Κείμενο του Ιωάννη Α. Σαρσάκη (Καστροπολίτη)
Στις 7 Ιουλίου 2022 ψηφίστηκε από τη Βουλή των Ελλήνων το νομοσχέδιο 4954/2022, όπου μεταξύ άλλων θεμάτων, με το άρθρο 48, ορίστηκε η 6η Απριλίου ως : «Ημέρα Θρακικού Ελληνισμού». Δυστυχώς από την πρόταση αυτή λείπει η λέξη Γενοκτονία, η οποία βεβαίως για εμάς τους Θράκες είναι και το μείζον ζητούμενο προς αναγνώριση από την Ελληνική Πολιτεία. Να υπενθυμίσω, ότι η 6η Απριλίου, το λεγόμενο Μαύρο Πάσχα των Θρακών του 1914, σηματοδοτεί την κορύφωση της γενοκτονίας του Θρακικού Ελληνισμού. Η πρωτοβουλία για την αναγνώριση της 6ης Απριλίου, ως ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας του Θρακικού Ελληνισμού, ξεκίνησε εδώ και χρόνια, από ενέργειες των Θρακικών σωματείων – συλλόγων, και επικυρώθηκε με ψήφισμα στο 7ο Παγκόσμιο Συνέδριο Θρακών, που πραγματοποιήθηκε στο Διδυμότειχο τον Ιούνιο του 2006.
Από τότε, και πάλι με πρωτοβουλία των Θρακικών σωματείων – συλλόγων, η ημέρα αυτή τιμόταν με επιμνημόσυνες δεήσεις, καταθέσεις στεφάνων και σχετικές ιστορικές ομιλίες, όπου σε πολλές περιπτώσεις δεν υπήρχε παρουσία αρμόδιου κρατικού φορέα. Με το πέρας των ετών και την επιμονή των σωματείων – συλλόγων, φτάσαμε στο σημείο στις εκδηλώσεις αυτές, να παρευρίσκονται εκπρόσωποι των τοπικών αυτοδιοικήσεων, καθώς και βουλευτών του Ελληνικού Κοινοβουλίου.
Στην περιοχή του Νομού Έβρου, την πρωτοβουλία για την προσπάθεια αναγνώρισης της Γενοκτονίας του Θρακικού Ελληνισμού ανέλαβε η Ένωση Πολιτιστικών Φορέων Έβρου (Ε.ΠΟ.Φ.Ε.), με τη συνδρομή βεβαίως των μελών/συλλόγων που την απαρτίζουν. Η Ε.ΠΟ.Φ.Ε. σε συνεργασία με τους δύο καθηγητές : κ. Ιωάννη Σιδηρά (Εκκλησιαστικό Ιστορικό, Θεολόγο και Νομικό) και Δρ. Θεοφάνη Μαλκίδη (Πολιτικό Επιστήμονα), διοργάνωνε κατά καιρούς εκδηλώσεις, όπου οι ομιλητές παρουσίαζαν όλα τα ιστορικά αδιάσειστα στοιχεία, που αποδεικνύουν τη Γενοκτονία του Θρακικού Ελληνισμού από Τούρκους και Βουλγάρους. Να σημειώσουμε βέβαια, ότι όταν αναφέρουμε Θρακικό Ελληνισμό, εννοούμε τον Ελληνισμό που ζούσε για χιλιετίες σε όλο τον γεωγραφικό χώρο της Θράκης, τον οποίο σήμερα διαχωρίζουμε ως Βόρεια (Βουλγαρία), Ανατολική (Τουρκία) και Δυτική (Ελλάδα).
Κατά την ταπεινή μου άποψη, και λαμβάνοντας υπόψη τις πηγές και την βιβλιογραφία που παρέθεταν, οι υπόψη επιστήμονες, καθώς και άλλοι ερευνητές – πηγές (βλ. «Η Μαύρη Βίβλος των διωγμών και μαρτυρίων» που εξέδωσε το Οικουμενικό Πατριαρχείο το 1919), κακώς δεν συμπεριλήφθηκε στο Νόμο 4954/22 η λέξη Γενοκτονία. Άλλωστε, σύμφωνα πάντα με τις ιστορικές πηγές, ο Θρακικός Ελληνισμός ήταν ο πρώτος, μεταξύ των άλλων Ελληνικών φύλων, που υπέστη γενοκτονικές πρακτικές, ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα, με την έξαρση του πανσλαβισμού και τη βίαιη προσάρτηση στο Βουλγαρικό κράτος της Ανατολικής Ρωμυλίας (Βόρειας Θράκης) το 1885 με όλα τα επακόλουθα.
