η τσιμεντένια πύλη στην είσοδο του κοιμητηρίου στέκει στη θέση της.
Κι αρχίζεις ασυναίσθητα να μετράς τα μνήματα. Δεν ξέρεις τι ψάχνεις, ούτε γιατί τα μετράς. Το κάνεις όμως. Άμυνα του μυαλού είναι μάλλον. Τι τους έφταιξαν οι νεκροί; Καλά η εγκατάλειψη... 43 χρόνια μετά, λογικό φαίνεται. Κι αν είσαι καλόπιστος, λες άντε... και τους σταυρούς ο αέρας τούς έριξε ύστερα από τόσα χρόνια... Αν μπορεί δηλαδή ο αέρας να σπάσει το μάρμαρο... Οι ταφόπλακες όμως; Ποιος τις έσπασε; Ποιος τις άνοιξε και γιατί; Έψαχναν, λέει, για χρυσά δόντια. Τελειώνεις το τρισάγιο που άρχισες να λες πριν από μέσα σου. Το ξέρεις ότι σε κάθε πόλη, σε κάθε χωριό της κατεχόμενης γης υπάρχει κι ένα κατεστραμμένο κοιμητήριο. Δεν το λέμε νεκροταφείο οι Χριστιανοί. Κοιμούνται οι ψυχές και αναμένουν τη Βασιλεία των Ουρανών.
Πόσοι άνθρωποι έκλαψαν πάνω από αυτά τα μνήματα; Πόσοι Μορφίτες βρίσκονται από την άλλη μεριά της Πράσινης Γραμμής και δεν μπορούν να ανάψουν το καντήλι και να θυμιατίσουν στον τάφο του πατέρα, της μητέρας, του αδελφού, του φίλου... Κάνεις τον σταυρό σου και δεν ξέρεις αν έπρεπε... βγαίνεις από την τσιμεντένια πύλη και μπαίνεις στο αυτοκίνητο. Πιάνεις τον δρόμο και προχωρείς. Και συνεχίζεις πηγαίνοντας από χωριό σε χωριό. Το κοιμητήριο του Λευκονοίκου. Η εικόνα, η ίδια και απαράλλακτη. Το μόνο που στο βάθος διακρίνεις ένα καινούριο μνήμα. Θυμάσαι ότι πριν από μερικά χρόνια είχε ζητηθεί άδεια από τις κατοχικές αρχές και επιτράπηκε η ταφή στο κατεχόμενο κοιμητήριο. Δεν θυμάσαι όμως περισσότερες λεπτομέρειες.
Κάποιοι σταυροί φαίνεται ότι είναι καινούργιοι. Μπορούν, λέει, πλέον όσοι Ελληνοκύπριοι το επιθυμούν να επιδιορθώνουν τις ζημιές στα μνήματα των νεκρών τους και να τους επισκέπτονται. Δεν αφήνουν όμως ούτε καντήλι, ούτε θυμιατήρι. Φοβούνται μην τους τα πάρουν... Μεγάλο κι αυτό το κοιμητήριο. Ολόκληρη κωμόπολη αναπαύεται σε τούτη τη γη. Εικόνα εγκατάλειψης. Σπασμένοι σταυροί παντού… Και εσύ κάνεις τις ίδιες σκέψεις περπατώντας στο κοιμητήριο και πατώντας πάνω στα ξερά χόρτα. Ασυναίσθητα προσέχεις μήπως πατήσεις σε κάποιο τάφο και αμέσως πιάνεις τον εαυτό σου να γελά με τη σκέψη σου. Τούτοι οι νεκροί εδώ έχουν πληρώσει το δικό τους τίμημα στη βαρβαρότητα των ανθρώπων.
Ξαναμουρμουρίζεις όποια ευχή σου έρχεται στο μυαλό... κι αρχίζεις να διαβάζεις ονόματα στους σπασμένους σταυρούς. Κάτι σαν προσκλητήριο πεσόντων μοιάζει... Ευτυχώς οι ψυχές δεν είναι εδώ για να πονάνε...
Τους μεταλλικούς σταυρούς τούς πούλησαν, λένε οι πληροφορίες, για παλιοσίδερα.
Δεν έχεις να δεις και πολλά σ’ ένα βεβηλωμένο κοιμητήριο. Απλώς στέκεις στους χορταριασμένους διαδρόμους και κοιτάζεις την εικόνα που σε πληγώνει. Δεν ξέρεις τι άλλο να κάνεις. Πιάνεις να σηκώσεις έναν σταυρό, να τον βάλεις στη θέση του... και οι δεκάδες άλλοι σταυροί; Δεν σώζεις την κατάσταση. Ο καυτός αέρας του Αυγούστου σε κάνει να νιώθεις ακόμα πιο άβολα και νιώθεις ότι κουβαλά μαζί του τις φωνές των ανθρώπων που τάφηκαν σε αυτό τον χώρο και τους ακούς να σε ρωτούν και απαντήσεις δεν έχεις να τους δώσεις.
