ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΟΥ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ
Η πρώτη σημαντική νίκη της Ελληνικής Επανάστασης , στο Βαλτέτσι Αρκαδίας, μέσα από την περιγραφή του πρώτου υπασπιστού του, Φώτιου Χρυσανθόπουλου ή Φωτάκου.
Την περασμένην ημέραν εμετρήθησαν όλοι οι ευρεθέντες εκεί και είμεθα υπέρ τας δύο ήμισυ χιλιάδες στρατιώται. Εις αυτήν μάλιστα την καταμέτρησιν εναντιώθησαν οι απλοί Μανιάται στρατιώται, δεν ήθελαν να μετρηθούν, διότι το είχαν κακόν, αλλ’ εβιάσθησαν να δεχθούν την καταμέτρησιν, διότι δεν ήθελεν ο Κολοκοτρώνης να τους δώσει ταΐνι. (Απομνημονεύματα Φωτάκου, σελίδα 44).
Την άλλην ημέραν (24 Απριλίου) μετά την καταμέτρησιν … ήλθαν οι Τούρκοι της Τριπολιτσάς έως 9.000, πεζοί και καβαλαραίοι και αφού μας εκυνήγησαν, εγόγγυσαν κατά του Κολοκοτρώνη οι Μανιάται και έλεγαν ότι εξαιτίας όπου εμετρήθησαν τους εμάγευσαν οι Τούρκοι και ως εκ τούτου εδειλίασαν και δεν εστάθησαν εις τον πόλεμον.
Οι Τούρκοι μάς επήραν το χωριό Βαλτέτσι και μας έσπρωξαν κατά το βορεινόν μέρος σιμά του χωριού όπου είναι ο δρόμος των Αραχαμιτών’ εκεί επολέμησαν μόνοι τους οι μεγάλοι Καπεταναίοι και τους εσταμάτησαν’ άλλως επίαναν ζωντανόν τον Κυριακούλην.
Τότε εφάνη από την Πιάνα και Χρυσοβίτσι υπό τον Πλαπούτα σώμα Καρυτινών, Ζυγοβιστινών, Στεμνιτσιωτών και λοιπών βουνίσιων, τους εκτύπησαν από τες πλάτες και αμέσως οι Τούρκοι ετραβήχθησαν οπίσω, μας έκαψαν το χωριό, όσον ηδυνήθησαν, επήραν τας τροφάς, την καπόταν και το τάσι του Κολοκοτρώνη. Μας έφαγαν και ένα λεβέτι μεγάλο γεμάτο από κρέας χοιρινόν, το οποίον έβραζαν οι στρατιώται. Αυτό μάλιστα μας ήλθε παράξενον πώς έφαγαν οι Τούρκοι το χοιρινόν, όπου το Κοράνι τους το εμποδίζει, έκτοτε τους ύβριζαν οι Έλληνες γουρουνόπιστους και γουρουνομύτηδες’ εδώ μας εσκότωσαν και δύο Έλληνας και δια να μας φοβίσουν τους έκαμαν κομμάτια. Αφού μας ήλθεν η βοήθεια την οποίαν είπαμεν, τους εκυνηγήσαμεν εμείς εξοπίσω τους έως του Μπολέτα και Κάρτσοβα. Ο Νικήτας τότε τούς είπε «διατί φεύγετε Περσιάνοι, σταθήτε να πολεμήσομεν» και πλέον από τότε τους έλεγαν οι Έλληνες τους τούρκους Περσιάνους. Υπήρχε πατροπαράδοτος η ιδέα εις τους Έλληνας ότι οι Τούρκοι κατάγονται από την Περσίαν και από την κόκκινην Μηλιάν.