Για την Ανατολική Θράκη ενδεικτικά να αναφέρω τα τάγματα εργασίας (Αμελέ Ταμπουρού), όπου επιστρατεύτηκαν 100.000 ανατολικοθρακιώτες, εκ των οποίων επέστρεψαν οι 36.000 !!! Επίσης μετά το 1914 οι πρόγονοί μας υπέστησαν, με μαζικές και συντονισμένες επιχειρήσεις από το Τουρκικό κράτος (με την βοήθεια και των Γερμανών αξιωματούχων), διωγμούς, λεηλασίες, εμπρησμούς, βιασμούς και κάθε είδος κακούργημα !!!
Για να αποσαφηνιστεί ο όρος γενοκτονία, παραθέτω τα παρακάτω στοιχεία : «Στις 9 Δεκεμβρίου 1948, στη σκιά του Ολοκαυτώματος και κατά ένα μεγάλο μέρος χάρη στις ακούραστες προσπάθειες του Πολωνοεβραίου δικηγόρου Ράφαελ Λέμκιν, τα Ηνωμένα Έθνη ενέκριναν τη Σύμβαση για την Πρόληψη και την Καταστολή του Εγκλήματος της Γενοκτονίας. Αυτή η σύμβαση ορίζει τη «γενοκτονία» ως διεθνές έγκλημα, για την πρόληψη και την τιμωρία του οποίου δεσμεύονται τα συμβαλλόμενα κράτη. Η γενοκτονία ορίζεται ως εξής: Γενοκτονία αποτελεί οποιαδήποτε από τις ακόλουθες πράξεις, η οποία διαπράττεται με σκοπό την καταστροφή, εξ ολοκλήρου ή εν μέρει, μιας εθνικής, εθνοτικής, φυλετικής ή θρησκευτικής ομάδας:
(α) Η δολοφονία μελών της ομάδας.
(β) Η πρόκληση σοβαρής σωματικής ή διανοητικής βλάβης σε μέλη της ομάδας.
(γ) Η εθελούσια επιβολή στην ομάδα συνθηκών διαβίωσης που αποσκοπούν στην ολοσχερή ή μερική φυσική εξόντωσή της.
(δ) Η επιβολή μέτρων που αποσκοπούν στην παρεμπόδιση των γεννήσεων στο εσωτερικό της ομάδας.
(ε) Η δια της βίας μεταφορά των παιδιών της ομάδας σε μια άλλη ομάδα».
Και το ερώτημα είναι απλό, τι απ΄ όλα αυτά δεν υπέστησαν οι Θράκες πρόγονοί μας ;
Για το λόγο αυτό, κάθε χρόνο σε έγγραφό της η Ε.ΠΟ.Φ.Ε., το οποίο αναγιγνώσκονταν κατά τις εκδηλώσεις τιμής και μνήμης, ζητούσε μεταξύ άλλων και τα εξής : «Ζητούμε από την Ελληνική Δημοκρατία και τους αρμόδιους Θεσμούς της : Να αναγνωρίσει την 6η Απριλίου ως ¨Εθνική Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας του Θρακικού Ελληνισμού¨, της Γενοκτονίας εναντίον των Ελλήνων που ζούσαν στην ενιαία Θράκη, κατά αντιστοιχία της 19ης Μαΐου για τους Έλληνες του Πόντου και της 14ης Σεπτεμβρίου για τους Έλληνες της Μικράς Ασίας, υιοθετώντας τα σχετικά νομικά κείμενα και προεδρικά διατάγματα. Η παραπάνω πράξη κινείται προς την αποκατάσταση του τεράστιου ιστορικού, διπλωματικού και κυρίως ηθικού κενού, που υπάρχει από την Ελληνική Δημοκρατία σε ότι αφορά το ζήτημα της Γενοκτονίας των προγόνων μας».