Η μανία των ανθρώπων στο μεγαλείο της. Θυμώνεις, βουρκώνεις, κοιτάζεις μια τον ουρανό και μια τους σπασμένους σταυρούς. Κι αν έσπασαν τους σταυρούς κι αν άνοιξαν τα μνήματα, κι αν μάζεψαν τα λείψανα σε μια γωνιά του κοιμητηρίου και τον υπόλοιπό χώρο τον πούλησαν για οικόπεδο ποιον εκδικήθηκαν;
Η ίδια εικόνα παντού στα κατεχόμενα
Ήθελαν, λέει, να εξαφανίσουν κάθε χριστιανικό, κάθε ελληνικό σημάδι. Και καλά οι νεκροί τι τους έφταιξαν; Πόσο μίσος και πόση μανία μπορεί να καταλάβει έναν άνθρωπο και να τον κάνει να χάσει κάθε ιερό και όσιο; Περπατάς προς την έξοδο. «Αιωνία σας η μνήμη» μουρμουρίζεις και περνάς το περιτοίχισμα.
Ρωτάς και ξαναρωτάς και λογική δεν βρίσκεις. Την ασχήμια των ανθρώπων δύσκολα την καταλαβαίνεις. Για ένα πράγμα όμως είσαι σίγουρος, ότι σε όποιον Θεό και να πιστεύεις τους νεκρούς δεν τους πονάς.
Απ΄ άκρη σ’ άκρη στην κατεχόμενη Κύπρο η ίδια εικόνα. Στον Μαραθόβουνο, τα μνήματα έχουν ξηλωθεί. Οι σταυροί στοιβάχθηκαν σε μια γωνιά και από τις ειδήσεις άκουσες ότι κανείς δεν γνωρίζει πού βρίσκονται τα λείψανα των ανθρώπων που είχαν ταφεί δεκαετίες πριν σε εκείνο το κοιμητήριο.
Είναι πρόσφατες όμως και οι πληροφορίες για την καταστροφή του κοιμητηρίου της Κερύνειας και η λεηλασία συνεχίζεται... Στη Μακράσυκα οι τάφοι είναι ανοικτοί και οι σταυροί σπασμένοι, το ίδιο και στο Τραχώνι της Κυθρέας, στο Τρίκωμο, στο Φλαμούδι και πιο πέρα στη Λύση και τη Βατυλή. Λένε, μάλιστα, ότι εκεί οι χώροι των κοιμητηρίων έχουν πουληθεί ως οικόπεδα...
Συνεχίζεις κατά μήκος της βόρειας ακτογραμμής της Κύπρου. Όπου εκκλησία και βεβήλωση, όπου κοιμητήριο και λεηλασία.
Στο Μπέλλα Πάις το κοιμητήριο κρύβεται πίσω από τους θάμνους και τα ψηλά ξερά χόρτα. Κι εδώ υπήρχαν πληροφορίες για θαμμένους αγνοούμενους. Μάλλον η προσπάθεια αυτή απέτυχε. Τώρα γίνεται μια προσπάθεια για αναστήλωση των μνημάτων. Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι το συζητούν. Ο Τουρκοκύπριος «κοινοτάρχης» εξέφρασε την επιθυμία να συνεργαστεί με τον Ελληνοκύπριο κοινοτάρχη για να φτιάξουν το χριστιανικό κοιμητήριο και στη συνέχεια να ετοιμαστεί ο χώρος δίπλα για να δημιουργηθεί ένα μουσουλμανικό νεκροταφείο και ένα για τους «ξένους». Προς το παρόν δεν επιτεύχθηκε κάποια συμφωνία. Είναι πολύ νωρίς ακόμα... Μπαίνεις στον δρόμο για την Αμμόχωστο. Η κεντρική αρτηρία οδηγεί στην Καρπασία.Στην Αγκαστίνα, έξω από το εκκλησάκι του Αγίου Θεράποντος, τα μνήματα έχουν συληθεί. Οι ταφόπλακες μετακινήθηκαν, οι σταυροί έχουν κομματιαστεί.
Μαριλένας Παναγή, Φωτό: Γιάννης Νησιώτης
ΠΗΓΗ: www.philenews.com