Εις την μάχην ταύτην ανδραγάθησεν ο Αναγνώστης Σταυρόπουλος από Ζυγοβίστι και επληγώθη ελαφρά. Όσοι των Ελλήνων εφορούσαν φράγκικα φορέματα τότε ετράβηξαν τον διάβολό τους. Τους εκυνηγούσαν οι Τούρκοι να τους σκοτώσουν επίτηδες, επειδή τους ενόμιζαν ότι αυτοί εσήκωσαν τους Έλληνας εις επανάστασον, τους επερίπαιζαν και τους έλεγαν αφεντάδες του τόπου. Μου επήραν το ταμπάρο μου και το έκαμαν πολλά μικρά κομμάτια από το πείσμα τους, ότι ήτον ρούχο φράγκικο.
Αφού εγλυτώσαμεν από τον πόλεμον και επεστρέψαμεν εις το χωριό Βαλτέτσι ηύραμεν τους σκοτωμένους χριστιανούς και δεν εζυγώναμεν κανένας μας εις αυτούς κοντά. Εκιτρινίσαμεν από τον φόβον μας διότι πρώτην φοράν είδαμεν ανθρώπους σκοτωμένους.
Ο δε Κολοκοτρώνης δια να μας ενθαρρύνει εμάζωνε τα κομμάτια του καθενός, τα εφίλαγε και έλεγεν εις τους τριγύρω στρατιώτας ότι αυτοί είναι άγιοι, θα παν εις τον παράδεισον σαν μάρτυρες, και τότε εζυγώσαμεν και τους εθάψαμεν.
Την αυρινήν ημέραν οι στρατιώται εδειλίασαν, άρχισαν να φεύγουν και κανένας εκτός των καπεταναίων δεν εξημερώθηκεν. Οι δε καπεταναίοι ομίλησαν μεταξύ των και με τον Κολοκοτρώνην και είπαν να παν εις το Λεοντάρι να συναχθούν και να επιστρέψουν πάλιν οπίσω. Τότε ο Κολοκοτρώνης τους είπεν ότι θα πάει και αυτός κατά την Καρύταιναν εις εκείνα τα μέρη και από εκεί θέλουν γραφοφορηθεί (θέλει ειδοποιήσει δια γραμμάτων ο ένας τον άλλον).
Κανείς δεν δύναται να περιγράψει τα κλάματα και τους αναστεναγμούς του Κολοκοτρώνη εις την περίστασιν αυτήν, μόνος με δέκα ανθρώπους έμεινεν’ επήραν και αυτοί τα άρματά των και ένα σουγλί στο χέρι δια ραβδί να μη γλυστρούν, διότι ο τόπος ήτον από βροχήν και κατήφορος. (Απομνημονεύματα Φωτάκου, σελίδες 45-47).
––– ♦ –––
Οι σύνδεσμοι του άρθρου:
Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως / Υπό Φωτάκου πρώτου υπασπιστού του Θεοδώρου Κολοκοτρώνου. / Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Νεοελληνικών Σπουδών Ανέμη.
https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/0/4/f/metadata-70-0000183.tkl&do=140354.pdf&pageno=55&width=359&height=549&maxpage=294&lang=en
~~
Περσιάνοι και φραγκοφορεμένοι / Από το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου
https://sarantakos.wordpress.com/2012/03/22/1821-2/?fbclid=IwAR1110O8puk1JS4yxZcF2LHm0XRwH0m30KemgV_TRLpg7I90nl_vhyYM2iw
~~~~
Ολόσωμο πορτρέτο του Κολοκοτρώνη με την τεχνική της αγιογραφίας. Είναι ντυμένος με τζοπάνικη καπότα, έχει μακριά μαλλιά και ξυρισμένο το εμπρός της κεφαλής του, ούτως ώστε να προφυλάσσεται από μάχες σώμα με σώμα, αντί για περικεφαλαία φορά το χαρακτηριστικό αρβανίτικο «φεσάκι». Αγνώστου αγιογράφου, από το αρχείο του συγγραφέα Νίκου Πλατή (Μικρομέγα Κολοκοτρωνέικο, Το αποδέλοιπο Κολοκοτρωνέικο, κ.α.).