Δικαίως η Ε.ΠΟ.Φ.Ε. εξέφραζε αυτά τα αιτήματα, καθώς αν ανατρέξουμε στους Νόμους που αφορούν την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ποντίων και των Μικρασιατών, διαβάζουμε τα εξής : Νόμος 2193/1994, Άρθρο πρώτο «Ορίζεται η 19η Μαίου ως ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου» και Νόμος 2645/1998, Άρθρο πρώτο «Ορίζεται η 14η Σεπτεμβρίου κάθε έτους ως ημέρα εθνικής μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το Τουρκικό κράτος». Εδώ βλέπουμε, ότι στην αναγνώριση της Γενοκτονίας των Μικρασιατών σε σχέση με αυτή των Ποντίων, στην παράγραφο συμπληρώθηκαν οι λέξεις «εθνικής» μνήμης και αποσαφηνίστηκε ο θύτης, καθώς αναφέρεται το «Τουρκικό Κράτος». Βεβαίως αυτές τις προσθήκες σαφώς και τις θεωρούμε απαραίτητες, καθώς τέσσερα χρόνια μετά το Νόμο για τους Ποντίους υπήρξε περισσότερη περίσκεψη και εμπειρία ώστε να διατυπωθεί ορθότερα το γεγονός.
Ερχόμενοι στο Νόμο 4954/2022 Άρθρο 48 που αφορά τους Θράκες, (εδώ να επισημάνουμε, ότι οι άλλοι δύο ορισμοί ημέρας μνήμης είναι σε ξεχωριστούς Νόμους, που αφορούν μόνο αυτό καθεαυτό το γεγονός, ενώ των Θρακών βρίσκεται μεταξύ πολλών άλλων θεμάτων στις λοιπές διατάξεις), βλέπουμε, ότι όχι μόνο δεν συμπληρώθηκε κάτι επιπλέον (που ίσως δεν ήταν και απαραίτητο), αλλά η πρόταση μειώθηκε κατά πολύ, σε σχέση με το Νόμο 2645/1998 : «Ορίζεται η 6η Απριλίου ως Ημέρα Θρακικού Ελληνισμού». Εκεί λοιπόν που στις άλλες δύο περιπτώσεις διατυπώνονται με σαφήνεια οι λέξεις : μνήμης και εθνικής μνήμης καθώς και η βασική λέξη Γενοκτονία, στην περίπτωση των Θρακών δεν υπάρχουν, δεν υπάρχει καν η λέξη διωγμός, με αποτέλεσμα, όποιος δεν γνωρίζει τα τεκταινόμενα που αφορούν την 6η Απριλίου, να μην μπορεί να κατανοήσει το νόημα του Νόμου και να πλανάται μία γενική έννοια ως προς το : «Ημέρα Θρακικού Ελληνισμού».
Δυόμιση χρόνια μετά την έκδοσή του νόμου 4954/2022, η Ελληνική Πολιτεία εξέδωσε στις 14 Ιανουαρίου 2025 το Προεδρικό Διάταγμα υπ’ αριθμ. 1, με θέμα «Οργάνωση εκδηλώσεων μνήμης της 6ης Απριλίου, Ημέρας Θρακικού Ελληνισμού». Στο εν λόγω ΠΔ αναφέρονται τα εξής :
Άρθρο 1
1. Ορίζεται η 6η Απριλίου κάθε έτους ως Ημέρα Θρακικού Ελληνισμού. Οι εκδηλώσεις μνήμης έχουν πανελλήνιο χαρακτήρα και πραγματοποιούνται σε ολόκληρη την επικράτεια.
2. Εάν η 6η Απριλίου δεν συμπίπτει να είναι ημέρα Κυριακή, οι εκδηλώσεις μνήμης πραγματοποιούνται την πρώτη Κυριακή μετά την 6η Απριλίου.
Άρθρο 2
Οι εκδηλώσεις μνήμης, στις οποίες προσκαλούνται και εκπρόσωποι των θρακικών οργανώσεων και σωματείων, περιλαμβάνουν γενικό σημαιοστολισμό και φωταγώγηση των δημοσίων κτιρίων και των δημοτικών καταστημάτων, τέλεση δοξολογιών, εκφώνηση ομιλιών, και κατάθεση στεφάνων στις έδρες των Περιφερειών και Περιφερειακών Ενοτήτων.
Στο πλαίσιο των ως άνω εκδηλώσεων μπορεί να πραγματοποιούνται ημερίδες και εκδηλώσεις πολιτιστικών σωματείων είτε στη Θράκη είτε στην υπόλοιπη Ελλάδα, καθώς και ομιλίες στα σχολεία όλων των βαθμίδων και στα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Άρθρο 3
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων καταρτίζεται με απόφαση του οικείου Περιφερειάρχη.
Όπως είναι φυσικό με βάση τις διατυπώσεις του αρχικού Νόμου 4954/2022, και με το παραπάνω ΠΔ δεν περιγράφεται κάποιο ιστορικό γεγονός (Γενοκτονία, Διωγμός κλπ), αλλά γίνεται αναφορά, μόνο για τον τρόπο οργάνωσης των εκδηλώσεων, όπου και πάλι πλανάται μία γενική έννοια ως προς το : «Ημέρα Θρακικού Ελληνισμού».
Θα πρέπει να τονίσουμε ότι, αν υπάρχει αμφιβολία για το γεγονός της Γενοκτονίας του Θρακικού Ελληνισμού, τότε κακώς ψηφίστηκε ο Νόμος και διατυπώθηκε όπως διατυπώθηκε. Θα έπρεπε η Πολιτεία να ορίσει τους ανάλογους επιστήμονες, καθώς και το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, οι οποίοι θα ερευνήσουν τις πηγές και θα αποφανθούν επί του θέματος.
Προσωπικά θεωρώ σοβαρή παράληψη στο Νόμο 4954/2022, καθώς και στο Προεδρικό Διάταγμα υπ’ αρίθμ 1, την μη αναγραφή : της ουσιώδης λέξης «Γενοκτονία», της φράσης «Εθνικής μνήμης», όπως και της μη αναγραφής των θυτών (Τούρκων και Βουλγάρων). Επίσης πιστεύω, ότι θα έπρεπε όλοι οι σύλλογοι και φορείς που πάλεψαν εδώ και χρόνια για την αναγνώριση της Γενοκτονίας του Θρακικού Ελληνισμού, να αντιδράσουν και τουλάχιστον να μη θεωρούν ότι υπήρξε δικαίωση επί του θέματος.
Κάποιοι θα επιχειρηματολογήσουν, ότι έχει πλέον εκδοθεί το Προεδρικό Διάταγμα υπ’ αριθμ. 1, στο οποίο καθορίστηκε ο χαρακτήρας, το περιεχόμενο, ο φορέας και ο τρόπος οργάνωσης των εκδηλώσεων μνήμης (εδώ όπως είδαμε αναφέρεται η λέξη μνήμη, αλλά δίχως το «εθνική»), το οποίο καταρτίστηκε κατόπιν διαβούλευσης με τις αντιπροσωπευτικές οργανώσεις των Θρακικών σωματείων.
Σαφώς και έχει εκδοθεί το ΠΔ, αλλά δίχως να διευκρινίσει σε ποιο ιστορικό γεγονός αναφέρεται. Έτσι αφήνει να αιωρείται ο ασαφής ορισμός : «Ημέρα Θρακικού Ελληνισμού», και είναι πολύ πιθανό, στις εκδηλώσεις που θα διοργανώνονται σε όλη την Ελλάδα να υπάρχουν διαφορές και ως προς τον τίτλο και ως προς το περιεχόμενο τους, δημιουργώντας μία σύγχυση για το τι ακριβώς τιμούμε και μνημονεύουμε. Κάποιοι θα αναφέρουν Γενοκτονία, άλλοι Διωγμό, άλλοι το Μαύρο Πάσχα και άλλοι κάτι άλλο που σχετίζεται με την Θράκη.
Στο σημείο αυτό να αποσαφηνίσω ότι το αίτημα για την αναγνώριση της Γενοκτονίας του Θρακικού Ελληνισμού, δεν πηγάζει από αισθήματα μισαλλοδοξίας ή φανατισμού. Πηγάζει από την αναγκαιότητα για την αποκατάσταση της μνήμης των Θρακών προγόνων μας, που υπέστησαν τα πάνδεινα, για τα οποία ευχόμαστε να μη ζήσει ξανά κανένας λαός.
Το μνημείο τιμής και μνήμης των Θρακών Προσφύγων στο Διδυμότειχο.
